Zadaniem zasilacza UPS (ang. Uninterruptible Power Supply), zwanego niekiedy również zasilaczem awaryjnym lub bezprzerwowym, jest zasilanie komputera czy innych urządzeń w chwili, gdy nastąpi przerwa w dopływie prądu. Każdy UPS ma wbudowany akumulator, dzięki któremu może zasilać komputer zwykle przez kilka czy kilkanaście minut. Tyle wystarczy do zamknięcia wszystkich programów i systemu. Nie podoła temu zadaniu żaden standardowy zasilacz wbudowany w komputer. W wypadku awarii zasilania komputer niepodłączony do UPS-a natychmiast się wyłącza, a wielogodzinna niekiedy praca pójdzie na marne. Poza tym w czasie takich gwałtownych skoków napięcia może nastąpić uszkodzenie komputera. Warto więc stosować zasilacz UPS. Pozostaje tylko kwestia wyboru odpowiedniego modelu – w tym pomoże nasz artykuł.
Przed czym chroni UPS
- Zanik napięcia
Całkowity brak napięcia w sieci zasilającej. Przyczyną jest uszkodzenie sieci lub wyłączenie bezpieczników (zabezpieczenie przed przeciążeniem). Skutkiem jest oczywiście natychmiastowe wyłączenie komputera. Zachodzi niebezpieczeństwo utraty danych.
- Spadek napięcia
Chwilowe obniżenie napięcia w sieci zasilającej spowodowane np. przeciążeniem sieci elektrycznej lub włączeniem urządzeń o dużej mocy. Jeśli spadek jest znaczny, może spowodować reset lub wyłączenie komputera.
- Przepięcie
Krótkotrwały wzrost napięcia spowodowany często uderzeniem pioruna, ale powstający także np. podczas wyłączania silników elektrycznych o dużej mocy. Zbyt duże przepięcie powoduje zakłócenia pracy komputera, a nawet jego uszkodzenie.
- Szumy w sieci zasilającej
Dodatkowe sygnały w sieci elektrycznej wywoływane przez wszystkie praktycznie urządzenia pracujące w tej sieci, odległe wyładowania atmosferyczne itp. Skutkiem mogą być zakłócenia pracy komputera.
Wybór odpowiedniego zasilacza UPS
Zasilacz UPS powinien mieć przede wszystkim odpowiednią moc i zapewnić wystarczający czas zasilania sprzętu komputerowego.
Moc zasilacza
UPS musi wytrzymać obciążenie podłączonych do niego urządzeń. Zwykle jest to komputer i monitor, które pobierają łącznie 100–300 watów. Drukarek czy skanerów nie trzeba podłączać do zasilaczy UPS, bo nie jest konieczne ich nieprzerwane działanie.
Niestety, moc zasilaczy zwykle jest podawana w woltoamperach, jest to tzw. moc pozorna. Np. model zasilacza Ever Duo CDS 350 ma moc pozorną 350 VA, ale jego moc czynna jest mniejsza – 210 watów. Ten ostatni parametr można znaleźć tylko w specyfikacji.
Czas podtrzymania
Choć wiele awarii zasilania trwa ułamki sekund, zasilacz UPS powinien zasilać sprzęt komputerowy przez dłuższy czas. Musi to być przynajmniej kilka minut, co pozwoli na bezpieczne zamknięcie aplikacji oraz systemu, włącznie z zapisaniem otwartych plików. Dobrym rozwiązaniem jest także hibernacja lub wstrzymanie systemu. W zasadzie każdy zasilacz UPS spełnia to wymaganie, bo czas podtrzymania zasilania komputera podłączonego do UPS wynosi przynajmniej 5–10 minut.
Choć czas podtrzymania zależy od wielu parametrów i producent nie jest w stanie precyzyjnie podać tej wartości, niektóre firmy mają na swoich stronach WWW specjalne tabele lub kalkulatory, które pozwalają w przybliżeniu określić ten czas dla każdego modelu zasilacza.
Typy zasilaczy
W domowych warunkach najczęściej są wykorzystywane zasilacze typu offline (ceny od 100 zł). W normalnym trybie pracy (przy zasilaniu sieciowym) tylko filtrują napięcie zasilające, jednocześnie akumulator jest doładowywany z sieci elektrycznej. Zasilacz przechodzi na pracę z akumulatora, gdy napięcie sieciowe przekroczy określony próg (dolny lub górny).
Lepszą ochronę zapewniają zasilacze typu line-interactive (od 200 zł) oraz online (od 500 zł). Te pierwsze mogą na bieżąco regulować wartość napięcia wyjściowego, by zawsze wynosiło 230 V. Urządzenia online same generują napięcie o idealnych parametrach. Są stosowane tylko do zasilania najbardziej czułych urządzeń elektronicznych.