Pierwszy Unix
AT&T ukończyło w 1969 roku pracę nad systemem Unics przemianowanym później na Unix. System operacyjny napisany w języku C przygotowany został dla komputerów DEC PDP-7 i PDP-11 i szybko zdobył akceptację użytkowników. Gdy język, w którym go stworzono, był przenoszony na kolejne platformy sprzętowe, automatycznie przenosił się także system operacyjny. W ten sposób została pierwszy raz zrealizowana idea niezależności systemu od sprzętu, na którym był instalowany. Uniwersalność Uniksa spowodowała, że stał się głównym graczem w świecie minikomputerów drugiej generacji i pierwszych stacji roboczych.
Nadchodzi gigant
W kwietniu 1975 roku Bill Gates i Paul Allen zarejestrowali niewiele znaczącą przez kilka kolejnych lat firmę o nazwie Microsoft. Firma ta do dzisiaj nic by nie znaczyła, gdyby nie taktyczny błąd IBM-a. Na początku lat 80. koncern zdecydował o wejściu na rynek komputerów osobistych i postanowił, że część komponentów, między innymi system operacyjny, powinna pochodzić z zewnątrz. Po nieudanej próbie zakupu systemu CP/M-80 IBM zwrócił się do Microsoftu, by ten dostarczył odpowiednie oprogramowanie. Korzystając z okazji, Microsoft praktycznie porzucił prace nad swoim Uniksem o nazwie Xenix, odkupił prawa do systemu 86-DOS i na jego podstawie przygotował własny. W 1981 roku na rynek wszedł MS-DOS i jego rebrandowana dla IBM-a wersja – PC-DOS. System ten opanował praktycznie rynek pecetów na kolejne dziesięć lat i wywindował Microsoft do światowej czołówki producentów oprogramowania. Stało się to możliwie tylko dzięki temu, że na samym początku, ze względów prawnych IBM nie chciał być właścicielem DOS-a, a jedynie jego licencjobiorcą.
Czas na grafikę
Od 1984 roku rozpoczął się powolny schyłek tekstowych systemów operacyjnych. Ich miejsce zaczęły zajmować produkty wyposażone w graficzny interfejs użytkownika. W tym roku właśnie pojawił się pierwszy Apple Mac OS, a rok później Windows 1.0. Koncepcja GUI opracowana została na początku lat 70. Przez firmę Xerox. Nie było wtedy jednak odpowiednich urządzeń, które umożliwiłyby jej realizację. Rozwój technologii spowodował jednak, że graficzny system Apple odniósł ogromny sukces, mimo że na początku nie miał dobrego systemu plików, brakowało mu wielozadaniowości, zawierał mnóstwo błędów. Dopiero wersja 6. z 1988 roku stała się w miarę sensownym, w dzisiejszym rozumieniu, systemem operacyjnym. W drugiej połowie lat 80. bardzo dużą popularnością cieszyły się również 16-bitowe komputery domowe Atari ST i Commodore Amiga. Już wtedy maszyny te miały graficzne systemy operacyjne Atari TOS i AmigaOS z interfejsem Workbench, które były obsługiwane za pomocą myszki.
Powróćmy do Microsoftu. Pierwsze dwie odsłony Windows nie zawojowały rynku. Windows 1.x był próbą stworzenia 16-bitowego, wielozadaniowego graficznego środowiska dla platformy PC. Dwa lata później zastąpił go Windows 2.0. Wprowadzał obsługę kart VGA w 16 kolorach. Tu pojawił się pierwszy raz panel sterowania oraz pojęcia minimalizacji i maksymalizacji okien, które mogły się na siebie nakładać.
Rozwój okienek
Sukces Microsoftu w tworzeniu graficznego środowiska pracy to dopiero Windows 3.0 z 1990 roku. Ten wariant mógł konkurować z GUI Apple. Zapewniał to zmieniony interfejs, obsługa 256 kolorów VGA, lepsze zarządzanie pamięcią i praca na procesorach 286 i 386 Intela. Aplikacje napisane specjalnie do Windows funkcjonowały w trybie chronionym, co pozwalało im lepiej wykorzystać pamięć operacyjną. Niestety był to jedynie tryb 16-bitowy, więc 3.x mógł jej zaadresować tylko 16 MB, a nie 4 GB, na co pozwalały procesory 386.
Równolegle z Windows Microsoft prowadził z IBM-em prace nad nowym systemem OS/2. Pierwsze wersje (1.1, 1.2 i 1.3) do złudzenia przypominały Windows. Sukces Windows 3.x oraz różnice w wizji przyszłego oprogramowania spowodowały jednak, że Microsoft porzucił współpracę z IBM-em. Najbardziej znany system IBM-a to OS/2 (3.0) Warp. To bezpośredni konkurent Windows 95. Polityka IBM-u dotycząca ograniczeń licencjonowania, brak obsługi urządzeń firm trzecich, a nawet kłopoty z instalacją na własnych komputerach spowodowały jednak, że Warp, mimo wielu ciekawych rozwiązań, nie odniósł sukcesu.
Warto jeszcze wspomnieć, że w 1990 roku rozpoczęto także prace na systemem BeOS. Miało to być oprogramowanie w stylu media center. Multimedialna platforma BeOS korzystała ze wszystkich nowinek technologicznych, wyróżniała się przejrzystym interfejsem i prostotą obsługi. Po wielu perypetiach i zmianie właściciela w 2009 roku porzucono prace nad projektem.
Od 1984 roku rozpoczął się powolny schyłek tekstowych systemów operacyjnych. Ich miejsce zaczęły zajmować produkty wyposażone w graficzny interfejs użytkownika. W tym roku właśnie pojawił się pierwszy Apple Mac OS, a rok później Windows 1.0. Koncepcja GUI opracowana została na początku lat 70. Przez firmę Xerox. Nie było wtedy jednak odpowiednich urządzeń, które umożliwiłyby jej realizację. Rozwój technologii spowodował jednak, że graficzny system Apple odniósł ogromny sukces, mimo że na początku nie miał dobrego systemu plików, brakowało mu wielozadaniowości, zawierał mnóstwo błędów. Dopiero wersja 6. z 1988 roku stała się w miarę sensownym, w dzisiejszym rozumieniu, systemem operacyjnym. W drugiej połowie lat 80. bardzo dużą popularnością cieszyły się również 16-bitowe komputery domowe Atari ST i Commodore Amiga. Już wtedy maszyny te miały graficzne systemy operacyjne Atari TOS i AmigaOS z interfejsem Workbench, które były obsługiwane za pomocą myszki.
