Jak bezpiecznie robić zakupy?

Odstąpienie od umowy

Dokonując zakupu od firmy poza jej siedzibą – czyli na przykład przez internet, ale także np. podczas imprez jak na przykład IEM czy PGA – jako osoba prywatna możesz odstąpić od umowy kupna w ciągu 14 dni kalendarzowych. Nawet jeśli dany przedmiot jest w pełni sprawny. Nie potrzebujesz też podawać uzasadnienia. Wynika to wprost z ustawy, więc sprzedawca nie może odmówić przyjęcia towaru i zwrotu gotówki. Ba, jeśli wprost o tym prawie nie poinformował, na odstąpienie od umowy jest dodatkowe dwanaście miesięcy. Ponadto w tym czasie można z danego przedmiotu normalnie korzystać, zaś sprzedawca nie będzie mógł obniżyć zwracanej kwoty ze względu na normalne zużycie.

Odstąpienie od umowy najlepiej złożyć w sposób, który pozostawi po tym trwały ślad, by w razie czego udowodnić to, że nie przekroczyło się terminu. Oczywiście prócz samego wysłania odstąpienia od umowy trzeba także zwrócić towar. Na to jest kolejnych 14 dni, choć rzecz jasna nic nie stoi na przeszkodzie, by wszystko wysłać razem. Kwota zwrócona przez sprzedawcę może obejmować także koszt wysyłki towaru, o ile wybrało się najtańszą spośród oferowanych. Nie musi natomiast obejmować kosztów odesłania przedmiotu – to zależy już tylko od dobrej woli sprzedającego. Wcześniejsze ustalenia nie obejmują również przedmiotów wykonywanych na zamówienie. Zwrot pieniędzy przez sprzedawcę powinien nastąpić niezwłocznie, przy czym może zostać wydłużony do momentu, gdy towar dotrze do sprzedawcy – czyli w praktyce jest na to kolejnych 14 dni.

Warto pamiętać, że urządzenie nie powinno nosić śladów użytkowania. Wypada także zachować oryginalne opakowanie. I tak spakować towar, by nie było się do czego przyczepić (na wszelki wypadek nie zaszkodzi zrobienie dokumentacji fotograficznej). Później trafi przecież do kolejnej osoby. Formalnie rzecz biorąc zwrot przedmiotów używanych jest wprawdzie możliwy, ale ślady użytkowania i związana z nimi utrata wartości skutkują zmniejszeniem kwoty, którą musi zwrócić sprzedawca (chyba, że nie poinformował o prawie do odstąpienia od umowy). By uniknąć nieporozumień i opóźnień, najlepiej przyjąć, że te 14 dni mamy na sprawdzenie danego przedmiotu w podobny sposób, w jaki moglibyśmy to zrobić w sklepie stacjonarnym.

Uwaga: prawo do odstąpienia od umowy w powyższej formie obowiązuje tylko w Polsce! Inne kraje mogą mieć (ale nie muszą) własne wersje tej ustawy. Dochodzenie swoich praw będzie jednak o tyle trudniejsze, że w razie problemów z polubownym załatwieniem sprawy polska policja niewiele poradzi na problemy ze sklepem np. w Hiszpanii. Własną politykę zwrotów mogą mieć też sklepy, często bardziej atrakcyjną niż to wynika z obowiązującego prawa, dlatego warto czytać ich regulaminy przed kliknięciem „zapłać”.

Gwarancja i rękojmia

Co zrobić, jeśli urządzenie odmówi posłuszeństwa? Do wyboru mamy skorzystanie z gwarancji lub rękojmi. Podstawowa różnica między gwarancją a rękojmią jest taka, że ta pierwsza jest dobrowolna, producent może więc swobodnie ustalić jej długość i zakres (jeśli jednak tego nie uczyni, to z mocy prawa czas ten wynosi dwa lata). Zasady rękojmi zostały natomiast zapisane w Kodeksie cywilnym. Dlatego odpowiada za nią sprzedawca. Zawsze trwa ona dwa lata i pozwala na reklamowanie towaru, jeśli sprzedany towar ma wadę fizyczną lub prawną. Co to znaczy, zostało wyjaśnione w artykule 556 Kodeksu cywilnego:
1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego (…);
3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym. (…)

Rękojmi podlegają także towary używane (ale nie dotyczy normalnego zużywania się danego urządzenia czy przedmiotu). Ponadto obowiązuje ona nawet wtedy, jeśli rzecz została sprzedana przez osobę prywatną. Co ważne, jeśli sprzedawca jest przedsiębiorcą, ma 14 dni na rozpatrzenie rękojmi (w przypadku gwarancji takiego limitu nie ma). Jeśli nie zdąży, automatycznie będzie uznawana za rozpatrzoną pozytywnie. Gdy sprzedającym jest osoba prywatna, takiego rozgraniczenia nie ma, choć wszystko powinno być załatwione „bez zbędnej zwłoki”.

Podobnie jak w przypadku odstąpienia od umowy, rękojmia w powyższym brzmieniu obowiązuje tylko w przypadku zakupów w Polsce. Warto też dokładnie sprawdzić warunki gwarancji, bo ta również może być ograniczona do konkretnego kraju. Może jej też nie być wcale, co jest częstą praktyką sprzedawców z Chin. Do tego warto też wziąć pod uwagę fakt, że jeśli posłuszeństwa odmówi sprzęt przysłany z zagranicy, zazwyczaj to na naszych barkach spoczywać będzie konieczność jego odesłania, a także odebrania po naprawie.

Dlatego nie zawsze to co z Chin jest tańsze, choć w przypadku niektórych gadżetów różnica między cenami na aliexpress.com czy geekbuying.com, a tymi w polskich sklepach czy na portalach aukcyjnych może być nawet parokrotna. Jeśli więc kilkutygodniowe oczekiwanie na przesyłkę nie stanowi problemu, warto tam zajrzeć, pamiętając jednak o tym, że odstąpienie od umowy będzie trudniejsze i możliwe tylko w przypadku dużej niezgodności z opisem.

Nie tylko karty i przelewy

Jednym z najpopularniejszych sposobów płatności w sieci jest – poza kartami płatniczymi – PayPal. Obecnie jego atrakcyjność mocno jednak spadła, bo w przeciwieństwie do karty Revolut trzeba liczyć się z opłatami za przewalutowanie. To jednak nadal wygodny i bezpieczny sposób na przekazywanie pieniędzy innym. Zwłaszcza mieszkającym w innych krajach, bo w Polsce szybszym rozwiązaniem jest Blik, oferowany w coraz większej liczbie banków.