Błyskawiczny start

W czasie użytkowania system Windows nieuchronnie robi się coraz bardziej ociężały. Odpowiadają za to instalowane w systemie aplikacje, które dodają do systemu swoje własne komponenty, wpisy w rejestrze, a także dodają programy oraz usługi systemowe startujące razem z Windows.

Czyszczenie autostartu

O tym, ile aplikacji jest uruchamianych w tle podczas startu Windows, można przekonać się przeglądając zasobnik systemowy. W miarę instalacji kolejnych aplikacji lista elementów uruchamianych z systemem rośnie, bo obecnie duża część programów instaluje komponenty w autostarcie. Robią to w celu monitorowania stanu czy zdarzeń w systemie operacyjnym, skanowania ruchu sieciowego albo po to, by samoczynnie sprawdzać i instalować aktualizacje.

Aplikacje autostartu można znaleźć w folderze Autostart w Menu Start. Folder ma swoją wersję globalną, pozwalającą uruchomić program niezależnie od konta, oraz wersję dla konkretnego użytkownika. Drugim, trudniej dostępnym miejscem, gdzie znajdują się skróty uruchamiające programy podczas startu systemu, jest rejestr. Do obydwu lokalizacji można się łatwo dostać za pomocą aplikacji Msconfig, która umożliwia nie tylko kontrolę programów startujących z systemem, ale także usług, które są dodawane do systemu przez aplikacje. Szczegóły operacji znajdziesz w warsztacie o usuwaniu zbędnych aplikacji z autostartu Windows. Funkcję przeglądania autostartu mają także dwie inne aplikacje, które omawiamy w warsztatach, Starter i CCleaner.

Eliminacja niepotrzebnych usług

Usługa systemowa jest procesem, który uruchamia się razem ze startem komputera i następnia działa w tle, bez interakcji z użytkownikiem. Nagromadzenie usług dodanych przez instalowane aplikacje oraz aktywne, nieużywane usługi systemowe potrafią znacząco wydłużyć start Windowsa, gdyż wiele usług jest aktywowanych w momencie rozruchu systemu. W skrajnych wypadkach, szczególnie na starszym sprzęcie, uruchamianie usług może trwać wiele minut, uniemożliwiając pracę na komputerze przez dłuższy czas po jego uruchomieniu. Dlatego warto usługi, które nie są niezbędne do działania systemu Windows, przełączyć do trybu opóźnionego startu. Tę funkcję można aktywować w konsoli Zarządzanie systemem, o czym szczegółowo piszemy w warsztacie.

Konfiguracja BIOS/UEFI

Czas startu komputera można znacząco skrócić dzięki poprawieniu konfiguracji BIOS-u lub jego nowoczesnej odmiany, czyli UEFI. Jeśli nie masz w komputerze stacji dyskietek, wyłącz w BIOS-ie jej wykrywanie. Następnie ustaw jako pierwsze urządzenie startowe dysk twardy, na którym masz zainstalowany system Windows. Dzięki temu zaoszczędzisz czas, jaki zajmuje sprawdzenie, czy nie ma nośnika rozruchowego w stacji dysków optycznych. Każda wersja BIOS-u umożliwia także skracanie sekwencji startowej, np. poprzez pominięcie ekranu powitalnego oraz informacji o wykrytym sprzęcie.

W tym wypadku po wstępnej konfiguracji warto ustawić najszybszą opcję rozruchu, bo przy każdym uruchomieniu systemu zaoszczędzi to kilka cennych sekund.

Konfiguracja przebiega podobnie w przypadku UEFI, czyli następcy BIOS-u, który jest obecnie standardowym firmware’em płyt głównych. Tutaj także możesz wybrać szybką sekwencję startową, która skraca czas rozruchu oprogramowania płyty głównej do ułamków sekundy – na przykład w płytach firmy Gigabyte nazywa się ona Fast Boot. Uważaj jednak – ten mechanizm kryje pułapkę. Aby maksymalnie przyspieszyć sekwencję startową, w UEFI wyłączony zostaje mechanizm wykrywania klawiatury, w związku z czym nie można dostać się do panelu konfiguracji za pomocą klawisza DEL. Jedynym sposobem wyłączenia mechanizmu Fast Boot jest w związku z tym skorzystanie z narzędzia konfiguracji płyty głównej, które działa z poziomu interfejsu Windows. Ta aplikacja (w przypadku wspomnianego producenta jest to App Center) jest częścią oprogramowania dostarczonego z płytą główną, można ją też ściągnąć ze strony wsparcia technicznego produktu. Możesz także zresetować ustawienia zworką albo zainstalować nową wersję UEFI, co przywróci ustawienia domyślne.

Dysk SSD i RAM

Opisane sposoby na przyspieszenie startu Windows mają tę zaletę, że można z nich skorzystać nie ponosząc żadnych kosztów. Jednak aby zyskać radykalne przyspieszenie startu systemu, trzeba zmodyfikować konfigurację komputera, a w szczególności podsystemu pamięci. Najlepsze efekty daje wykorzystanie szybkiego dysku SSD i zainstalowanie na nim systemu operacyjnego. Tylko dyski bazujące na pamięci flash potrafią wykorzystać przepustowość nowoczesnego interfejsu SATA 3 (600 MB/s). W przypadku najnowszych płyt głównych wyposażonych w złącze M.2 dysk półprzewodnikowy można nawet podpiąć bezpośrednio do magistrali PCI-E 3.0 o przepustowości 985 MB/s, co skróci czas ładowania systemu do kilkunastu sekund.

Modernizując komputer pod kątem szybkiego startu można także rozszerzyć pamięć operacyjną RAM. Jest to w szczególności zalecane, gdy w pececie są tylko 2 GB RAM – obecnie rozsądne minimum to 4 GB RAM, a w praktyce warto w komputerze 8 GB RAM, co ograniczy potrzebę korzystania z pliku wymiany na dysku. Dzięki temu nie tylko skróci się czas startu systemu, ale także wzrośnie komfort pracy z kilkoma aplikacjami naraz lub korzystania z przeglądarki internetowej, w której zostało otwartych wiele kart jednocześnie.

Weryfikacja usług i procesów online

Niepotrzebnych usług i aplikacji można także szukać na liście aktywnych procesów w oknie Menedżera zadań. Jeśli nie jesteś pewny, czy dany proces i związana z nim usługa bądź aplikacja są potrzebne w systemie, możesz zweryfikować je w jednej z internetowych baz danych. Zawierają one opisy dziesiątków tysięcy procesów, które pojawiają się w systemach z rodziny Windows. Weryfikacja procesów pozwala nie tylko na wykrycie zbędnego oprogramowania spowalniającego start i pracę systemu. W ten sposób można także wykrywać złośliwe oprogramowanie, które zalęgło się w systemie bez twojej zgody.
www.processlibrary.com/en/
www.pacs-portal.co.uk/