Dźwięk pod kontrolą

Audacity jest rozpowszechnionym na licencji GNU GPL (wolne i otwarte oprogramowanie) wielozadaniowym narzędziem do edycji dźwięku oraz jego nagrywania. Aplikacja obsługuje sporo formatów plików, m.in. WAV, MP3, AIFF oraz AU. Dzięki Audacity nagrasz własny głos i profesjonalnie go opracujesz. Możliwości programu to m.in. usuwanie szumów, praca na wielu ścieżkach, zmiana skali głośności materiału, kopiowanie i powielanie wyznaczonych fragmentów dźwięku oraz modyfikacja tempa, tonu oraz prędkości. Można te możliwości rozszerzyć, instalując wtyczki. Obsługa programu nie jest tak trudna, jak się na pierwszy rzut oka wydaje. Po przeczytaniu tego poradnika będziesz gotowy do samodzielnego korzystania z aplikacji.

1. Menu główne Klasyczne, rozwijane menu poleceń, z którego masz dostęp do wszystkich funkcji programu Audacity.
2. Przyciski funkcyjne Służą do sterowania odtwarzaniem edytowanej ścieżki dźwiękowej. Są to takie same przyciski, jak w odtwarzaczach dźwięku. Działają również tak samo.
3. Narzędzia Podręczny zestaw przycisków pozwalających zmienić aktywne narzędzie do pracy (parametry kursora). Domyślną funkcją jest narzędzie zaznaczania, które możesz zmienić na np. narzędzie obwiedni czy narzędzie zbliżania.
4. Panel górny Zbiór przycisków, za których pomocą można edytować widok ścieżki dźwiękowej, a także modyfikować jej fragmenty. Są tutaj takie opcje, jak: wycinanie, wklejanie, kopiowanie, przycinanie oraz wyciszanie fragmentów dźwięku.
5. Ścieżka dźwiękowa Graficzna prezentacja przetwarzanego materiału dźwiękowego. Z lewej strony każdej ścieżki znajdują się przyciski i suwaki, dzięki którym możesz m.in. wyciszyć lub wzmocnić dźwięk i zmienić reprezentację graficzną zawartości pliku, np. z fali na spektrogram.
6. Panel dolny Zawiera liczniki obrazujące miejsce ustawienia kursora w edytowanym materiale. Pomaga to przy dokładnym zaznaczaniu fragmentów dźwięku.

Instalacja Audacity przebiega standardowo i nie powinna sprawić żadnego problemu. Programu nie trzeba rejestrować. Po jego uruchomieniu ukazuje się interfejs.

Aby rozpocząć pracę, musisz otworzyć (zaimportować) plik z dźwiękiem, który będziesz edytować.

Najprostszą metodą jest przeciągnięcie ikony pliku za pomocą kursora myszy z pulpitu na okno programu.

Innym sposobem jest wybranie z menu Plik opcji Importuj, a następnie Dźwięk.

W oknie Zaznacz jeden lub więcej plików audio wyszukaj i zaznacz plik audio. Kliknij Otwórz. Zaimportowany dźwięk pojawi się w oknie Audacity w postaci fali.

Odszumianie pozwala uzyskać czystszy dźwięk, bez szumu. W tym warsztacie na przykładzie nagrania z mikrofonu pokazujemy, w jaki sposób odszumić dźwięk.

Posługując się przyciskiem Nagrywanie, rozpocznij przechwytywanie dźwięku i za pomocą mikrofonu utwórz ścieżkę, z której usuniesz szum. By zakończyć nagrywanie, naciśnij przycisk Stop.

Nagrywając głos, przerwij na chwilę (wystarczy kilka sekund) mówienie, by program zarejestrował wyłącznie szum z otoczenia. Dzięki temu późniejszy proces odszumiania będzie znacznie łatwiejszy. W naszym przykładzie nagrany szum wygląda tak:

Uzyskaj profil szumu, który ma zostać usunięty. W tym celu za pomocą myszki zaznacz nagrany wcześniej fragment szumu i z menu Efekty wybierz opcję Usuwanie szumu. W oknie, które się wyświetli, w sekcji Krok 1 kliknij przycisk Uzyskaj profil szumu.

W tym kroku zaznacz całą ścieżkę, klikając na wolnym polu z jej lewej strony. Następnie z menu Efekty wybierz ponownie opcję Usuwanie szumu.

W sekcji Krok 2 możesz modyfikować ustawienia usunięcia szumu. Wartości domyślne sprawdzają się jednak dobrze w większości wypadków. Kliknij teraz przycisk OK. Końcowy efekt w naszym przykładzie wygląda tak:

Do zmiany głośności dźwięku, zarówno jej zwiększenia, jak i zmniejszenia, służy narzędzie wzmacniania. Pokażemy, jak należy się nim posługiwać.

Zaznacz ścieżkę dźwiękową, klikając myszką na wolnym polu z jej lewej strony.

Z menu Efekty wybierz Wzmacniaj. W nowym oknie masz możliwość modyfikacji głośności przez ustawienie suwaka w odpowiedniej pozycji lub wpisanie wartości wzmocnienia:

Aby zwiększyć głośność dźwięku, przesuń suwak w prawą stronę lub wpisz dodatnią wartość w pole Wzmocnienie. Pamiętaj, że operujesz decybelami – 10 dB to dwukrotne wzmocnienie. Kliknij przycisk OK.

Aby ściszyć ścieżkę, przesuń suwak w lewą stronę lub wpisz w odpowiednie miejsce liczbę ujemną. Zatwierdź zmianę klawiszem [Enter] lub przyciskiem OK.

Zmiany tych wartości są używane w celu obniżenia barwy głosu i zmiękczenia go lub zwiększenia tempa mówienia oraz prędkości, z jaką jest odtwarzana ścieżka dźwiękowa.

Kliknij przycisk Nagrywanie lub wciśnij klawisz R, aby zarejestrować ścieżkę, którą będziesz modyfikować. Kończysz nagrywanie, wciskając Stop.

Aby obniżyć barwę głosu, zaznacz całą ścieżkę, klikając na wolnym polu znajdującym się po lewej stronie pliku audio, lub przeciągnij kursorem po całej ścieżce.

Z menu Efekty wybierz opcję Zmień ton i za pomocą suwaka dostosuj zmianę tonu. W celu wzmocnienia brzmienia ścieżki przesuń suwak w lewą stronę. Aby je osłabić, przesuń suwak w prawo. Kliknij OK. W naszym przykładzie parametry wyglądają tak:

W celu podniesienia lub obniżenia tempa mówienia ponownie zaznacz całą ścieżkę i z menu Efekty wybierz opcję Zmień tempo. Posługując się suwakiem lub wpisując odpowiednią liczbę w okienku Zmiana procentowa, dostosuj zmianę do swoich potrzeb.

Czynność zwiększania lub obniżania prędkości ścieżki nie różni się od opisanych w poprzednich krokach. Posługując się wybraną z menu Efekty opcją Zmień prędkość, postępuj tak samo, jak w przypadku zmiany tonu czy tempa.

Po zakończeniu pracy z plikiem trzeba go zapisać, czyli wyeksportować do docelowego formatu lub zapisać jako projekt w celu późniejszej edycji. Oto, jak należy to zrobić.

Wybierz z menu Plik opcję Eksportuj, a następnie poszukaj miejsca, w którym chcesz umieścić końcową wersję ścieżki dźwiękowej, po czym wprowadź jej tytuł. Kliknij przycisk Zapisz.

Zapisz plik jako projekt, by mieć możliwość jego dalszej edycji. W tym celu z menu Plik wybierz opcję Zapisz projekt jako i postępując podobnie, jak w przypadku eksportu, zapisz ścieżkę.

Audacity umożliwia również eksport fragmentu dźwięku. Aby z tego skorzystać, zaznacz kawałek ścieżki i wybierając z menu Plik opcję Eksportuj zaznaczenie, zapisz zaznaczenie jako plik WAV.

Za pomocą narzędzi znajdujących się w górnym panelu programu możesz modyfikować ścieżkę, powielając wyznaczone fragmenty dźwięku, usuwając lub kopiując je. Audacity ma także opcję wyciszenia i wyodrębnienia fragmentu pliku audio.

Usuwanie fragmentów ścieżki dźwiękowej to jedna z podstawowych czynności edycyjnych. Pokażemy, jak ją wykonać.

Zaznacz fragment dźwięku, na którym będziesz pracować. W tym celu przeciągnij kursorem myszy po ścieżce lub za pomocą liczników znajdujących się w dolnym panelu ustaw początek i koniec zaznaczenia:

Aby usunąć zaznaczony fragment, kliknij klawisz Del lub naciśnij znajdujące się w górnym panelu narzędzie Wytnij (1).

Klikając znajdujący się obok przycisk Kopiuj (2), kopiujesz zaznaczony wcześniej fragment do schowka Windows. Jeżeli naprowadzisz kursor na ścieżkę i użyjesz narzędzia Wklej (3), wstawisz w tym miejscu skopiowany fragment dźwięku.

Narzędzie korekcji graficznej umożliwia modyfikację barwy głosu, dodanie lub usunięcie basów oraz zmianę głośności dźwięku dla określonych częstotliwości.

Zaznacz całą ścieżkę. Z menu Efekty wybierz opcję Korekcja graficzna. W nowym oknie zaznacz pole Korektor graficzny.

Możesz samodzielnie ustawić głośność i kontrolę basów, posługując się wykresem oraz umieszczonymi na dole suwakami. Korektor graficzny udostępnia też gotowe tryby edycji.

Z listy Wybierz krzywą wybierz opcję, którą chcesz zastosować przy swojej ścieżce. Aby podnieść poziom basów, zaznacz Bass Boost. Znajdujący się powyżej wykres automatycznie zmienił wartości. Kliknij OK.

Aby ręcznie zmodyfikować linię korekcji, kliknij w oknie Korekcja graficzna przycisk Spłaszcz i ustaw umieszczone pod wykresem suwaki na odpowiednie wartości. Zatwierdź zmiany, klikając OK.

ak zmodyfikowana ścieżka może nie brzmieć najlepiej. By poprawić jej jakość, wybierz z menu Efekty opcję Kompresor i z domyślnymi ustawieniami naciśnij przycisk OK.

Opisywane w tym warsztacie narzędzie pozwala na wzmocnienie lub ściszenie ścieżki bez konieczności używania innych efektów. Przydaje się do pracy na kilku ścieżkach, kiedy potrzebna jest możliwość modyfikowania głośności w odpowiednim momencie. Pokazujemy, jak wykorzystywać to narzędzie na przykładzie pracy na dwóch plikach audio – nagraniu z mikrofonu oraz podkładzie muzycznym.

Po zaimportowaniu dwóch plików audio dopasuj widok obu ścieżek, wybierając z menu Widok opcję Dopasuj do okna, a następnie Dopasuj w pionie.

W celu przesunięcia którejś z dwóch ścieżek odznacz w menu Ścieżki opcję Synchronizuj - Zablokuj ścieżki. Teraz kliknij znajdujące się w górnym panelu narzędzie do przesuwania ścieżek, po czym za pomocą myszki przesuń jedną ze ścieżek w odpowiednie miejsce.

Zmień aktywne narzędzie kursora na obwiednię, klikając jej ikonę (patrz obrazek).

Kliknięcie na ścieżce, którą chcesz modyfikować, powoduje pojawienie się kropek, dzięki którym jest możliwa edycja. Teraz, przytrzymując kursorem początek fragmentu do ściszenia, przesuń myszkę w dół i odpowiednio manewrując, uzyskaj odpowiednią zmianę.

Następnie, łapiąc kolejny fragment ścieżki, postępuj dokładnie tak samo aż do uzyskania podobnego efektu. W naszym przykładzie wygląda to tak jak na poniższym obrazku. Jest to czynność dość skomplikowana i wymagająca praktyki. Za pomocą tego narzędzia możesz wielokrotnie edytować stopień głośności dźwięku.

Tworząc nieco bardziej zaawansowane efekty, będziesz musiał pracować z więcej niż jedną ścieżką dźwiękową naraz. W Audacity nie jest to wcale trudniejsze niż praca z jedną ścieżką.

W tym warsztacie pokazujemy, jak pracować na więcej niż jednym pliku dźwiękowym, oraz prezentujemy kilka dodatkowych funkcji programu.

Po zaimportowaniu kilku ścieżek do programu dostosuj za pomocą wybranych z menu Widok opcji Dopasuj okna oraz Dopasuj w pionie wygląd plików audio do bardziej przejrzystej pracy.

Wycisz jedną ze ścieżek, klikając znajdujący się w lewym panelu przycisk Cisza. Aby wygłuszyć wszystkie kanały, naciśnij oprócz wybranego kanału przycisk Solo.

Z menu Ścieżki i opcji Dodaj nową wybierz Etykieta ścieżki. Za pomocą klawiatury wpisz tytuł lub uwagę do nowo otwartego okna i ustaw myszką pozycję etykiety na ścieżce.

Za pomocą narzędzi znajdujących się w górnym panelu przycisków oraz opcji zawartych w menu Efekty możesz edytować dźwięk aż do uzyskania zamierzonego efektu.

Jeżeli masz dwie ścieżki dźwiękowe – lektora i podkład muzyczny, który musi być wyciszony, kiedy mówi lektor – wówczas ręczne korzystanie z obwiedni jest pracochłonne. Można jednak wykorzystać do tego opcję Auto Duck.

Zaimportuj oba pliki audio do programu Audacity, dbając o to, aby podkład muzyczny był górną ścieżką, a głos lektora znajdował się niżej.

Zaznaczając podkład, wybierz z menu Efekty opcję Auto Duck i obniż środkową część wykresu. Następnie kliknij przycisk OK.

Aplikacja jest domyślnie ustawiona na pracę przy dźwięku przestrzennym – stereo, więc wszystkie pliki audio mają postać dwuczęściowej ścieżki. W tym warsztacie pokazujemy, jak rozdzielić oba kanały i pracować na dźwięku mono.

Aby skonwertować dźwięk stereo na mono, rozwiń dostępne opcje z lewej strony ścieżki, klikając na czarny trójkąt.

Teraz wybierz opcję Split Stereo to Mono. Dźwięk rozdzieli się na dwa kanały. By usunąć jedną ze ścieżek, kliknij znajdujący się w lewej części pliku audio krzyżyk X.

Aby obie ścieżki z powrotem połączyć w jedną i utworzyć z niej kanał stereo, wybierz opcję Make Stereo Track z rozwiniętego lewego panelu.

Jeżeli podczas nagrywania dźwięku pojawiło się niepożądane echo, można spróbować wyeliminować ten defekt.

Zaznacz całą ścieżkę i wybierając z menu Edycja polecenie Powiel, utwórz jej duplikat.

Zaznacz duplikat i wybierając z menu Efekty polecenie Odwróć zamień go na dźwięk o przeciwnej fazie niż oryginał. Odtwarzając teraz obie ścieżki naraz, nie będziesz nic słyszał, bo dźwięki w przeciwnych fazach się niwelują.

Zmień narzędzie na lupkę i dość znacznie powiększ widok ścieżek.

Zmień narzędzie na przesuwanie i przesuń odwrócony w fazie duplikat oryginalnej ścieżki minimalnie w prawo lub lewo. Posłuchaj, jaki jest efekt. Jeżeli nie jest zadowalający, spróbuj poeksperymentować z kierunkiem i wielkością przesunięcia.