Więcej pamięci

Rozbudowa pamięci w używanym pececie lub notebooku

Rozbudowa pamięci RAM jest najlepszym i najłatwiejszym sposobem na poprawienie wydajności komputera. Dysponując pamięcią o odpowiedniej pojemności, system praktycznie nie musi korzystać z pliku wymiany, który jest kilkaset razy wolniejszy niż RAM. Właśnie to staje się źródłem znacznej poprawy wydajności. Sama czynność wymiany lub dołożenia pamięci zajmuje nie więcej niż kilka minut.

Rozbudowa czy wymiana

Ze względu na różne typy pamięci i bardzo różne konfiguracje komputerów nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy lepsza jest rozbudowa pamięci czy jej wymiana. To pierwsze rozwiązanie jest zwykle tańsze, dlatego lepiej zacząć od niego.

Najpierw musisz określić, jaki jest rodzaj i liczba modułów pamięci w twoim komputerze, a także, ile slotów jest jeszcze dostępnych (patrz ramka „Jaką masz pamięć w komputerze”). Określ również, jaką pojemność pamięci chciałbyś docelowo uzyskać. W pecetach optymalnym rozwiązaniem zawsze będzie zainstalowanie dwóch lub w ostateczności czterech identycznych modułów (niektóre płyty główne mają problem z takimi konfiguracjami i dołożenie RAM-u powoduje spadek wydajności komputera albo wręcz go unieruchamia). Jeśli więc obecnie masz np. tylko 512 MB pamięci, a chciałbyś docelowo mieć 2 GB, najlepiej będzie usunąć stare moduły i w ich miejsce zainstalować dwa nowe, po 1 GB każdy.

Oczywiście, jeżeli nie masz wolnych slotów na pamięci, pozostaje tylko wymiana obecnie posiadanych modułów na bardziej pojemne. Problem ten dotyczy tanich komputerów, których płyty główne mają tylko po 2 sloty pamięci, a także wszystkich komputerów przenośnych.

Gdy zdecydujesz się na rozbudowę pamięci, warto sięgnąć po moduły tego samego producenta. Jeśli takie nie są dostępne, możesz wybrać inne, ale koniecznie zwróć uwagę na częstotliwość pracy, napięcie zasilające oraz główne opóźnienia (przede wszystkim CAS Latency). Parametry te powinny być identyczne w posiadanych przez ciebie oraz nowych modułach.

Jaką masz pamięć w komputerze

Dobrym programem do sprawdzenia pamięci w komputerze jest CPU-Z. Najnowszą wersję można pobrać ze strony www.cpuid.com/cpuz.php. Po instalacji i uruchomieniu programu przejdź do zakładki SPD i sprawdź parametry zainstalowanych w komputerze modułów pamięci. W szczególności zwróć uwagę na następujące elementy (1): typ pamięci, w naszym przypadku DDR2, pojemność Module Size, szybkość pamięci Max Bandwidth oraz producenta Manufacturer. Zanotuj również wartości opóźnień z sekcji Timings Table (2) dla najwyższej lub dla wszystkich częstotliwości. Szukając w sklepach pamięci RAM, zwróć uwagę, by opóźnienia te dla nowych modułów były takie same, a przynajmniej pierwsze z nich (u nas 6.0) miało taką samą wartość. W ten sposób sprawdź parametry wszystkich modułów, wybierając je z listy Slot #1. Zwróć uwagę, ile masz zajętych slotów, a ile jest wolnych. Być może zauważysz, że jeden z modułów pod względem parametrów nie pasuje do pozostałych – możesz wtedy rozważyć jego usunięcie z komputera i wymianę na nowy.

Tryb dwukanałowy

Napisaliśmy, że optymalnym rozwiązaniem są dwa lub cztery moduły RAM. Faktycznie, od kilku lat niemal wymagane jest instalowanie modułów pamięci parami, często też w takiej postaci są one sprzedawane (nie dotyczy to notebooków, lecz komputerów stacjonarnych). Wynika to z konstrukcji kontrolerów pamięci znajdujących się w procesorach lub płytach głównych. Kontrolery te potrafią przesyłać dane do pamięci przez dwa kanały jednocześnie (magistrala pamięci ma wtedy szerokość 128 zamiast 64 bitów), co poprawia wydajność komputera przeciętnie o ok. 10 proc. W przypadku niektórych aplikacji, przetwarzających duże ilości danych strumieniowych, a więc na przykład przy opracowywaniu materiału wideo, różnica wydajności między trybem jedno- a dwukanałowym może być nawet dwukrotna.

Dopuszcza się jednak sytuacje, w których instalowany jest tylko jeden moduł RAM – pracuje on wtedy w wolniejszym trybie jednokanałowym. Jeśli np., kupując komputer, masz ograniczenia finansowe, ale w perspektywie kilku miesięcy będziesz mieć dodatkowe pieniądze na rozbudowę pamięci, możesz tymczasowo zainstalować jeden moduł, np. 2 GB, a później dokupić drugi o takich samych parametrach.

Warto wiedzieć, że dwukanałowy tryb pracy da najlepsze efekty w procesorach ze zintegrowanym kontrolerem pamięci (czyli obecnie wszystkich, z wyjątkiem inteli przeznaczonych do podstawek LGA775).

Czy pamięć jest sprawna

Obok małej pojemności pamięci jest jeszcze jeden czynnik, który może skłonić do jej wymiany. To problemy z pamięcią, które objawiają się niespodziewanymi zawieszeniami lub restartami komputera. W wypadku, gdy ustawienie domyślnych albo wolniejszych parametrów pamięci nie poprawia stabilności działania peceta, warto przeprowadzić test poprawności działania RAM-u.

Jeśli korzystasz z Windows Vista lub Windows 7, naciśnij w czasie uruchamiania komputera, tuż po zakończeniu POST, klawisz funkcyjny [F8]. Pojawi się menu z kilkoma pozycjami, m.in. funkcją testowania pamięci komputera.

Jeżeli masz starszy system, najlepiej wykorzystaj programik Memtest86+, który możesz pobrać ze strony www.memtest.org.

Dostępny jest w kilku wersjach, m.in. do nagrania na dyskietce, pamięci USB flash albo do wypalenia na płycie. Później trzeba uruchomić komputer z tego nośnika, a następnie uruchomić sam program Memtest86+.

Sprawdzenie pamięci może trwać nawet kilka godzin, jednak daje niemal stuprocentową pewność co do poprawności działania RAM-u.

Gdzie kupować RAM

Znając rodzaj pamięci, jakich potrzebujesz, a także ich pojemność, możesz sprawdzić dostępność odpowiednich modułów i ich ceny. W przypadku nowych modułów DDR2 i DDR3 najlepszym źródłem poszukiwania są porównywarki cenowe (np. Skąpiec). Rozpiętość cenowa dla konkretnego modelu pamięci może być duża, zatem korzystanie z takiego narzędzia jak porównywarka może dać znaczne oszczędności. Natomiast pamięci starych typów, jak DDR, albo pamięci używanych najlepiej szukać na Allegro. Pamiętaj, by dla komputera stacjonarnego szukać modułów DIMM, a dla notebooków modułów SO-DIMM.

Gdy sprawdzisz ceny pamięci, być może już na ich podstawie podejmiesz decyzję o tym, czy dołożyć pamięci, czy je wymienić. W odniesieniu do komputerów sprzed kilku lat może się okazać, że rozbudowa pamięci, a tym bardziej jej wymiana, będzie nieopłacalna ze względu na wysokie koszty starych modułów.

Pamięci DDR2 do starszych komputerów

Kingmax KLED48F-A8KI5
Typ modułu: DDR2 DIMM
Pojemność jednego modułu: 1 GB
Częstotliwość pracy: rzeczywista 533 MHz, efektywna 1066 MHz
Timingi: 5-5-5-18 dla 1066 MHz
Napięcie zasilania: 1,8–2,1 V
Średnia cena modułu: 95 zł

Niedroga, bardzo dobra i niesprawiająca problemów pamięć DDR2 do komputerów stacjonarnych. W SPD ma zapisane tryby pracy do częstotliwości 400 MHz, ale z łatwością można zwiększyć do 533 MHz (efektywnie 1066 MHz), w dodatku przy opóźnieniach CL=5. Dlatego też moduły są sprzedawane jako pamięć DDR2 1066. Świetny wybór do rozbudowy komputera.

Kingston KVR800D2S6/2G
Typ modułu: DDR2 SO-DIMM
Pojemność jednego modułu: 2 GB
Częstotliwość pracy: rzeczywista 400 MHz, efektywna 800 MHz
Timingi: CL=6 dla 800 MHz
Napięcie zasilania: 1,8 V
Średnia cena modułu: 150 zł

Niedrogi moduł pamięci o pojemności 2 GB, przeznaczony do rozbudowy notebooka albo netbooka. Pracuje z częstotliwością 400 MHz (efektywnie 800 MHz), ale może też działać w notebookach obsługujących pamięci z częstotliwością 333/667 MHz. Jeden taki moduł dołożony do notebooka z Windows XP powinien zapewnić odpowiedni komfort pracy.