Cicha praca

Każdy z wentylatorów chłodzących podzespoły w komputerze można bez większego trudu i zupełnie za darmo zmusić do pracy w trzech różnych prędkościach (niskiej, średniej i wysokiej). Da się to wykonać, podłączając wentylator do różnych napięć zasilających, a tych przecież w pececie nie brakuje. Jest to choćby zwykła wtyczka molex, która dostarcza dwa napięcia. Wyciszanie tą metodą dotyczy zarówno wentylatora procesora, jak i karty graficznej, chipsetu płyty głównej oraz dodatkowych wentylatorów obudowy.

Wentylatory komputerowe mają dwa, trzy lub cztery przewody. Każdy ma przypisane odmienne funkcje. Jeden to masa (punkt odniesienia, napięcie 0 V), drugi dostarcza właściwe napięcie zasilające +12 V. Właśnie te dwa można przełączyć na inne zasilanie, zmieniając w ten sposób ich prędkość obrotową.

Pozostałe przewody mają inne zadania – jeden raportuje prędkość wentylatora, natomiast drugi – jeśli istnieje – pozwala płycie głównej na sprawowanie kontroli (poprzez BIOS) nad wiatrakiem i zmianę jego prędkości obrotowej (najczęściej w zależności od temperatury procesora lub układu graficznego). Odczytu prędkości wentylatora można dokonać w przeznaczonej do celów diagnostycznych sekcji BIOS-u lub za pomocą oprogramowania płyty głównej.

Funkcje poszczególnych kabli wraz z odpowiadającymi im kolorami przewodów zebraliśmy w tabelce „Kolory i funkcje przewodów”. Należy przy tym pamiętać, że kolory mogą się różnić w zależności od producenta danego wentylatora, a nawet w obrębie wentylatorów tego samego producenta. Najbardziej klasyczny układ to kolor czerwony, żółty i czarny.

Trzeba też wiedzieć, że większość wentylatorów ma napięcie +12 V dostarczane czerwonym przewodem, podczas gdy zasilacze komputerowe dostarczają czerwonym kablem napięcie +5 V.

Modyfikacja zasilania wentylatora

Redukcja obrotów jest możliwa dzięki zmniejszeniu napięcia zasilającego wentylator. W praktyce możliwe jest ustawienie napięcia +12 V (domyślnie), +7 V oraz +5 V. Im niższe napięcie, tym wentylator obraca się wolniej, co powoduje wyciszenie pracy.

Rozebranie wtyczki

Jeżeli kabel jest chroniony osłonką z tworzywa, musisz ją najpierw rozciąć. Następnie połóż wtyczkę wentylatora na stole, otworami z zatrzaskami do góry. Cienkim, płaskim śrubokrętem naciśnij widoczny w otworze zatrzask:

Delikatnie wysuń przewód z wtyczki (być może w tym momencie trzeba będzie jeszcze śrubokrętem przytrzymać zatrzask):

W taki sam sposób wyjmij z wtyczki czarny przewód (masa) oraz sąsiadujący z nim czerwony lub żółty, który dostarcza napięcie +12 V do wentylatora:

Jeśli twój wentylator ma cztery przewody, zazwyczaj nie ma potrzeby dokonywania żadnych modyfikacji zasilania, gdyż jego prędkość jest automatycznie dostosowywana do temperatury chłodzonego układu. Możliwe jednak, że jakość tej regulacji cię nie satysfakcjonuje i mimo wszystko zechcesz zmniejszyć obroty. Musisz wtedy dodatkowo wyciągnąć z wtyczki przewód, od którego zależy regulacja obrotów (na ogół niebieski), i zakleić go taśmą izolacyjną, by nie spowodował zwarcia.

Wtyczkę z przewodem służącym do odczytu prędkości wiatraka możesz z powrotem podłączyć do płyty głównej. Jeśli tego nie zrobisz, BIOS będzie alarmował, że wiatrak chłodzący jest unieruchomiony. Wyjściem jest także wyłączenie tych alarmów w BIOS-ie.