Raport Komisji Europejskiej ocenia, jak w krajach członkowskich realizowane są zalecenia dyrektywy z 2004 roku, dotyczącej ochrony własności intelektualnej. Już na wstępie można przeczytać, że dyrektywa w obecnej postaci nie jest przystosowana do tego, co dzieje się w internecie. Słowem – do lepszej ochrony praw autorskich nieuniknione są zmiany w prawie. Jakie?
Raport ujmuje je dość ogólnikowo. Ale po przełożeniu biurokratycznego języka na życiowy, można się spodziewać ostrzejszego traktowania osób łamiących prawo autorskie, także zwykłych internautów.
Wymiana plików
Komisja zwraca uwagę na powszechny proceder nielegalnego pobierania i wymiany plików, których zawartość jest chroniona prawem autorskim. Krytykuje serwisy, które dystrybuują lub umożliwiają dystrybucję nielegalnych plików. Aby temu przeciwdziałać, może być konieczna „dokładna ocena ograniczenia istniejących ram prawnych”. Według Lidii Geringer de Oedenberg, posłanki do Parlamentu Europejskiego, może to oznaczać wprowadzenie sankcji karnych za każdą, nawet prywatną i niekomercyjną, wymianę plików zawierających treści chronione prawem autorskim.
Pośrednicy
Komisja ma też swoje plany wobec pośredników, czyli właścicieli serwisów, wyszukiwarek itd., które są wykorzystywane do naruszania praw autorskich. Stosowanie nakazów sądowych, np. o ujawnieniu danych osobowych czy zabezpieczeniu dowodów, nie powinno być uzależnione od tego, czy pośrednik jest powiązany z osobami naruszającymi prawo czy nie. Według komisji, pośrednicy – nawet jeśli nie ponoszą odpowiedzialności za naruszanie praw autorskich – mogą przyczynić się do zapobiegania im bądź do ich zaniechania. „Komisja mogłaby znaleźć sposób na ich większe zaangażowanie” – pada wniosek.
Co może oznaczać? Być może prawne zobowiązanie pośredników do kontrolowania poczynań internautów, wyszukiwania nielegalnych plików, ich usuwania i powiadamiania o tym odpowiednich służb.
Dowody w sprawie
Komisja ubolewa, że w przypadku łamania praw autorskich w internecie dowody w formie cyfrowej są trudne do uzyskania. Jeśli już są – np. zrzut ekranowy ze strony w momencie udostępniania nielegalnych plików – sąd często uznaje je za niewystarczające. Wskazanie sprawców okazuje się kosztownym przedsięwzięciem, wymagającym zaangażowania ekspertów technicznych. Przy czym i tak właściwa identyfikacja sprawców może być niemożliwa z powodu… prawa do ochrony danych osobowych.
Które zatem prawo jest ważniejsze: ochrony danych czy własności intelektualnej? Oczywiście komisja mówi, że są równorzędne. Tymczasem często to pierwsze, ze względu na regulacje w krajach członkowskich, ma pierwszeństwo. Lidia Geringer de Oedenberg przewiduje, że i tu szykują się obostrzenia.
Kary
Kolejny wniosek komisji mówi, że za naruszanie praw autorskich powinny obowiązywać odstraszające kary. Można się domyślać, że wprowadzona w ubiegłym roku przez francuski rząd ustawa Hadopi jest dla komisji wzorem (patrz ramka „Wzorcowa Francja – kij i marchewka”). Z kolei osoby, których prawa autorskie naruszono, powinny dostawać wyższe odszkodowania. Nie może to być jedynie rekompensata za straty materialne, ale też za krzywdy moralne.
To otwiera pole do absurdalnych roszczeń wobec naruszających prawo autorskie, także internautów wymieniających się plikami.
Komentarze
Lidia Geringer de Oedenberg żałuje, że komisja skupia się na „karaniu” za naruszanie własności intelektualnej online, a nie na „ułatwianiu” obywatelom legalnego dostępu do niej. – Respektując prawa autorskie, należy przepisy dostosować do nowych technologii, a nie na odwrót – pisze na swoim blogu.
Jedną z propozycji posłanki jest wprowadzenie do legalnego i darmowego obrotu plików różniących się jakością od tych legalnych, np. do legalnej wymiany wideo powinny być dopuszczane pliki o ograniczonej kompresji.
Internautów niepokoi wizja sieci, w której wszystkie treści i wszyscy są kontrolowani. Abstrahując od tego, że może to naruszać wolność jednostki, koszty takiej kontroli byłyby olbrzymie.
Każdy obywatel Unii może skomentować raport, przedstawić swoją opinię i sugestie na stronie komisji http://ec.europa.eu. Nadesłane komentarze zostaną opublikowane na stronie Komisji Europejskiej.
Wzorcowa Francja – kij i marchewka
Ustawa HADOPI – kij
Zgodnie z ustawą obowiązującą od stycznia 2010, internauci, którzy zostaną zidentyfikowani jako łamiący prawo autorskie, otrzymają trzy listowne ostrzeżenia. Jeśli nadal będą piracić, zajmie się nimi sąd. Sankcje, jakie im grożą, to odcięcie dostępu do internetu, pozbawienie wolności do lat dwóch lub grzywna do 300 tysięcy euro. Stworzenie procedur, które mają umożliwić identyfikację piratów, zajęło firmie wybranej przez przemysł rozrywkowy 8 miesięcy. Operatorzy francuscy mogą dostawać tysiące adresów IP do identyfikacji dziennie. Za każdy niezidentyfikowany w ciągu 8 dni adres czeka ich kara 1500 euro.
Carte musique – marchewka
Rząd francuski wyda 50 mln euro, by zachęcić młodych internautów (12–25 lat), by kupowali muzykę w sklepach, zamiast korzystać z wymiany plików. Będą oni mogli kupić raz na rok (przez 2 lata), za 25 euro voucher Carte musique wart 50 euro (drugie 25 euro dołoży rząd). Sceptycy przewidują, że Francuzi skorzystają z karty, a pliki i tak będą wymieniać.
Sprzedaż muzyki i treści cyfrowych w 2010 roku
Międzynarodowa Federacja Przemysłu Muzycznego (IFPI) opublikowała Digital Music Report 2011. Wynika z niego, że przychody ze sprzedaży muzyki cyfrowej w ponad 400 licencjonowanych serwisach wzrosły w 2010 roku o 6 proc. w stosunku do 2009 roku i wyniosły 4,6 mld USD. W Europie wzrost wyniósł aż 20 proc. Również sprzedaż albumów w postaci cyfrowej wzrosła, np. w Wlk. Brytanii o 29 proc., a we Francji o 43 proc.
