Dokładne czyszczenie SSD
Tego typu napędy do zarządzania zgromadzonymi informacjami wykorzystują wewnętrzny kontroler i oprogramowanie, dzięki czemu są całkowicie niezależne od systemu operacyjnego. System plików nie ma bezpośredniego dostępu do poszczególnych komórek pamięci z danymi. Niezależnie od tego, czy korzystamy z napędu z interfejsem np. SATA, czy M.2, sytuacja wygląda tak, że dysk przedstawia systemowi operacyjnemu jedynie wirtualną strukturę danych, która fizycznie w układach elektronicznych napędu wygląda zupełnie inaczej, o czym „wie” tylko kontroler.
Jak już wspomnieliśmy, układ zarządzający pracą dysku musi dbać o równomierne obciążenie komórek pamięci, aby zużywały się one w mniej więcej tym samym tempie. Do tego celu wykorzystywany jest algorytm wear leveling, który np. przesuwa dane z często zapisywanych bloków w inne, mniej obciążone sektory, o czym nie informuje systemu operacyjnego. Dlatego też nadpisywanie mogłoby nie być skuteczne, gdy dane skasowanych zbiorów zmieniły już swoje położenie.
Oprócz technologii TRIM w przypadku gdy np. chcemy odsprzedać dysk lub oddać komputer do serwisu, warto skorzystać z aplikacji dedykowanych do konkretnych marek napędów, gdzie dostępna jest funkcja bezpiecznego usuwania danych, np. wspomniana Secure Erase. Są to najczęściej programy do zarządzania pracą dysków SSD i monitorowania ich kondycji. Warto zauważyć, że w tym przypadku kasowanie nie odbywa się metodą programową, a sprzętową, z wykorzystaniem kontrolera. Czyszczenie dysku w ten sposób polega na wyzerowaniu wszystkich komórek pamięci (pozbawieniu ich ładunków elektrycznych) i przywróceniu dysku do stanu fabrycznego. Taka operacja bezpowrotnie usuwa wszystkie dane – istniejące i skasowane.
Wadą tego rozwiązania jest to, że nie można go zastosować w przypadku dysków systemowych – konieczne jest przełożenie napędu do innego komputera lub uruchomienie systemu z innego dysku. Czasem, np. w dyskach ADATA, nie można wyzerować napędu podzielonego na partycje. Woluminy trzeba wcześniej usunąć. Innym niekonwencjonalnym sposobem ukrycia danych przed niepowołanym dostępem jest całkowite zaszyfrowanie dysku wraz z pustym obszarem. Następnie możemy go sformatować i spokojnie przekazać nowemu właścicielowi.
Narzędzia dla dysków HDD
W internecie znajdziemy wiele zarówno darmowych, jak i komercyjnych programów do bezpiecznego, bezpowrotnego kasowania danych. Aplikacje te przeznaczone są głównie dla użytkowników domowych i mniejszych firm, gdzie nie wprowadzono rygorystycznych zasad ochrony danych. Czy jednak zapewniają one wysoki poziom bezpieczeństwa? Można przyjąć, że trzykrotne nadpisanie skasowanego zbioru w zasadzie uniemożliwia jego odtworzenie.
Jeśli chodzi o typowego użytkownika czy firmę, gdzie kasujemy mniej wrażliwe dane, jest to rozwiązanie jak najbardziej wystarczające. Trzeba jednak wiedzieć, że specjalistyczne firmy odzyskujące dane mogą sobie poradzić z odtworzeniem tak usuniętych plików, a co więcej nawet z fizycznie uszkodzonych napędów. Nikt jednak nie zainwestuje sporych środków, aby skorzystać z ich usług w celu odtworzenia naszych starych zdjęć z wakacji czy dokumentów z małego biura, nie wiedząc, co w nich jest i czy w ogóle uda się je odzyskać.
Przyjrzyjmy się więc najlepszym aplikacjom w tej kategorii. Jednym z najpopularniejszych i dostępnych całkowicie za darmo programów (także do zastosowań komercyjnych) jest Eraser. Jego obsługę krok po kroku i sposób działania przedstawiamy w warsztacie. Poniżej prezentujemy pozostałe narzędzia, na które warto zwrócić uwagę.
Hardwipe
To uniwersalne narzędzie umożliwia skuteczne usuwanie danych zapisanych na dyskach twardych, napędach przenośnych USB i pendrive’ach. Użytkownik ma do dyspozycji aż 10 metod nadpisywania danych, m.in. zerowanie, nadpisywanie losowymi danymi oraz algorytmami Schneier, Guttman, GOST R 50739-95, DOD 5220.22-M lub Razer. Program potrafi pracować w kilku trybach. Pierwszym z nich jest „Wymazywanie plików” – czyli niszczarka wybranych zbiorów i katalogów. Wystarczy wskazać dany element. Drugi tryb to „Wymazywanie dysków” – umożliwia on czyszczenia całych urządzeń, jak np. napędy HDD czy pamięci flash. Kolejna opcja to „Wymazywanie woluminów”, które, jak sama nazwa wskazuje, pozwala zamazywać wybrane partycje, pozostawiając pozostałe woluminy nietknięte. Jeśli na dysku mamy pozostałości po wcześniej usuniętych zbiorach, w tradycyjny sposób można skorzystać z funkcji „Wymazywanie wolnego miejsca”, która nadpisze wszystkie wolne sektory, nie usuwając żadnych plików z wybranych partycji. Ciekawą opcją jest też możliwość wykasowania zawartości systemowego pliku wymiany, z którego także można odtworzyć dane.
