Twoje pierwsze wideo

Swój pierwszy film z pewnością masz już za sobą. W czasach, gdy każdy telefon ma wbudowaną kamerę, znalezienie kogoś, kto nigdy nie nagrał choćby krótkiego filmiku, jest praktycznie niewykonalne. Z pewnością jednak zauważyłeś, że radość towarzysząca nagrywaniu zazwyczaj znika podczas oglądania – widzom nie towarzyszą emocje nagrywającego. Oceniają wyłącznie efekt jego pracy, a ten nie zawsze jest taki, jakbyś sobie tego życzył.

Dobry sprzęt ułatwia stworzenie dobrego nagrania, ale nie jest jego gwarancją. Niezbędna jest też praktyka, bo to ona czyni mistrza – nie można wyłącznie przyswajać teorii. Aby robić coraz lepsze filmy, warto też obserwować filmy innych twórców, nie tylko te najlepsze. I choć zdecydowanie lepiej uczy się na cudzych błędach, ze swoich też trzeba wyciągać wnioski.

W tej części naszego poradnika znajdziesz wskazówki, które ułatwią pierwsze kroki na drodze do zostania sprawnym filmowcem.

Choć nigdy się nad tym nie zastanawiałeś, z pewnością rozumiesz, że na Facebooka nie wrzuca się godzinnych relacji ze ślubu, zaś oglądanie podczas rodzinnego obiadu kilkusekundowych śmiesznych filmów ze Snapchata też nie jest najlepszym pomysłem. To, co nagrywasz, a raczej to, jak nagrywasz, musi być dopasowane do medium, w jakim chcesz opublikować film. Umownie można podzielić filmy na trzy kategorie:

Widzisz, że dzieje się coś fajnego, wyciągasz szybko telefon lub kamerę i nagrywasz. Tu nie ma czasu na zastanawianie się. Trzeba nagrywać, zanim ulotna chwila minie. Jeżeli nie masz szczęścia i zamiast szałowego filmu otrzymałeś nagranie pleców człowieka, który wszedł ci w kadr, nie ma co rozpaczać. Umiejętność dobrego nagrania takiej sceny to kwestia szczęścia, któremu można jedynie pomóc doświadczeniem. Trenuj i wyciągaj wnioski, a w końcu prawidłowe odruchy wejdą ci w krew.

To filmy składające się z bardzo wielu ujęć, na których zwyczajnie utrwalasz to, co widzisz. Są to najczęściej filmy z wakacji, uroczystości czy imprez. Trudno tutaj o scenariusz, bo nie wiesz, co się wydarzy i nie masz wielkiego wpływu na przebieg zdarzeń. Należy skupić się na nagrywaniu ciekawych ujęć, a ostateczny kształt film nabierze podczas montażu.

W tego typu filmach należy pamiętać o trzech kwestiach. Po pierwsze kręć długie ujęcia i pamiętaj, aby bardzo wolno poruszać kamerą. To, co wydaje ci się spokojnym ruchem, na ekranie wygląda jak efekt przyczepienia kamery do psa merdającego ogonem i bardzo źle się ogląda. Koniecznie zrób próby, np. przejdź się z kamerą po mieszkaniu i zobacz, jak wygląda film. Dobierz takie tempo rejestracji, aby przyjemnie się to oglądało. Po drugie nagraj trochę kadrów do przebitek – może to być zachód słońca, pejzaż, panorama miejsca, w którym przebywasz itp. Lepiej to nagrać i skasować niż żałować, że nie masz takich ujęć. I po trzecie – pamiętaj, gdzie jesteś. Nie wchodź na ołtarz podczas mszy, przestrzegaj zakazów w muzeach i pamiętaj, że jeżeli jesteś na wakacjach, to masz odpoczywać, a nie pracować jako operator kamery.

Planując nagranie filmu, w którym masz wpływ na przebieg akcji, scenografię i kompozycję ujęcia, zawsze musisz zacząć od scenariusza. To nielubiany wśród początkujących element planowania, ale umożliwia wychwycenie potencjalnie słabych stron nagrania, ew. braków i błędów logicznych jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Poprawki na tym etapie nic nie kosztują w przeciwieństwie do konieczności nagrywania scen od nowa lub robienia dokrętek. Nie musisz oczywiście pisać szczegółowego scenariusza opisującego każdą scenę, wystarczy w punktach wymienić najważniejsze zagadnienia, jakie trzeba pokazać w materiale.

Kręcąc filmy smartfonem lub aparatem fotograficznym, często odruchowo ustawia się urządzenie w pionie. To naturalna pozycja smartfona, a aparat też często zdarza się przekręcać np. przy portretach. Należy unikać takich ujęć – to, że wiele programów do montażu i serwisów społecznościowych akceptuje taki format, nie oznacza, że jest on poprawny. Każdy człowiek ma oczy umieszczone w poziomie – jedno obok drugiego – więc znacznie lepiej postrzega obrazy szerokie, a nie wąskie i wysokie. To fizjologiczne ograniczenie sprawia, że filmy pionowe źle się ogląda. Staraj się pozbyć odruchu nagrywania pionowych filmów, ale jeżeli nagrasz świetny materiał w takim formacie, to nie kasuj go. Lepiej mieć dobre ujęcie w złym formacie niż nie mieć żadnego.

Wiele osób często pyta o to, jaki jest najlepszy program do montażu. Odpowiedź jest prosta – taki, jakiego umiesz używać. Co przyjdzie z posiadania Premiere Pro czy Vegas Pro, jeśli nie będziesz umiał nic w nich zrobić? Nie są to łatwe i intuicyjne w obsłudze programy – potrzeba sporo praktyki, aby sprawnie się nimi posługiwać. Nie warto zaczynać od drogich i skomplikowanych narzędzi, bo zamiast szybkich efektów otrzymasz tylko niepotrzebną frustrację. Pięć najchętniej używanych programów do montażu filmów w Windows to:

Najpopularniejsza aplikacja wśród profesjonalistów. Niestety jest dostępna wyłącznie w abonamencie za minimum 25 euro miesięcznie.

Konkurent Premiere Pro, który przez ostatnie lata nie był rozwijany, ale teraz zaczyna się to zmieniać. Wersja pudełkowa kosztuje ok. 600 euro. Ambitnym początkującym montażystom warto polecić prostszą wersję tego programu, Magix Vegas Movie Studio w cenie ok. 50 EUR. Ma identyczny interfejs, ale pozbawiona jest kilku zaawansowanych funkcji.

Kosztująca ok. 223 EUR aplikacja nadaje się do montażu filmów, jednak przeznaczona jest głównie do tworzenia tutoriali. Ma bogatą bibliotekę strzałek, dymków, oraz wbudowany moduł do przechwytywania obrazu.

Na płycie dołączonej do tego wydania PC Formatu znajdziesz pełną wersję specjalną tego programu, a informacje o tym, jak się nim posługiwać, znajdziesz kilka stron dalej. Jest to aplikacja, której możliwości daleko wykraczają poza potrzeby początkujących montażystów, więc niewykluczone, że nigdy nie będziesz potrzebował czegoś bardziej skomplikowanego.

Ten przystępny program dla początkujących potrafi całkiem sporo i bez trudu zaspokoi wymagania kogoś, kto montuje sporadycznie. Jest dostępny za darmo w pakiecie Windows Essentials do Windows 7.

Jeżeli kręcisz kilku-, kilkunastosekundowe klipy, to nie ma sensu ich montować. Zupełnie inaczej jest jednak z dłuższymi filmami. Jeżeli nie kręcisz filmu fabularnego, który widzowie będą śledzili z wypiekami na twarzy, to montaż jest bezwzględnie konieczny. Nikt nie obejrzy dwugodzinnej relacji z komunii czy ślubu. Najwytrwalsi usną po 15 minutach, bo takie relacje są nudne. Dobry montaż, w którym pozbędziesz się zbędnych dłużyzn i nadasz całości dynamiki z całą pewnością poprawi jakość ostatecznego dzieła. Tym, o co walczysz w internecie, jest czas poświęcany przez potencjalnego widza. Dość liczna grupa ludzi poświęci 15 minut na obejrzenie twojego filmu, 40-minutowy seans skusi już dużo mniej osób.

Jeżeli chcesz umieszczasz filmy w serwisie YouTube, musisz zadbać o legalną ścieżkę muzyczną. Jednym z powodów kwestionowania praw autorskich do filmu jest muzyka użyta w tle – nagrany przypadkiem w tle filmu popularny utwór nadawany np. w radiu czy muzykę z gry staraj się zawsze przyciszyć podczas montażu. Jeżeli używasz kupionych utworów, zawsze musisz mieć dowód zakupu. Gdy korzystasz z darmowej bazy muzyki i nie masz takiego dowodu, jesteś na przegranej pozycji. Najlepszym źródłem muzyki i efektów specjalnych do wykorzystania w filmach publikowanych na YouTubie jest biblioteka tego serwisu. Zamieszczone tam utwory są udostępniane bezpłatnie i do nich administracja nigdy nie ma zastrzeżeń. Warto korzystać z tej biblioteki tym bardziej, że jest bardzo bogata i dokładnie opisana.

Częstym błędem początkującego montażysty jest nadużywanie efektów, przez co gotowy materiał wygląda odpustowo. Szczególnie bolesne dla odbiorcy jest nadużywanie animowanych przejść pomiędzy klipami. Wystarczy jedno lub dwa w kluczowych momentach filmu. W pozostałych sytuacjach można łączyć klipy „na ostro” lub zastosować proste przenikanie z zakładką nie dłuższą niż ćwierć sekundy.

Jeżeli korzystasz z zewnętrznego rejestratora, to masz film z kamery i dodatkową ścieżkę audio. W programie do montażu trzeba zsynchronizować audio z rejestratora i kamery. Przesuwaj ścieżkę dźwiękową, aż podczas odtwarzania obydwu naraz nie będzie echa ani pogłosu. Aby ułatwić sobie to zadanie, podczas nagrania klaśnij co jakiś czas. Taki krótki i głośny dźwięk widoczny jest na ścieżce jako pik, który łatwo dopasować.

Kamera potrzebuje znacznie więcej światła niż ludzkie oko. Jeżeli nagrywasz poza domem, może się okazać, że bez dodatkowej lampy na kamerze wiele nie zdziałasz. Jeżeli nagrywasz w domu, rób to za dnia, by wykorzystać światło słoneczne. Wieczorem zapal wszystkie lampy bądź oświetl plan lub siebie lampą biurkową. Jeśli cię stać, kup dwie lampy studyjne. Najprostszy komplet kosztuje ok. 200 zł i pozwala uzyskać dobre efekty. Jeżeli nagrywasz, gdy jest ciemno, zasłoń okno białą zasłoną. Ciemna plama pochłaniająca światło sprawi, że jedna strona kadru będzie ciemniejsza. Biały ekran odbije światło uciekające przez okno i oświetlenie kadru się wyrówna.

Jeżeli nagrywasz gameplaye lub vlogi sprzed komputera, kup mikrofon z wyjściem USB. Mikrofony wbudowane w słuchawki dla graczy nadają się do komunikacji w grze, ale zazwyczaj nagrywają co najwyżej przeciętnej jakości dźwięk. Za ok. 350 zł kupisz przyzwoity mikrofon Samson C01U.

Jeżeli nagrywasz aparatem lub twoja kamera nie rejestruje dobrego dźwięku, spróbuj wykorzystać zewnętrzny mikrofon. Dobrze sprawdza się model o charakterystyce kierunkowej RODE VideoMicro w cenie ok. 250 zł.

Jeśli zapisywany dźwięk jest nadal zły, stwórz prosty, zewnętrzny system rejestracji dźwięku. Potrzebujesz mikrofonu jak do kamery, rejestratora oraz małego statywu z uchwytami, na których to wszystko umieścisz. Pamiętaj, że musisz kupić rejestrator dźwięku, a nie dyktafon – to podobne urządzenia, jednak są przeznaczone do innych celów. Najtańszy rejestrator (Zoom H1) kosztuje ok. 400 zł.

Smartfon
Smartfon jest najlepszą kamerą pierwszego wyboru, zwłaszcza do kręcenia krótkich, spontanicznych filmów. Na jego korzyść przemawia fakt, że masz go zawsze przy sobie. Większość nowych telefonów ma wbudowane bardzo przyzwoite kamery z coraz lepszymi obiektywami i jest w stanie nagrać dobrej jakości film. Niektóre telefony, jak np. LG G5, umożliwiają nagrywanie filmu obiema kamerami naraz. Możesz wówczas rejestrować jednocześnie wydarzenie i komentować je. Trzymaj smartfona, nie zasłaniając palcem obiektywu, i staraj się poruszać urządzeniem wolno i płynnie.

Aaparat
Sporo osób nagrywa filmy aparatami fotograficznymi – wiele modeli robi to nie gorzej niż kamery wideo, a przy okazji pozwalają wykonać dobre zdjęcia. Główną zaletą aparatu jest możliwość wymiany obiektywu i uzyskanie różnych efektów niemożliwych lub trudnych do uzyskania w wypadku kamery. Dobry aparat i komplet obiektywów to jednak większy wydatek niż kamera wideo, a nie warto kupować tylko do kręcenia filmów aparatu bez wymiennych obiektywów.

Kamera wideo
Klasyczna kamera jest mniej poręczna niż smartfon, wymaga też zapasowego zasilania, bo standardowy akumulator nie jest zbyt wydajny. Ma jednak zoom optyczny, stabilizację obrazu i wiele funkcji, które poprawiają jakość nagrania. Niekiedy wbudowany mikrofon jest na tyle dobrej klasy, że nie trzeba używać dodatkowego. Jest też nieco bardziej poręczna niż aparat. Obecnie nie opłaca się kupować kamery, która nie nagrywa w 4K (w cenie ok.
3 tys. zł). I nie trzeba wcale montować filmów w tej rozdzielczości – wysoka rozdzielczość przydaje się, aby móc wykadrować fragment obrazu i nadal mieć rozdzielczość Full HD. Dodatkowo takie kamery są w stanie nagrywać 50 klatek na sekundę, co zapewnia zauważalnie płynniejszy obraz. Ciekawym modelem jest Panasonic HC-WXF991K, który ma dwa obiektywy i umożliwia jednoczesne nagrywanie tego, na co patrzysz, oraz swojej twarzy – to świetna kamera (tylko) dla vlogerów. Koniecznie wybierz kamerę z wejściem mikrofonowym. Jeżeli wbudowany mikrofon okaże się niewystarczający, będziesz mógł podłączyć lepszy, zewnętrzny.

Kamera sportowa
Specjalna kamera taka jak GoPro (jest też sporo tańszych i wcale nie gorszych modeli innych firm), jest dość nieporęczna, jeśli chcesz jej używać jak klasycznej kamery – jest mała, a podgląd na smartfonie lub malutkim ekraniku nie jest wygodny. Jednak w sytuacji, gdy nagrywasz sportowe szaleństwo lub filmujesz w innych trudnych warunkach, będzie niezastąpiona. Niska waga i małe rozmiary są atutem, bo przyczepiona do ciała, roweru, czy snowboardu kamera nie przeszkadza. Wodoodporna obudowa zabezpiecza sprzęt przed zniszczeniem, a nagrywanie z prędkością 120 lub więcej klatek na sekundę umożliwi ci tworzenie robiących wrażenie filmów w slow motion.

Wielowirnikowiec
Nagrywanie za pomocą drona daje efektowne rezultaty, ale wymaga treningu. Dodatkowo zgodnie z prawem musisz przejść szkolenie, zdać egzamin i uzyskać licencję. Istnieje też cała lista miejsc, w których nie wolno latać. Wielowirnikowce nie są tanim sprzętem (bardzo dobry DJI Mavic kosztuje ok. 5500 zł), więc jeżeli zamierzasz korzystać z drona, kup najtańszy model i naucz się nim kierować. Ewentualna katastrofa będzie wówczas mniej kosztowna.

Dekadę temu popularność zdobywały blogi, dzisiaj wielu młodych ludzi chce zostać vlogerami. Bloger prowadzi „internetowy pamiętnik” w formie wpisów na stronie WWW, vloger robi to samo, ale zamiast formy pisanej jego wypowiedzi są filmami. Odpowiedź na pytanie, jak zostać vlogerem, jest bardzo prosta – po prostu trzeba zacząć nagrywać filmy. Żaden znany vloger nie był sławny od samego początku, każdy zaczynał od zera, więc nie przejmuj się, że na początku nikt nie będzie cię oglądał. To normalne. Z czasem najlepszym udaje się zdobyć popularność – dopóki nie spróbujesz, nie dowiesz się, czy zaliczasz się do tego grona. Porażki wielu początkujących vlogerów wynikają stąd, że nie pamiętają oni o naturalnym porządku vlogowania. Najpierw trzeba mieć coś do przekazania innym – nieważne, czy jest to konkretna treść, czy też po prostu własna ciekawa osobowość – a dopiero potem to publikować. Sporo osób chce zostać vlogerami, jednak nie ma nic do powiedzenia ani do pokazania. Spisz na kartce swoje mocne strony, które wykorzystasz w tworzeniu vlogów, wypisz to, w czym jesteś dobry i zastanów się, o czym będą twoje filmy. W internecie jest mnóstwo filmów z serii „to jest mój pierwszy vlog, ale nie wiem o czym powiedzieć”. Nikt tego nie ogląda. Zastanów się, czy sam poświęciłbyś kilkanaście minut dziennie na oglądanie kogoś, kto przynudza i mówi o niczym. Pamiętaj, że vlogowanie to trudny kawałek chleba – codzienne nagrywanie, montowanie i publikowanie filmów wymaga sporej dyscypliny, zwłaszcza że zniechęcenie przychodzi szybciej niż ewentualny sukces.

Montować filmy można na każdym pececie i laptopie, który spełnia wymagania minimalne aplikacji do montażu. W praktyce jednak jeśli zamierzasz montować częściej niż sporadycznie, warto kupić najszybszy komputer, na jaki cię stać. Różnicą pomiędzy pracą na wolnym a wydajnym komputerem jest jednak wyłącznie komfort pracy. Na słabym sprzęcie da się montować, tylko że renderowanie gotowego materiału może trwać wielokrotnie dłużej. Skomplikowany godzinny film w rozdzielczości 4K może się renderować na szybkim komputerze kilka godzin, a na wolnym – całą dobę. Jeżeli nie zależy ci na czasie, nie musisz inwestować w sprzęt. Jeżeli zechcesz kupić szybką maszynę, potrzebujesz najszybszego procesora, na jaki możesz sobie pozwolić (najlepiej z serii i7), 16 GB RAM-u, pojemnego dysku na surowy materiał i, jeżeli twój budżet to wytrzyma, dysku SSD na system operacyjny. Nie potrzebujesz natomiast karty graficznej – w zupełności wystarczy ta wbudowana w procesor. Nie ma także znaczenia, jak duży monitor posiadasz. Możesz pracować na laptopie z ekranem o rozdzielczości HD albo na dużym monitorze 4K – nie ma to wpływu na jakość filmu, a jedynie na komfort pracy.