Ratowanie starych zdjęć

Pokazujemy sposób korzystania z programu Photoshop CS3 Extended firmy Adobe, ale właściwie wszystkie opisywane działania można wykonać także w starszych wersjach Photoshopa, jak również w znacznie tańszym programie Adobe Photoshop Elements czy w innych narzędziach do opracowywania zdjęć. Jednak, o ile ogólna zasada postępowania będzie taka sama bez względu na to, z jakiego narzędzia (programu) retuszerskiego skorzystasz, o tyle nazwy pozycji w menu czy wywoływanych opcji będą się różniły.

Nasz pierwszy poradnik dotyczący opracowywania zdjęć postanowiliśmy poświęcić odnawianiu starych rodzinnych fotografii. Przedstawione tu triki nie zawsze spowodują, że stare zdjęcia będą wyglądały „jak nowe”, ale z pewnością będą wyglądały lepiej. Zaczniemy od zeskanowania materiału źródłowego, potem przejdziemy do przywracania odpowiedniej równowagi tonalnej, a zakończymy dzisiejszy odcinek ustawieniem kontrastu.

Zaczynasz od skanowania zdjęć, które chcesz poddać jakiejkolwiek dalszej obróbce, w jak najwyższej rozdzielczości optycznej. Uwaga – optycznej, a nie tzw. interpolowanej. Rozdzielczość interpolowana sztucznie zwiększa liczbę pikseli na zeskanowanym obrazie, ale nie zawiera więcej informacji, więc skanowanie z maksymalną rozdzielczością interpolowaną skanera jest stratą czasu i miejsca na dysku. Odszukaj w specyfikacji skanera właściwą dla niego rozdzielczość optyczną i ustaw odpowiednie do niej parametry. Nawet jeżeli zamierzasz skanować obrazy czarno-białe lub monochromatyczne (charakterystyczna dla starszych zdjęć barwa sepii), skanuj w trybie pełnokolorowym. Ewentualną zamianę na obraz w skali szarości (zwany potocznie czarno-białym) przeprowadzisz już w Photoshopie. Nie wprowadzaj żadnych ustawień poprawiających jakość skanu w oprogramowaniu skanera. Najlepiej, aby obraz będący wynikiem skanowania był jak najwierniejszą (niepoprawioną przez ewentualne automatyczne ustawienia w skanerze) kopią oryginalnego, często bardzo zniszczonego zdjęcia.

W warsztacie pokazujemy ustawienia skanowania na przykładzie urządzenia wielofunkcyjnego Lexmark P4350 (ustawienia te są wspólne dla całej serii 4300 urządzeń Lexmarka). Zakładamy, że wszystkie sterowniki sprzętowe skanera czy urządzenia wielofunkcyjnego masz prawidłowo zainstalowane w systemie.

Uruchom Photoshopa, a następnie z menu File wybierz Import oraz nazwę twojego skanera (w naszym przykładzie Lexmark 4300 Series lub pozycję zawierającą napis WIA i nazwę twojego modelu skanera – w naszym przykładzie jest to WIA-Lexmark 4300 Series.

Gdy pojawi się okno programu sterującego pracą skanera, nawet jeżeli fotografia źródłowa nie jest kolorowa, wybierz tryb pracy w kolorze fotografia kolorowa. Następnie w opcjach jakości skanowania wybierz maksymalną dostępną rozdzielczość optyczną 1200 DPI – to parametr liczbowy wyrażany w jednostkach DPI (dots per inch), czyli punkty na cal.

Kliknij przycisk wywołujący podgląd skanowanego zdjęcia – w naszym przykładzie jest to przycisk Pokaż podgląd. Gdy w oknie pojawi się miniatura skanowanego zdjęcia, najczęściej za pomocą odpowiednich „chwytaków” możesz ograniczyć skanowany obszar do miejsca zajmowanego na blacie skanera przez włożoną do skanera fotografię. Po wstępnym skadrowaniu zdjęcia w obszarze podglądu kliknij Skanowanie.

Skanowanie w maksymalnej rozdzielczości skanera może potrwać nawet kilka minut. Przebieg tego procesu jest zazwyczaj sygnalizowany przez okno: Stan skanowania. Uwaga, jeżeli pomyliłeś się i ustawiłeś maksymalną rozdzielczość interpolowaną (np. 19 200 DPI), przerwij skanowanie, klikając Anuluj skanowanie, i ustaw ponownie rozdzielczość optyczną. Jeżeli nie jesteś pewien, jaką rozdzielczość optyczną ma twój skaner, ustaw wartość co najmniej 300 DPI (a jeszcze lepiej 600 DPI). Po zakończonym skanowaniu twoje zdjęcie automatycznie otworzy się w Photoshopie.

Regulując tzw. poziomy (z ang. levels), masz wpływ na korekcję tonalną obrazu. Każdy obraz składa się z obszarów jasnych, które tu będziemy nazywać światłami, obszarów ciemnych – cieni, oraz obszarów o średniej jasności – tzw. półcieni. Bardzo często stare fotografie mają bardzo małą rozpiętość tonalną, są wyblakłe, prześwietlone, niedoświetlone albo pozbawione kontrastu. Oto, jak je w bardzo prosty sposób wizualnie poprawić.

Zakładamy, że obrazek, który zamierzasz opracować, jest już zeskanowany i otwarty w Photoshopie. Masz dwie możliwości wywołania okna dialogowego regulacji tonalnej. Pierwsza: z menu Image wybierz pozycję Adjustments a następnie Levels – możesz też użyć skrótu klawiszowego [Ctrl+L].

Zalecamy jednak zastosowanie drugiej metody regulacji tonalnej – za pomocą warstwy korekcyjnej, zwanej także warstwą dopasowania. Po prawej stronie, na liście warstw Layers kliknij ikonę dodania warstwy dopasowania (patrz obrazek) i z rozwiniętego w ten sposób menu typów warstw dopasowania wybierz Levels.

Pojawi się okno Levels, w którym w sekcji Input Levels jest wyświetlony wykres tonalny zdjęcia, tzw. histogram. Pod wykresem znajdują się trzy suwaki. Po lewej stronie suwak czarny – regulujący poziom cieni na zdjęciu. Na środku szary suwak półcieni, a po prawej stronie – biały suwak świateł.

Przyjrzyj się uważnie histogramowi. W naszym przykładzie histogram nie wypełnia całej szerokości pola wykresu, co oznacza, że powinieneś dopasować zakres tonów fotografii. Zacznij od cieni – przesuń suwak cieni (czarny, znajdujący się po lewej stronie wykresu) do miejsca, w którym na wykresie zaczynają się pojawiać informacje o cieniach. Z pewnością zauważysz, że zdjęcie znacznie pociemniało.

Teraz przesuń suwak świateł (biały – po prawej stronie wykresu) do obszaru, w którym na wykresie zaczynają się pojawiać informacje o światłach.

Zdjęcie wygląda już z pewnością dużo lepiej, ale jeżeli okaże się zbyt ciemne, spróbuj regulować jego jasność za pomocą suwaka półcieni – nie zmieniaj położenia wcześniej ustawionych suwaków cieni i świateł. Suwak półcieni ustaw według własnych upodobań.

Na liście warstw Layers kliknij ikonę dodania warstwy dopasowania i z rozwiniętego menu wybierz Curves.

Wyświetli się okno Curves, w którym w sekcji Channel zobaczysz linię krzywą do regulacji tonalnej zdjęcia – w tle pola regulacji krzywej jest wyświetlany histogram. Zwróć uwagę na znajdujące się pod wykresem trzy próbniki koloru (a właściwie tonów – cieni, półcieni i świateł).

Kliknij czarny próbnik, a następnie wskaż na fotografii obiekt, co do którego jesteś pewien, że powinien być czarny. Uwaga! Jeżeli wskażesz jaśniejsze miejsce, to wszystkie obszary ciemniejsze od zaznaczonego także staną się czarne.

Teraz kliknij biały próbnik i wskaż miejsce, które powinno być białe. Także i w tym przypadku pamiętaj, że wskazanie obszaru ciemniejszego niż biel spowoduje wybielenie wszystkich obszarów jaśniejszych od wskazanego.

Okno Curves ma jeszcze jeden próbnik przeznaczony do pokazania obszarów neutralnych (szarych). Użyj go, jeżeli skorzystanie z dwóch pozostałych dało obraz zbyt ciemny lub zbyt jasny. Ponadto pamiętaj, że możesz także ręcznie wpływać na krzywą tonalną, klikając ją i przeciągając kursor myszki. Po dopasowaniu kontrastu kliknij przycisk OK.

W ten sposób ze starego zdjęcia uda ci się wydobyć lepszą jakość. Zwracamy uwagę, żeby przedstawione w artykule metody korekcji zdjęcia za pomocą świateł, cieni, półcieni oraz za pomocą krzywych wykonywać poprzez warstwy dopasowania. Co prawda wykorzystanych w artykule funkcji korekcyjnych możesz użyć poprzez menu, tak jak np. wybór poziomów poprzez menu Image pozycja Adjustments, a następnie Levels. Ale dzięki warstwom dopasowania masz znacznie większą swodobę modyfikowania źródłowej fotografii bez ryzyka, że modyfikacje posuną się za daleko i efekt – zamiast skorygować – oszpeci fotografię.

Zwróć uwagę, że na liście warstw Layers – jeżeli tylko użyłeś poleceń Levels oraz Curves nie z menu, lecz za pomocą wspomnianej wcześniej ikony widocznej na liście – poza warstwą tła (czyli zdjęcia) będą widoczne nowe warstwy. Każdą warstwę poza tłem możesz przesuwać, wyznaczając w ten sposób kolejność nakładania poszczególnych korekt na zdjęcie. Przykładowo, możesz zlikwidować bądź utworzyć nową warstwę korekcji świateł i cieni, nie naruszając istniejącej warstwy korekcji krzywych tonalnych zdjęcia. Zachęcamy do eksperymentów. Wykonuj jak najwięcej prób, a z pewnością znajdziesz zadowalające cię ustawienia.