Na dyskach komputerów i nośnikach zewnętrznych oraz w pamięci urządzeń przenośnych, np. smartfonów, przechowujemy coraz więcej danych. Są to zarówno informacje błahe i pozornie nieistotne, jak i bardzo cenne, które nie powinny znaleźć się w cudzych rękach. Wśród nich mogą być np. prywatne zdjęcia, dane osobowe, numery kont bankowych, dokumentacja medyczna, informacje dostępowe do różnych serwisów, faktury czy wyniki naszej ciężkiej pracy. Niezabezpieczone dane to prosta droga do kradzieży naszej tożsamości. Oprócz tego do naszego komputera czy nośników mogą mieć też bezpośredni, fizyczny dostęp inni domownicy, znajomi czy współpracownicy.
Zanim jednak zaczniemy chronić ważne dla nas zbiory – np. poprzez szyfrowanie – należy też zadbać o skuteczną ochronę antywirusową i regularne skanowanie komputera, silną zaporę (firewall) oraz o archiwizację najcenniejszych plików. Te przechowywane w postaci backupu też trzeba zabezpieczyć przed niepowołanym dostępem, jeśli narzędzie, za pomocą którego wykonujemy kopie bezpieczeństwa, nie ma takiej możliwości.
Czym jest szyfrowanie?
Szyfrowanie plików i folderów, ale także transmisji danych przez internet ma na celu zachowanie poufności danych. W zależności od zastosowanej metody (algorytmu) może ono być mniej lub bardziej skuteczne. Jak to działa? Najprościej mówiąc: oryginalne dane są odpowiednio modyfikowane w taki sposób, aby stały się nieczytelne. Oczywiście jest to proces odwracalny. Aby przywrócić ich poprzedni stan, konieczne jest użycie klucza deszyfrującego, który znany jest jedynie osobie uprawnionej. Najczęściej takim kluczem jest hasło. Im bardziej skomplikowane (powinno być długie i zawierać cyfry i znaki specjalne), tym trudniej je złamać. Szyfrowanie odbywa się z wykorzystaniem specjalnych, skomplikowanych algorytmów matematycznych. Zaszyfrowany plik staje się ciągiem z pozoru przypadkowych zer i jedynek. Dopiero znając metodę szyfrowania i odpowiedni klucz, jesteśmy w stanie odczytać zawarte w pliku informacje. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak często każdego dnia ma do czynienia z szyfrowaniem. Używanie sieci Wi-Fi, korzystanie z bankowości internetowej czy zwykła rozmowa przez telefon komórkowy to czynności, które wymagają szyfrowania. Ma ono tę zaletę, że nasze dane są bezpieczne także w przypadku fizycznej utraty telefonu, laptopa czy pendrive’a w wyniku kradzieży lub zgubienia. Co ciekawe, do zabezpieczania danych wcale nie musimy korzystać z płatnych czy zaawansowanych narzędzi. Często wystarczy oprogramowanie wbudowane w system operacyjny.
Proste szyfrowanie
Niektóry czytelnicy z pewnością słyszeli o szyfrze Cezara, zwanym też cyklicznym. Jest to metoda wynaleziona ponad 2000 lat temu, a zasada jej działania polega na szyfrowaniu i deszyfrowaniu z wykorzystaniem 26 liter alfabetu. Aby zakodować wiadomość, wybraną literę zamieniamy na inną, która jest od niej o „x” pozycji dalej w alfabecie, np. o 3. Jeśli literą do zaszyfrowania jest, dajmy na to, ostania z alfabetu, czyli Z, i brakuje nam kolejnych, wracamy na początek, czyli – pierwsza A, druga B i trzecia C. „X” to w tym przypadku klucz szyfrujący, dzięki któremu odczytamy zakodowane informacje. Przykładem takiego szyfru jest ROT13 używany kiedyś np. w programie pocztowym Outlook Express, a dziś sporadycznie stosowany w Usenecie do zakodowywania wiadomości użytkowników. To już jednak historia, ale też przykład świetnie ilustrujący omawiany mechanizm.
Przejdźmy zatem do sposobów, których możemy używać na co dzień. Jeśli pod ręką nie mamy aplikacji szyfrujących, a chcemy zabezpieczyć plik lub folder, możemy skorzystać z wbudowanego w Windows kompresora ZIP. Niestety, wraz z nadejściem siódmej wersji Okien z kompresora zniknęła możliwość zabezpieczania archiwów hasłem. Nic jednak straconego, ponieważ sama kompresja danych powoduje zmianę organizacji poszczególnych bajtów w niezrozumiały ciąg znaków.
Niektórzy brak hasła próbują zastąpić zmianą rozszerzenia pliku z *.ZIP na inny np. *.DLL i taki zbiór umieszczają w katalogu systemowym. Tę metodę zdecydowanie odradzamy i na nic zda się dwukrotna kompresja, która niby ma utrudnić odczytanie zawartych w nim informacji. Jeśli jednak bardzo zależy nam zabezpieczeniu hasłem, do dyspozycji mamy bezpłatne narzędzie – 7-ZIP.
