Zadaniem karty graficznej w pierwszym komputerze osobistym, czyli IBM 5100, który pojawił się na rynku w 1975 roku, było wyłącznie wyświetlanie liter na ekranie monitora – po 64 znaki w każdym z 16 wierszy. Nie musiała więc być bardzo wydajna, a 16 KB pamięci operacyjnej w zupełności jej wystarczało. Pierwsza klasyczna, z naszego punktu widzenia, karta pojawiła się w komputerze IBM 5150, który trafił na rynek w roku 1981. Był on wyposażony w otwartą architekturę, która umożliwiała instalowanie kart graficznych w standardzie ISA. Pierwszy producent pecetów – IBM – zdecydował się na implementowanie w swoich komputerach układów graficznych MDA/CDA (Monochrome/Color Display Adapter). MDA mógł wyświetlać tylko dwukolorowy obraz i zaledwie 80 znaków w 16 wierszach. Dodatkowymi funkcjami karty były tylko: zmiana jasności tekstu oraz jego podkreślanie. Dane na temat wyświetlanego obrazu były zapisywane w 4 KB pamięci.
Color Display Adapter był podzespołem na swój sposób rewolucyjnym, gdyż pozwalał na pracę nie tylko w trybie tekstowym, ale również graficznym. W tym drugim miał możliwość wyświetlania obrazu w rozdzielczości: 640 x 400 punktów i dwóch kolorach oraz 320 x 200 punktów i czterech kolorach. Miał 16 KB pamięci.
Kolejną innowacją był wprowadzony na rynek w 1982 roku Hercules Graphics Computer. Karta umożliwiała pracę w rozdzielczości 720 x 348 pikseli w dwóch kolorach. W trybie tekstowym miała takie same możliwości jak MDA. Dwa lata później ukazał się EGA – Enhanced Graphics Adapter – zapewniający 16-kolorowy obraz o rozdzielczości 640 x 350 lub 320 x 200. Ilość pamięci zwiększono do 64 KB z opcją rozbudowy do 256 KB.
Standard VGA
W kwietniu 1987 roku pojawiła się karta Video Graphics Array, dzisiaj znana jako VGA. Karta ta pozwalała na pracę w rozdzielczości 320 x 200 punktów przy 256 kolorach z 18-bitowej palety barw. Możliwa była też praca w rozdzielczości 640 x 480 pikseli w 16 kolorach. Najważniejsze było jednak to, że karta była zgodna z poprzednimi standardami MDA, CGA oraz EGA (z Herculesem już nie) i miała aż 256 KB pamięci.
Do standardu VGA dostosowywało się wielu producentów kart, którzy zobaczyli, że możliwe jest tworzenie lepszych produktów. Niektórzy szybko zaczęli produkować modele obsługujące wyższe rozdzielczości, dochodzące nawet do 1600 x 1200 pikseli. Karty te nazwano Super VGA.
Tworzenie niestandardowych rozwiązań prowadziło jednak do braku zgodności między produktami różnych firm. Dlatego powołano do życia organizację VESA (Video Electronics Standards Association). Miała ona sprawić, że wszystkie karty graficzne dostępne na rynku będą ze sobą zgodne. Skrót VGA używany jest do dzisiaj, ale ma już inne rozwinięcie – Video Graphic Adapter.
Początki akceleracji
Pod koniec lat 80. ubiegłego wieku rynek gier komputerowych już się prężnie rozwijał, podobnie jak programy typu CAD. Ponieważ były to aplikacje wykorzystujące grafikę dwuwymiarową, zaczęły pojawiać się karty coraz lepiej radzące sobie z takimi zadaniami. S3 w połowie 1990 r. zaprezentowało pierwszy taki akcelerator, S3 911, wyposażony w 1 MB pamięci RAM i obsługę 16-bitowego koloru (co dało możliwość wyświetlenia 65 536 odcieni barw). Bardzo szybko doczekał się następców zapewniających kolor 32-bitowy (16 milionów odcieni barw), co jest standardem do dzisiaj. Inne kultowe karty grafiki z tamtych czasów pochodziły od firm: Cirrus Logic i Tseng Labs (ET 6200).
Epokę 3D otworzyła w 1996 roku firma 3Dfx i jej działający w systemie DOS akcelerator Voodoo. Była to rewolucyjna, jak na tamte czasy, karta, która przeniosła jakość obrazu w grach w zupełnie inny wymiar. Voodoo wspierał tylko grafikę trójwymiarową i tym samym w komputerze musiała być zainstalowana także tradycyjna karta graficzna. Dzięki Voodoo możliwe stało się granie w rozdzielczości 640 x 480 punktów, a nie 320 x 200 pikseli, jak do tej pory.
Duże znaczenie miało pojawienie się w 1992 roku pierwszego interfejsu programowania aplikacji – Open GL, który standaryzował obsługę grafiki przez karty. Innym znanym API był Glide wprowadzony właśnie przez 3Dfx.
Tworzenie niestandardowych rozwiązań prowadziło jednak do braku zgodności między produktami różnych firm. Dlatego powołano do życia organizację VESA (Video Electronics Standards Association). Miała ona sprawić, że wszystkie karty graficzne dostępne na rynku będą ze sobą zgodne. Skrót VGA używany jest do dzisiaj, ale ma już inne rozwinięcie – Video Graphic Adapter.
