Narodziny PC
Maszyny obliczeniowe nie tylko rosły, ale także się zmniejszały. Jaskółką zmian był minikomputer PDP-8, który dzięki relatywnie niskiej cenie (18 tys. dol.) mógł być użyty do zadań, w których drogie komputery mainframe nie mogły być stosowane z przyczyn ekonomicznych.
Jednak prawdziwą rewolucją było pojawienie się w 1971 roku mikroprocesora – zintegrowanej jednostki obliczeniowej (CPU), złożonej z wielu tysięcy tranzystorów, której można użyć w roli „serca” komputerów różnego przeznaczenia. Procesory, takie jak: Intel 4004, 8080, a przede wszystkim Intel 8086/8088, który jest protoplastą CPU stosowanych we współczesnych pecetach, zaczęły być wykorzystywane do tworzenia mikrokomputerów – na tyle tanich, że można było je kupić do osobistego użytku, także w domu.
Powstały całe rodziny tanich komputerów 8-bitowych, początkowo sprzedawanych jako zestawy do samodzielnego montażu dla hobbistów (jak Apple I czy Altair), później jako gotowe, produkowane na skalę masową maszyny (Spectrum, Atari, Commodore). Spośród mikrokomputerów, które pojawiły się na rynku na przełomie lat 70. i 80., dwa wyznaczyły trendy w rozwoju komputerów i ukształtowały maszyny, jakich używamy dzisiaj.
Pierwszym był komputer 16-bitowy IBM PC, z procesorem Intel 8088 i systemem operacyjnym Microsoft DOS, który trafił na rynek w 1981 roku. Ponieważ konstrukcja nie była chroniona patentem, szybko pojawiły się liczne klony maszyny. Podobnie jak oryginał używały ogólnodostępnych procesorów Intela oraz oprogramowania Microsoftu. Standard PC, który się wówczas ukształtował, przyczynił się do powstania rynku kompatybilnych komponentów, z których można było budować maszyny o różnych możliwościach, a także do rozwoju oprogramowania działającego w systemie operacyjnym DOS. Konkurencja wśród producentów doprowadziła do gwałtownego spadku cen, dzięki czemu pecet stał się dobrem powszechnego użytku.
Drugą maszyną, która odcisnęła piętno na rozwoju komputerów, był Apple Macintosh z 1984 roku, wzorowany na eksperymentalnym komputerze Xerox Alto z 1971 roku. Macintosh był pierwszą udaną maszyną z graficznym interfejsem.
Ku mobilności
Komputery osobiste były tanie oraz małe, szczególnie w porównaniu do maszyn typu mainframe. Jednak były to wciąż maszyny stacjonarne. Niszę na rynku dostrzegł czołowy producent klonów PC, firma Compaq, który wypuścił na rynek przenośnego peceta, zintegrowanego z monitorem. Compaq Portable ważył 12 kg, miał 9-calowy wyświetlacz i odczepianą klawiaturę. W związku z tym, że potrzebował zasilania sieciowego, nie nadawał się do pracy w terenie, ale można było go zabrać na pokład samolotu i zmieścić w luku bagażowym. Komputer okazał się wielkim sukcesem i mimo wysokiej ceny 4000 dol. nabywców znalazło ponad 50 tys. egzemplarzy. Wkrótce pojawił się na rynku także przenośny IBM PC Portable oraz podobne maszyny innych producentów.
Pierwszym nowoczesnym laptopem był Apple PowerBook, który miał przewidziane miejsce na oparcie nadgarstków poniżej klawiatury oraz zintegrowane urządzenie wskazujące na środku (trackball).
Apple odmienił także przenośne komputery, skutecznie wprowadzając na rynek maszyny obsługiwane za pomocą ekranu dotykowego: iPhone (2007) i iPad (2010). Oba produkty stworzyły nowe segmenty rynku. Warto jednak pamiętać, że Apple nie wymyślił komputera obsługiwanego za pomocą ekranu dotykowego. Pierwsze koncepcyjne urządzenia powstały już w latach 80. Naręczne komputerki, na których można było uruchamiać różne aplikacje, spopularyzowała firma Palm w 1996 roku. Microsoft próbował wypromować także peceta obsługiwanego ekranem dotykowym, ale koncepcja tablet PC nie przyjęła się ze względu na słabe dostosowanie interfejsu do obsługi dotykowej oraz brak lekkiego hardware’u.
Biznes w chmurze
W przeciwieństwie do dawnych dużych komputerów z lat 70. obecne maszyny dla biznesu nie są unikatowymi urządzeniami projektowanymi od podstaw. Są to klastry stosunkowo prostych serwerów, złożonych ze standardowych komponentów. Ich moc bierze się z liczby współpracujących ze sobą jednostek obliczeniowych, które wymieniają dane, korzystając z szybkiej sieci LAN. Idea takiego komputera pochodzi z lat 90., ale do perfekcji doprowadził ją Google, który swoje potężne serwery buduje właśnie z niedrogich części montowanych w projektowanych przez siebie płytach z wbudowanym zasilaniem awaryjnym.
Nowe, tanie serwery umożliwiły rozwój idei chmury obliczeniowej, czyli wielkiego systemu utrzymywanego przez wyspecjalizowaną firmę, która wynajmuje moc obliczeniową i pamięć w postaci tanich wirtualnych serwerów, widzianych przez klienta jako jego własny mainframe.
Jak zmieni sie komputer w przyszłości
Obecna dekada zapisze się w historii komputerów mobilną rewolucją, która odmieni sposób używania komputerów i pozwoli skorzystać z dobrodziejstw informatyki także ludziom żyjącym w biednych krajach Afryki i Azji. Jej zapleczem są właśnie potężne moce obliczeniowe tkwiące w chmurze, z których można korzystać za pomocą mało wydajnych terminali przenośnych. W najbliższej przyszłości można się spodziewać integracji modułów obliczeniowych z przedmiotami (np. okulary Google), które dzięki temu będą mogły uruchamiać specjalnie do nich opracowane aplikacje zwiększające wydajność, a także komunikować się ze sobą bez udziału użytkownika. W dalszej perspektywie czeka nas rewolucja, która pozwoli zastąpić krzemowe tranzystory, co jest konieczne, gdyż możliwości miniaturyzacji, a co za tym idzie, zwiększania wydajności obliczeniowej mikroprocesorów, kończą się ze względu na nieubłagane prawa fizyki. Czy zastąpią je tranzystory grafenowe, procesory biotechnologiczne czy kwantowe? Tego dowiemy się w ciągu najbliższych 10–20 lat.
