Liza Meitner była wybitną fizyczką jądrową. Przez ponad 30 lat wspólnie z Otto Hahnem pracowała w laboratorium berlińskiego Instytutu im. Cesarza Wilhelma nad rozszczepieniem jądra atomowego. Za swoją pracę nie otrzymywała wynagrodzenia, do instytutu naukowego wkradała się tylnym wejściem, zaś do sal wykładowych i laboratoriów w ogóle nie miała wstępu. Był sam początek XX w. – kobiety w Prusach nie mogły wtedy studiować ani pracować naukowo. Kilkanaście lat potem Meitner została profesorem nadzwyczajnym fizyki jądrowej na Uniwersytecie Berlińskim, a potem kierowała wydziałem fizyki jądrowej na Uniwersytecie Technicznym w Sztokholmie. Tygodnik Times uznał ją za kobietę roku i „matkę bomby atomowej”. Kobiety mogły już nie tylko studiować i wykładać, ale też zgłaszać patenty pod swoim nazwiskiem (wcześniej nie było to możliwe, dlatego wiele pań wysyłało do urzędów patentowych swoich mężów, którym przypadało w udziale całe uznanie).
Pozycja kobiet w nauce i branży technologicznej wygląda dziś zgoła inaczej. Marissa Mayer, dyrektorka generalna Yahoo i jedna z twarzy Google’a, SafraCatz, dyrektorka zarządzająca Oracle, Susan Wojcicki szefująca YouTube’owi... Wyliczenie wszystkich kobiet stojących na czele największych światowych firm informatycznych mogłoby wypełnić sporą część tego artykułu. Mimo tego, jak wynika z danych statystycznych International Telecommunication Union, kobiety wciąż stanowią mniejszość w zespołach inżynierskich i naukowych, a w zawodach technicznych pracuje zaledwie 26 proc. pań. Świat technologii jest zdominowany przez płeć brzydką, a kiedy mówimy o przełomowych pracach, jakoś nawykowo myślimy, że stoi za nimi raczej „wynalazca” niż „wynalazczyni”. Niesłusznie. Przypominamy twórczynie wynalazków, bez których trudno sobie wyobrazić dzisiejszy świat.
Pierwsza programistka: Ada Lovelace
Na cześć Augusty Ady King nazwano język programowania Ada opracowany w latach 70. XX wieku na potrzeby Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych. Jej podobizna patrzy na nas z hologramów, którymi Microsoft potwierdza autentyczność własnych produktów. Hrabina Lovelace – angielska matematyczka, córka poety George’a Byrona – jest przez wielu uważana również za pierwszą programistkę. Gdy miała 17 lat, poznała Charlesa Babbage’a, wybitnego matematyka i wizjonera, który pracował nad maszyną liczącą napędzaną silnikiem parowym. Dane miały być wprowadzane do urządzenia za pomocą kart perforowanych – tak jak w przypadku ówczesnych maszyn programujących krosna tkackie. Wynalazek ten nigdy nie powstał, jednak rozpalił wyobraźnię Ady do tego stopnia, że kiedy w 1843 r. tłumaczyła na język angielski francuski artykuł o maszynie liczącej, opatrzyła go własnymi wizjonerskimi komentarzami. Hrabina Lovelace chciała, aby przyszła maszyna nie tylko liczyła, ale i operowała obiektami symbolicznymi. Tak właśnie sto lat przed powstaniem komputera została opisana zasada jego działania. Wśród notatek Ady znaleziono algorytm do obliczenia liczb Bernoulliego – to właśnie on zapewnił pani King tytuł pierwszej programistki na świecie i trwałe miejsce w historii informatyki. Niektórzy historycy i biografowie kwestionują autorstwo algorytmu przypisane Adzie, twierdząc, że za pomysłem stoi Charles Babbage, a nie jego asystentka.
Mária Telkes ogrzewa i destyluje
W 1939 roku, kiedy w Europie szalała II wojna światowa, węgierska biofizyczna MáriaTelkes w zaciszu laboratorium Massachusetts Institute of Technology rozmyślała nad projektem systemu, który pozwalałby ogrzewać domy energią światła słonecznego. Wkrótce Telkes razem z amerykańską architektką Eleanor Raymond zaprojektowała pierwszą na świecie nowoczesną rezydencję ogrzewaną energią słoneczną – dom został wybudowany w Dover w stanie Massachusetts w 1948 roku. Postępowej Węgierce zwanej „Królową Słońce” zawdzięczamy również inne wynalazki: lodówkę wykorzystującą właściwości termoelektryczne półprzewodników oraz destylator słoneczny. Skonstruowane przez nią urządzenie umożliwiało uzdatnianie wody morskiej do postaci pitnej. System został natychmiast wykorzystany przez amerykańskich marynarzy podczas wojny oraz na Wyspach Dziewiczych, gdzie pozwalał uzupełnić zapasy wody.
W 1939 roku, kiedy w Europie szalała II wojna światowa, węgierska biofizyczna MáriaTelkes w zaciszu laboratorium Massachusetts Institute of Technology rozmyślała nad projektem systemu, który pozwalałby ogrzewać domy energią światła słonecznego. Wkrótce Telkes razem z amerykańską architektką Eleanor Raymond zaprojektowała pierwszą na świecie nowoczesną rezydencję ogrzewaną energią słoneczną – dom został wybudowany w Dover w stanie Massachusetts w 1948 roku. Postępowej Węgierce zwanej „Królową Słońce” zawdzięczamy również inne wynalazki: lodówkę wykorzystującą właściwości termoelektryczne półprzewodników oraz destylator słoneczny. Skonstruowane przez nią urządzenie umożliwiało uzdatnianie wody morskiej do postaci pitnej. System został natychmiast wykorzystany przez amerykańskich marynarzy podczas wojny oraz na Wyspach Dziewiczych, gdzie pozwalał uzupełnić zapasy wody.
