Hedy Lamarr steruje torpedami
Hedy Lamarr to zjawiskowo piękna gwiazda kina Hollywood, która po raz pierwszy zagrała na ekranie kobiecy orgazm. Ale przecież nie z tego zapamięta ją nauka. Aktorka w 1941 roku wymyśliła system zdalnego sterowania torpedami zrzucanymi z samolotów przeznaczony dla amerykańskiej marynarki wojennej podczas drugiej wojny światowej. Jej tajny system łączności wykorzystywał zjawisko „przeskakiwania częstotliwości”, polegające na częstych skokowych zmianach częstotliwości nadawanego sygnału radiowego, co pozwalało kierować pociskami pod wodą w sposób niewykrywalny przez wroga. Bezpośrednim powodem, dla którego Amerykanka zaczęła w ogóle myśleć nad takim rozwiązaniem, był atak torpedowy niemieckiego okrętu podwodnego na brytyjski statek wiozący dzieci. Opracowana przez Lamarr technologia rozpraszania widma w systemach szerokopasmowych (FHSS, ang. frequency-hopping spread spectrum) jest prekursorką nowoczesnej komunikacji bezprzewodowej: bezpiecznego Wi-Fi, GPS-u i Bluetootha, z których korzystają miliardy ludzi na całym świecie. Choć armia amerykańska wdrożyła wynalazek Lamarr, ona sama została poinformowana, że wniesie większy wkład w wysiłek wojenny jako zabawiająca żołnierzy i sprzedająca pocałunki pin-up girl.
Armia utajniła technologię aż do połowy lat 80. XX wieku, wkrótce potem na jej bazie zaczęła działać telefonia komórkowa. Mimo tego, że patent Hedy Lamarr przyczynił się do powstania przemysłu telekomunikacyjnego, nie dostała za niego złamanego centa. Oswoich pomysłach aktorka mówiła, że „przychodzą naturalnie, bez specjalnego namysłu” – niezależnie od tego, czy jest to coca-cola w postaci musujących tabletek (eksperyment nieudany), usprawnienie samolotu wyścigowego swojego kochanka Howarda Hughesa czy technologia sterowania torpedami drogą radiową. Boską twarz Hedy możemy dziś zobaczyć nie tylko na starych filmach, ale i na opakowaniach oprogramowania graficznego Corel.
Mary Anderson i wycieraczki
Wyobraźmy sobie drogę z Alabamy do Nowego Jorku zimą 1902 r. Przednie szyby aut pokryte są warstwą zamarzającego śniegu, więc kierowcy, aby obserwować, co dzieje się na drodze, wychylają się przez okna samochodów albo co kilkaset metrów zatrzymują auta i wycierają szyby… Taki właśnie widok zainspirował amerykankę Mary Anderson do wymyślenia wycieraczek samochodowych. Prototyp urządzenia składał się z ramion wykonanych z drewna i gumy oraz drążka przymocowanego obok kierownicy.
Kiedy kierowca pociągnął za dźwignię, sprężyste ramię poruszało się tam i z powrotem, usuwając krople deszczu, płatki śniegu oraz inne zanieczyszczenia. Anderson opatentowała swój wynalazek rok potem, udało się jejgo nawet sprzedać kanadyjskiemu producentowi, jednak wycieraczki nie odniosły sukcesu rynkowego. Z pomysłu raczej kpiono, uważając, że rozpraszają one kierowcę i powodują wypadki. Dopiero w 1917 roku kolejna kobieta – Charlotte Bridgewood – opatentowała automatyczny system wycieraczek, który wykorzystywał rolki zamiast łopatek. Podobnie jak Anderson nigdy nie zbiła fortuny na swoim wynalazku. Wycieraczki natomiast po prostu potrzebowały czasu – Cadillac dodał je do standardowego wyposażenia aut w 1922 r.
Grace Hopper znajduje buga
Pani admirał Grace Hopper, określana matką chrzestną informatyki, zaciągnęła się do armii amerykańskiej, gdy miała 36 lat. Została przydzielona do biura obliczeniowego na Uniwersytecie Harvarda, gdzie pracowała przy największym w historii pięciotonowym elektromechanicznym kalkulatorze Mark I. Napisała ponad 500-stronicową instrukcję obsługi maszyny, a sekwencje, które w niej umieściła, to przykłady pierwszych programów komputerowych. Głosiła pogląd, że języki programowania powinny być tak łatwe jak angielski i opracowała FLOW-MATIC – pierwszy język programowania wykorzystujący słowa języka angielskiego. W 1944 r. stworzyła podwaliny pod jeden z historycznie najważniejszych języków programowania COBOL. W firmie Eckert-Mauchly Computer Corporation współuczestniczyła w budowie komputera o nazwie UNIVAC I, który stał się drugim komercyjnym komputerem produkowanym w Stanach Zjednoczonych.
Tu też stworzyła pierwszy komputerowy kompilator – program służący do automatycznego przekształcania kodu źródłowego z jednego języka komputerowego na drugi to dziś chleb powszedni w pracy programistów, jednak w latach 50. był prawdziwą rewolucją. Informatycy zawdzięczają jej jeszcze jedno – określenie „bug” (ang. robak, pluskwa). Podczas prac nad komputerem Mark II na Harvardzie w jednym z przełączników elektrycznych sterujących obwodem utknęła ćma, powodując awarię. Hopper przykleiła owada taśmą do kartki i podpisała: „Panel F (ćma) w przekaźniku. Pierwszy przypadek autentycznego buga”.
Niewidzialne szkło Katherine Blodgett
Jeśli czytasz ten artykuł w okularach, możesz za nie podziękować Katherine Blodgett. Wynalazek amerykańskiej fizykochemiczki – „niewidzialne szkło”, które dzięki specjalnej warstwie niczego nie odbija i przepuszcza aż 99 procent światła – można dziś spotkać nie tylko w szkłach okularów, ale i szybach samochodowych, soczewkach aparatów, teleskopach, a nawet peryskopach łodzi podwodnych. Blodgett była pierwszą kobietą, której Uniwersytet Cambridge przyznał tytuł doktora z dziedziny fizyki i pierwszą kobietą zatrudnioną na stanowisku inżynieryjno-badawczym w laboratorium General Electric w Schenectady w stanie Nowy Jork.
Tam przez długie lata prowadziła badania wspólnie z Irvingiem Langmuirem, późniejszym laureatem nagrody Nobla, i w 1938 roku wymyśliła powłokę bezodblaskową, początkowo wykorzystując do tego celu wiele warstw przezroczystego mydła w płynie. W czasie II wojny światowej wymyśliła urządzenie, które wytwarzało na polu bitwy sztuczną zasłonę dymną i wynalazła metody usuwania oblodzenia ze skrzydeł samolotów myśliwskich.
