GeForce RTX 3080 – premiera pierwszego Ampere'a dla graczy

Po tygodniach oczekiwania i niespodziewanym opóźnieniu na finiszu (pierwotnie testy GeForce RTX 3080 miały się pojawić w poniedziałek, a pojawiły się w środę – wersji Founders Edition, przygotowanej bezpośrednio przez Nvidię – oraz w czwartek – dla pozostałych), wreszcie wszystko stało się jasne. Zamiast mniej lub bardziej wiarygodnych przecieków mamy wreszcie niezależne testy pierwszej przeznaczonej dla graczy karty graficznej Nvidii bazującej na najnowszej architekturze, znanej jako Ampere.

To pierwsza karta wyprodukowana w nowym procesie technologicznym 8 nm, opracowanym przez Samsunga specjalnie dla Nvidii. Poprzednia generacja GeForce bazowała na 12 nm od TSMC, co jednak w zupełności wystarczało, by pokonać w walce o tytuł króla wydajności Radeony produkowane w procesie 7 nm, też od TSMC. Teoretycznie nawet samo przejście na nowszy proces powinno zapewnić wzrost wydajności. Ale twierdzenie, że GeForce RTX 3080 miał być nawet dwukrotnie szybszy niż poprzednik, czyli GeForce RTX 2080, mogło się wydawać nieco zbyt optymistyczne.

To bowiem oznacza, że GeForce RTX 2080 Ti będzie pokonany nie tylko przez GeForce RTX 3090, ale także 3080 i 3070. To wzrost wydajności, jakiego można oczekiwać między nie jedną, a dwoma generacjami! Ostatni raz, kiedy karta ze średniej półki pokonała topowy model poprzedniej generacji, mieliśmy do czynienia z taką sytuacją miał miejsce tak dawno, że to już prehistoria (dokładniej – rok 2004 i premiera GeForce'a GT 6600, który bił GeForce'a FX 5950 Ultra).

Zostawmy jednak na razie pozostałe nowe RTX-y w spokoju, bo jeszcze premier nie miały, a skupmy się na RTX-ie 3080. Na początek sucha tabelka z danymi technicznymi:

Jak widać, w porównaniu RTX-a 2080 z RTX-em 3080, ten drugi jest lepszy praktycznie we wszystkim. Ma więcej rdzeni CUDA (wykorzystywane do obliczeń czy manipulacji obrazem), więcej rdzeni RT (czyli do ray tracingu – w dodatku to nowsza ich generacja), nowsze rdzenie Tensor (do obliczeń związanych ze sztuczną inteligencją - jest ich mniej, nowsza generacja oferuje większą wydajność), więcej i szybszą pamięć.

A nowsza karta w wersji Founders Edition jest tańsza od swojego poprzednika, nie mówiąc już o topowym do niedawna RTX 2080 Ti, który kosztował w momencie premiery ponad 5000 zł!

Takich, które będą dostępne jedynie na RTX-ach serii 3000, a do tego coś mocno zmieniają, jest (na szczęście - w każdym razie dla posiadaczy poprzednich generacji) niewiele. Co nie znaczy, że są nieciekawe. Potencjalnie najważniejszą z nich, w każdym razie dla fanów dynamicznych gier, jest technologia Reflex, która ma pomóc zminimalizować opóźnienia. Efekty – na przykładzie Fortnite, uruchomionym na monitorach 144 Hz, a podanym przez Nvidię – zależą od rozdzielczości. W Full HD różnice są minimalne (23 vs 21 ms całkowitego opóźnienia, od naciśnięcia klawisza myszki, po akcję wyświetloną na ekranie). W QHD jest to już jednak 30 vs 23 ms, a w 4K – 31 vs 49 ms. Różnica jest więc jak widać spora, choć nadal najlepiej grać w rozdzielczościach FHD i QHD, a 4K zostawić do pracy.

Przy okazji wspomnieć o technologiach, które wprawdzie całkiem nowe nie są, bo będą z nimi zgodne także RTX-y poprzedniej generacji, ale dotychczas nie były szerzej wykorzystywane - albo nawet wcale. Najciekawsze z nich związane są z trzymaniem w pamięci karty graficznej tylko tych tekstur, które są w danej chwili niezbędne – reszta jest na dysku SSD. To dokładnie to samo rozwiązanie, które pojawi się w najnowszym Xboksie Series X. Dzięki temu gry nie tylko będą się szybciej wczytywały, ale także będą mogły korzystać ze znacznie bardziej szczegółowych tekstur, które będą doczytywane z SSD-ka (ważne – tylko NVMe, w standardzie PCIe 3.0 lub 4.0) tylko wtedy, gdy będą niezbędne. I to bez pośrednictwa CPU, wszystkim zawiadywać ma automatycznie karta graficzna! Dzięki temu te 10 GB pamięci RAM, jakie ma na pokładzie GeForce RTX 3080, powinno w zupełności wystarczyć do grania w 4K (dokładnie tyle samo szybszej pamięci ma zresztą Xbox Seriers X – ciekawy zbieg okoliczności, prawda?)

Na pecetach rozwiązanie to zagości na początku przyszłego roku, a będą z nim zgodne zarówno RTX-y serii 2000, jak i 3000. Oraz nowe karty graficzne AMD, bo przecież to ta sama technologia, która znajdzie się w nowych konsolach. Nie ma się więc co obawiać, że twórcy gier nie będą z niego korzystali. Podobnie zresztą jak i ray tracing (wydajność RTX-ów serii 3000 ma być mniej więcej dwukrotnie wyższa, niż RTX-ów 2000, który przecież też na konsole trafi.

Najważniejsze pytanie: czy zapowiadana nawet dwukrotna różnica w wydajności została potwierdzona w niezależnych testach? Jeśli dosłownie rozumieć obietnice, to tak, GeForce RTX 3080 jest nawet dwukrotnie szybszy, niż GeForce RTX 2080 – stając się tym samym najszybszą kartą graficzną dostępną na rynku (w każdym razie do momentu premiery RTX-ów 3090, ale to już zupełnie inna półka cenowa).

Trzeba jednak mieć na uwadze, że bardzo dużo zależy od konkretnego zastosowania (i gry), a także od rozdzielczości i posiadanego procesora. By w pełni wykorzystać potencjał RTX-a 3080, niezbędny jest w praktyce jeden z najwydajniejszych Core i7/i9 – Ryzeny mają niestety nieco niższą wydajność pojedynczego rdzenia, co przekłada się na niższą liczbę fpsów w grach. Do tego trzeba sobie także zdawać sprawę z faktu, że największe różnice zobaczy się w najbardziej wymagających tytułach. A więc albo takich, które wykorzystują ray tracing, albo uruchomionych w rozdzielczości przynajmniej QHD.

Na przykład Wiedźmi 3 jest według niezależnych testów szybszy na GeForce RTX 3080 (względem GeForce RTX 2080) w Full HD o około 42%, w QHD o 47%, a w 4K 53%. W Red Dead Redemption 2 różnice wynoszą odpowiednio: 57%, 60% i 72%. W Doom Eternal: 50%, 52% oraz 66%. Jeśli sięgniemy po Control, pozostający najlepszym przykładem możliwości ray tracingu, będzie to odpowiednio 75% w Full HD, 79% w QHD oraz 80% w 4K.

Trochę więc do tych dwóch razy w grach brakuje, w grach uruchomionych w 4K można bowiem liczyć na wydajność większą mniej więcej o dwie trzecie - lub nawet 80% gdy zostanie wykorzystany ray tracing. Jako gracz można się więc czuć nieco zawiedzonym, choć... karta za około 3300, bijąca na głowę całą konkurencję, nawet tę za ponad 5000 zł, to nadal bardzo dobra oferta. Do tego w wielu programach ta dwukrotnie wyższa wydajność jest jak najbardziej osiągalna, więc jeśli pracujesz z np. programami do obróbki grafiki 3D, to w ogóle nie ma się nad czym zastanawiać.

Teoretycznie w czwartek o godzinie 15.00 ruszyła sprzedaż modelu Founders Edition (a więc bezpośrednio od Nvidii), a także modeli innych producentów. W praktyce jednak zapasy błyskawicznie się rozeszły i obecnie można się jedynie wpisać na listę oczekujących, bo praktycznie w żadnym sklepie GeForce'a RTX 3080 nie można kupić... Co biorąc pod uwagę cenę i wydajność szczególnie nie dziwi...