CD, DVD i Blu-ray
Płyty CD/DVD/BD to krążki z cyfrowo zakodowaną na cienkiej warstwie aluminium informacją. Budowa tych nośników jest ich największą bolączką. Niewiele trzeba bowiem, by płytę zarysować. Paradoksalnie najgorsze nie są uszkodzenia dolnej podstawy nośnika, a wierzchniej części, bo wspomniana warstwa z zapisanymi danymi naniesiona jest od góry. Nie zmienia to faktu, że żywotność tych krążków w największej mierze zależy od użytkownika.
Nawet jeśli jednak dbamy o płyty, to i tak mają one określoną trwałość. Gdy technologia weszła do użycia, szacowano, że CD może wytrzymać nawet kilkaset lat – w końcu by odczytać dane, laser odtwarzacza nie wchodzi w kontakt z nośnikiem. Współcześnie produkowane płyty są jednak dużo gorszej jakości niż te produkowane jeszcze w latach 90., więc ich żywotność również jest zdecydowanie niższa. Dziesięć lat temu, gdy nośniki te święciły rekordy popularności, bardzo dokładnie przyjrzała się temu zagadnieniu amerykańska agencja National Institute of Standards and Technology. Okazało się, że powyżej 45 lat przetrwać może nawet 60 proc. krążków DVD-R (40 proc. DVD+R, 50 proc. DVD-RW i 33,3 proc. DVD+RW). Mówimy tu jednak o ujednoliconych warunkach przechowywania – w przypadku częstego używania nośnika trzeba się liczyć z tym, że czas ten zostanie mocno okrojony.
Płyty Blu-ray są natomiast w teorii trwalsze, bo do ich produkcji wykorzystuje się nieorganiczne substancje o zwiększonej odporności na promienie UV i wilgoć. Z drugiej jednak strony kilka warstw zapisu to większe szanse na zarysowanie nośnika. Znowu dochodzimy do czynnika ludzkiego – to my jesteśmy najsłabszym ogniwem.
Sposób na niezawodną archiwizację
Konkluzja może być właściwie jedna – niezależnie od wybranego nośnika nie należy polegać jedynie na nim. Skuteczny backup to system, w którym awaria jednego z elementów nie powoduje utraty danych. Każdy z powyższych magazynów danych kiedyś ulegnie uszkodzeniu. Nawet chmura, która staje się bezużyteczna już w momencie, gdy nie mamy dostępu do sieci. Najbardziej wytrzymałe płyty DVD i Blu-ray to już przeżytek i choć są stosunkowo trwałe, to ich eksploatacja oraz składowanie są niewygodne. W dodatku sam proces zapisu danych jest dużo bardziej czasochłonny. Stąd też przy wyborze konkretnego nośnika nie powinniśmy patrzeć jedynie na jego trwałość. Jest to czynnik ważny, jednak wiedząc już, że każda technologia ma datę wytrzymałości, warto zwrócić uwagę na inne aspekty. Czy potrzebujemy szybkiego dostępu do danych? A może prędkość zapisu i odczytu jest sprawą drugorzędną, bo mamy ograniczony budżet i bardziej zależy nam na pojemności? Niezależnie od wyboru kluczowe jest niepoprzestawanie tylko na jednej metodzie backupu. Sprzęt kiedyś zawiedzie, my nie musimy.
Kopiowanie programów a kwestie prawne
Polskie ustawodawstwo wyraźnie stanowi, że nie musimy mieć zgody twórcy na „sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, kopia ta nie może być używana równocześnie z programem komputerowym”. Innymi słowy, backup we własnym zakresie jest dozwolony, ale już korzystanie ze skopiowanego programu jest ograniczone do momentu, gdy nie ma możliwości użycia oryginalnego nośnika. Przy tym należy z góry zaznaczyć, że dana licencja ograniczona jest do jednego urządzenia, czyli już korzystanie z zapasowej wersji na drugim komputerze łamie prawo. Faktem jednak jest, że sprawa jest nie do końca klarowna i o ile za robienie kopii zapasowych na własny użytek nikt nie wsadzi nikogo do więzienia, to trzeba pamiętać, że twórca oprogramowania może zasady tworzenia kopii zapasowej uregulować w umowie. Dlatego też dobrze jest czytać licencje programów przed ich akceptacją.
Czym robić backup?
CDBurnerXP
Darmowy program, którego podstawową funkcją jest nagrywanie płyt CD, DVD czy Blu-ray. Nie jest przesadnie rozbudowany, jednak pozwala także na tworzenie obrazów płyt ISO i ripowanie płyt z muzyką do plików MP3, OGG, WAV, a nawet FLAC.
CDex
Podstawowe narzędzie dla każdego, kto myśli o backupie swojej kolekcji płyt muzycznych. Program pozwala na zgrywanie audio np. do plików MP3 wraz z dodatkową ingerencją w sam dźwięk – jego korektą, redukcją szumów itp. Aplikację można pobrać z sieci zupełnie za darmo.
EaseUS Todo Backup Free
Program zdecydowanie bardziej zaawansowany od dwóch poprzednich, jednak podobnie jak one – darmowy. Poza tworzeniem kopii zapasowych danych z dysków twardych umożliwia również klonowanie oraz montowanie nośników. Mimo rozbudowanych opcji cechuje go łatwy w obsłudze interfejs, który pozwala wykonać większość operacji bez grzebania w wielu zakładkach.
ImgBurn
To program dwukierunkowy, to znaczy nada się nie tylko do nagrania danych na płytę, ale także do stworzenia obrazu nośnika w wielu formatach, nie tylko ISO (m.in. .bin i .img). Jest w pełni darmową alternatywą dla płatnych kombajnów do nagrywania – ma porównywalne możliwości, a przy tym minimalistyczny, intuicyjny w obsłudze interfejs.
