Ważne kreski i kropki

Kody 2D piętrowe...

Dwuwymiarowe kody można podzielić na piętrowe i matrycowe. Kody piętrowe tworzy kilka „cieńszych”, poukładanych jeden nad drugim kodów kreskowych. Przykładem jest PDF 417 (Portable Data File). Oprócz tekstu i liczb można w nim zakodować dane biometryczne: zdjęcie, odcisk palca. Z tego względu wykorzystywany jest na dokumentach, takich jak paszport, prawo jazdy czy dowód osobisty. Do korekcji błędów kodu PDF 417 służą dane nadmiarowe, zapisane w różnych miejscach kodu, ale przede wszystkim tzw. sumy kontrolne – w razie uszkodzenia kodu pozwalają odtworzyć dane (fragmenty kodu), na podstawie których zostały utworzone

...i matrycowe

W kodach matrycowych na określonej powierzchni, w kształcie prostokąta, znajdują się ciemniejsze i jaśniejsze pola, a nie tylko równolegle ułożone kreski. Jeden z pierwszych alfanumerycznych (kodujących cyfry i pozostałe znaki ASCII) kodów matrycowych 2D to Aztec Code – jego centralny element przypomina aztecką piramidę schodkową. Zawiera on podobne mechanizmy korekcji błędów jak PDF 417. Kod występuje w wersji kompaktowej lub pełnej. W pierwszej można zapisać 13 cyfr dziesiętnych lub 12 symboli alfanumerycznych, w drugiej – nawet 3832 cyfry lub 3067 symboli alfanumerycznych. Obecnie Aztec Code jest wypierany w zastosowaniach przemysłowych przez Data Matrix.

Matrycowy kod Data Matrix można znaleźć m.in. na obudowach procesorów Intela i AMD. Został zaprojektowany do umieszczenia w nim jak największej ilości informacji na jak najmniejszej powierzchni. Ma rozmiar od 8x8 do 144x144 punktów. Jest tak mały, że możliwe jest zakodowanie w nim nawet kilkudziesięciu znaków alfanumerycznych na powierzchni zaledwie kilku milimetrów kwadratowych – stąd jego popularność w przemyśle IT i elektronice, bo oznaczenia można umieszczać bezpośrednio na obudowach układów scalonych, tranzystorów czy innych elementów elektronicznych. Do etykiety z kodem Data Matrix dodawana jest informacja nadmiarowa, dzięki czemu nawet przy uszkodzeniu do 30 proc. znaków kod jest czytelny.

Czytanie kresek i kropek

Do odczytania informacji zakodowanej w kodzie kreskowym służy czytnik elektroniczny. Wiązka światła pochodząca z lampy, diody LED lub lasera przesuwa się wzdłuż kodu. Jasne elementy kodu (przerwy) odbijają światło, ciemne (kreski lub pola) – częściowo je pochłaniają. Odbite światło trafia do fotodetektora, który przetwarza je na sygnał elektryczny. Elektronika urządzenia zamienia ten sygnał na postać cyfrową.

Odbite od jasnych elementów światło generuje na fotodetektorze silny sygnał elektryczny, to zaś odbite od ciemnych pasków jest znacznie słabsze, więc generowany przez fotodekoder prąd jest mały. Z kolei szerokość kresek i przerw decyduje o tym, jak długo jest emitowany dany sygnał elektryczny. Znając szybkość przemieszczania się wiązki światła czytnika i czas trwania słabszych i silniejszych sygnałów elektrycznych, dekoder w urządzeniu tłumaczy kod kreskowy na cyfry, litery lub inne znaki i przesyła je do komputera.

Algorytmy odczytu jednowymiarowych kodów są zaszyte w systemie Windows od wersji XP. Wystarczy podpiąć czytnik do komputera, a odczytany przez urządzenie kod pokaże się w okienku aplikacji wywołującej odczyt kodu.

Dwuwymiarowe kody, a więc te, które odczytuje się zarówno w poziomie, jak i w pionie, wymagają specjalnych skanerów 2D, nazywanych wizyjnymi lub imagerami. Stosuje się w nich kamery CCD, które rejestrują kod, oraz mikroprocesory dekodujące obraz.

Z kolei do tłoczonych kodów 3D stosuje się czytniki laserowe, które rozszyfrowują kod na podstawie różnic w głębokości tłoczenia, a nie barwy i szerokości kresek.

Skanery do kodów

Do odczytu kodów kreskowych i punktowych stosuje się specjalne skanery optyczne i laserowe oraz kamery CCD lub przenośne kolektory danych. Najczęściej spotykane są skanery stacjonarne, podłączane kablem do komputera. W handlu stosuje się skanery bezprzewodowe, które komunikują się z komputerem za pośrednictwem fal radiowych. W magazynach najczęściej używane są skanery przenośne, które zbierają dane, a po podłączeniu do komputera przesyłają je do niego.

Modele czytników różnią się m.in. sposobem obsługi (skaner ręczny, stacjonarny, przenośny), liczbą i rodzajem odczytywanych kodów, odległością od czytanego kodu kreskowego, szybkością skanowania, zdolnością odczytu uszkodzonych kodów czy możliwością robienia zdjęć i skanowania dokumentów.