A A A

Karpiński – niewykorzystana szansa PRL-u

27 sierpnia 2020, 08:20
Z pożółkłych kartek naszego kalendarza IT prześwituje twarz legendarnego polskiego konstruktora komputerów – inż. J. Karpińskiego.
Karpiński – niewykorzystana szansa PRL-u

 

Dziesiąta rocznica śmierci

 

Karpiński informatycznego bakcyla połknął w 1946 na Politechnice Łódzkiej, gdzie trafił jak tylko wylizał się z ciężkich ran odniesionych w czasie powstania warszawskiego. W 1951 z tytułem magistra inżyniera opuścił uczelnię. Niestety, jego AK-owska przeszłość sprawiła, że dopiero w połowie lat 50. ten zdolny inżynier znalazł pracę, w której doceniono jego potencjał (Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN), gdzie szybko pokazał pazur, konstruując AAH (Analogowy Analizator Harmonicznych [Fouriera]), czyli rodzaj specjalizowanej maszyny obliczeniowej, służącej do długoterminowego prognozowania pogody.

 

Pierwszy w świecie

 

Wkrótce potem opracował AKAT-1, pierwszy na świecie tranzystorowy analizator układów różnicowych. Ta konstrukcja sprawiła, że Polska Akademia Nauk nominowała go jako polskiego kandydata do światowego konkursu UNESCO dla młodych naukowców. Karpiński zdobył jedno z sześciu stypendiów, dzięki czemu studiował na Harvardzie i mekce ówczesnej informatyki, czyli amerykańskim MIT (Massachusetts Institute of Technology). Po powrocie do ojczyzny, zatrudniwszy się w Pracowni Sztucznej Inteligencji w Instytucie Automatyki PAN, współtworzył tzw. „perceptron", czyli rodzaj samouczącej się sieci neuronowej, opartej na 2000 tranzystorach, umiejącej rozpoznawać otoczenie za pomocą kamery. Była to druga taka konstrukcja na świecie.

 

Wilczy bilet i trzoda

 

W 1965 Jacek Karpiński wystąpił z projektem KAR-65, komputera pracującego z – teoretyczną – szybkością 100 tysięcy operacji na sekundę. Był nie tylko znacznie szybszy niż ówczesna duma polskiej informatyki, czyli komputer Odra 1003, ale też znacznie tańszy w produkcji. Komputer wyprodukowano w liczbie sztuk 1 (słownie: jeden). Maszyna pracowała aż do połowy lat 80. w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1969 razem z kilkoma takimi jak on zapaleńcami opracowywał projekt komputera K-202 (zdjęcie poniżej).

Projektem zainteresowali się Anglicy i zaproponowali rządowi PRL współpracę przy jego produkcji. Ale po wytworzeniu zaledwie 20 egzemplarzy produkcję K-202 wstrzymano „z przyczyn politycznych", a sam konstruktor dostał „wilczy bilet" – uniemożliwiono mu pracę w wyuczonym zawodzie i zakazano (aż do 1980) emigrować. Jacek Karpiński zajął się więc... hodowlą świń.

Komputer K-202 ze zbiorów Muzeum Techniki w Warszawie

W III RP nie wiodło mu się wiele lepiej, bo podobnie jak wielu przed nim był znacznie lepszym inżynierem niż biznesmenem. W efekcie nieutrafionych decyzji biznesowych stracił dom i miał ogromne długi, które wszelako rzetelnie spłacił co do grosza.

 

K-202

 

K-202 powstał ok. roku 1971. Był komputerem 16-bitowym, wykonującym ok. 300 000 operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę (w sprzyjających okolicznościach mógł osiągać nawet trzykrotnie lepszy wynik). A to znaczy, że konstrukcja Karpińskiego była szybsza niż pecety produkowane dobrych 10 lat później! Mogła wykorzystać aż do 8 MB (tak – megabajtów, to nie pomyłka!; przy czym zwracamy uwagę, że „mogła" a nie „miała", bo standardowo K-202 wyposażano w ok. 150 KB RAM) pamięci, umożliwiała też wielozadaniowość (multitasking) i pracę z wieloma procesorami. Bolączką K-202 był natomiast brak specjalnego oprogramowania systemowego oraz duża awaryjność (wynikająca z
mizernej jakości podzespołów, wytwarzanych przez krajowych producentów).

fot. Wikimedia Commons, Muzeum Techniki w Warszawie

 


Tagi:
Ocena:
Oceń:
Komentarze (0)

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Komentarze wyświetlane są od najnowszych.
Najnowsze aktualności


Nie zapomnij o haśle!
21 czerwca 2022
Choć mogą się wydawać mało nowoczesne, hasła to nadal nie tylko jeden z najpopularniejszych sposobów zabezpieczania swoich kont, ale także...


Załóż konto
Co daje konto w serwisie pcformat.pl?

Po założeniu konta otrzymujesz możliwość oceniania materiałów, uczestnictwa w życiu forum oraz komentowania artykułów i aktualności przy użyciu indywidualnego identyfikatora.

Załóż konto