IT tworzy więcej zawodów niż usuwa

źródło: Twitter/@MadMen_AMC

Człowieku, obudź się

Jednak szalony rozwój techniki z postępująca automatyzacją pracy sprawił, że zawód maszynistki – jak wiele innych zawodów – po prostu przestał istnieć. Takich profesji jest znacznie więcej. Niektóre zniknęły tak dawno, że wielu z nas w ogóle nie wie, że istniały. Tak jest z kilkonami (inaczej: miejskimi krzykaczami), który byli odpowiedzialni za ogłaszanie nowin na ulicach miasta. Można powiedzieć, że do ich likwidacji przyczyniło się wynalezienie systemów nagłaśniających i rozwój prasy drukowanej. Współcześnie rolę miejskich krzykaczy przejęły krzyczące newsami (niekiedy: fake newsami) portale, serwisy społecznościowe i wyświetlacze w autobusach czy tramwajach.

Przyznaję, że nigdy nie zetknęłam się z układaczami kręgli – chłopcami zajmującymi się układaniem kręgli zanim pojawiły się odpowiednie maszyny. Odkąd pamiętam zawsze używałam budzika, ze zdumieniem więc odkryłam, że w Anglii do 1920 r. działali ludzie-budziki, którzy na zamówienie budzili innych w przeróżny sposób – stukając kijami w okna, rzucając kamieniami lub grochem, krzycząc czy kołacząc do drzwi. Wykrawacze lodu, którzy w czasach przed pojawienie się chłodziarek wycinali piłami potężne bloki lodu z jeziora to kolejna profesja, która zniknęła wraz z postępem technicznym.

Podobnie rzecz ma się z operatorami central telefonicznych, którzy do lat sześćdziesiątych XX wieku łączyli rozmawiające przez telefon osoby za pomocą sieci ręcznych wtyczek. Słynną frazę z czasów PRL-u „Halo, mówi się?! Mówi?!” znam wyłącznie z filmów. Nawet same nazwy tych zawodów brzmią już dla nas egzotycznie.


Tak pracowały operatorki centrali telefonicznej Bell System Telephone Switchboard
źródło: Wikipedia

Zacerzy w odstawkę

Zecer podczas pracy, rok 1954, Stacja Maszynowo-Traktorowa Magdeburg-Südwest w Niemieckiej Republice Demokratycznej.
źródło: Wikipedia

Państwu już dziękujemy

To naturalna kolej rzeczy, że rozwój techniki redukuje zawody, które można w ten czy inny sposób zautomatyzować. To trend, którego nie powstrzymamy. Według raportu McKinsey & Company do 2030 roku ponad 800 milionów osób straci pracę z powodu automatyzacji. W sierpniu 2016 roku inteligentny bot zastąpił 18-osobowy zespół Facebooka odpowiedzialny za dobór treści pokazujących się w newsfeedzie. Dziś pracę tę wykonuje sztuczna inteligencja, cały zespół został zwolniony w ciągu jednego dnia.


źródło: deagreez/Adobe Stock

Jak widać, AI wkracza nie tylko do zawodów powtarzalnych i odtwórczych – takich, w których lepiej sprawdza się robot niż człowiek, ale także do zawodów kreatywnych: pisze teksty i opracowania naukowe, scenariusze filmowe, komponuje muzykę, zastępuje niektóre kompetencje lekarzy, prawników czy naukowców. Idą zmiany – nic na to nie poradzimy.

Świat napędzany techniką jest pełen możliwości i obietnic, ale także wyzwań. Samochody, które same jeżdżą i algorytmy odpowiadające na pytania klientów są przejawami nowych, potężnych form automatyzacji. Zwiększają produktywność i poprawiają jakość naszego życia, jednak jest też druga strona medalu – coraz częściej zastępują czynności wykonywane obecnie przez ludzi i dla wielu może to być powód do niepokoju. IT staje się zabójcą starych profesji.

Zawód: jeszcze nieznany

Terapeuta robotów i programista blockchain

Listę zawodów przyszłości otwiera terapeuta robotów (robot therapist), są na niej: konsultant ds. walut cyfrowych (digital currency consultant), projektant wrażeń rzeczywistości mieszanej (MR mixed reality journey designer), kontroler genetycznej różnorodności (genetic diversity agent, ) specjalista ds. dronów śledczych (investigative drones specialist) czy terapeuta galanterii elektronicznej i internetu przedmiotów (earable & IoT solutions therapist).

Trzeba przyznać, że nazwy tych profesji brzmią jak żywcem wyjęte z filmu science fiction. Jednak półtora dekady temu nikt nie przypuszczał, że jednym z najbardziej popularnych obecnie zawodów będzie menedżer mediów społecznościowych. A tak właśnie jest. Co więcej, przed sześciu laty, kiedy blockchain był jeszcze w powijakach, nikt nie myślał, że na potrzeby opracowania inteligentnych kontraktów powstanie nowy zawód: programista blockchain, obecnie wschodząca gwiazda wśród profesji związanych z nowymi technologiami.


źródło:  rh2010/Adobe Stock

Oczywiście wszystkie zmiany związane ze zjawiskiem zastępowania starego przez nowe mają znacznie szerszy kontekst niż matematyczne rachunki ekonomistów.

W sposób diametralny na naszych oczach zmienia się model pracy – na przykład dla millenialsów i pokolenia Z najważniejsza w pracy jest elastyczność i mobilność, najmłodsi zdecydowanie częściej pracują jako freelancerzy, tworzą własne firmy, a praca zdalna to dla nich chleb powszedni. Mówiąc o zawodach przyszłości – oprócz czynnika technologicznego – trzeba wziąć pod uwagę wiele innych zmiennych: uwarunkowania społeczne, ekonomiczne, polityczne i środowiskowe (czynnik STEEP – Sociological, Technological, Economical, Environmental and Political). Eksperci infuture.institute na łamach raportu „Praca. Scenariusze przyszłości” zakładają, że w perspektywie długofalowej rozwój automatyzacji, robotyzacji i wykorzystanie sztucznej inteligenci osiągnie taką skalę, że praca ludzka stanie się zbędna. A to – wbrew pozorom – wcale nie jest taki optymistyczny scenariusz.

Bibliografia