Więcej niż maszyna

Co wolno robotowi...

Jeden z najznamienitszych twórców fantastyki naukowej, Isaac Asimov, stworzył na potrzeby swoich opowiadań zestaw praw, które koniecznie muszą być narzucone sztucznej inteligencji, by mogła koegzystować z człowiekiem. Oto one:

0. Robot nie może skrzywdzić ludzkości lub poprzez zaniechanie działania doprowadzić do uszczerbku dla ludzkości.

1. Robot nie może skrzywdzić człowieka ani przez zaniechanie działania dopuścić, by człowiek doznał krzywdy.

2. Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem.

3. Robot musi chronić samego siebie, o ile tylko nie stoi to w sprzeczności w Pierwszym lub Drugim Prawem

Nie trzeba chyba dodawać, że większość twórczości dotyczącej myślących automatów dotyczyła przypadków nieprzestrzegania tych praw. Wśród świeższych przykładów można wymienić film „Matrix”, w którym sztuczna inteligencja postanawia zniewolić ludzkość, by ją chronić, co teoretycznie nie stoi w sprzeczności z „kodeksem robotów”.

Coś, co ma ręce i nogi

Podczas gdy trwają prace nad mózgami androidów, a większość informacji w mediach stanowią silikonowe twarze, wiele firm zajmuje się projektowaniem kończyn i ciał robotów. Jedną z najpopularniejszych jest Boston Dynamics, która konstruuje m.in. roboty kroczące. W końcu maszyny, choćby zyskały intelekt równy ludzkiemu, będą potrzebowały sposobu na przemieszczanie się! Przedsięwzięcie okazuje się nie mniej wymagające niż opracowanie działającej SI. Na przykład sławna Sophie zyskała nogi dopiero w styczniu tego roku.

Robot do robota…

Uczące się boty Facebooka zaczęły rozwijać własny język. Oto fragment rozmowy pary botów:
Bob: i can i i everything else. .. .. .. .. .. .. .
Alice: balls have zero to me to me to me to me to me to me to me to me to
Bob: you i everything else. .. .. .. .. .. .. .
Alice: balls have a ball to me to me to me to me to me to me to me
Bob: i i can i i i everything else. .. .. .. .. .. .. .
Alice: balls have a ball to me to me to me to me to me to me to me
Bob: i. .. .. .. .. .. .. .. .. . .
Alice: balls have zero to me to me to me to me to me to me to me to me to
Bob: you i i i i i everything else. .. .. .. .. .. .. .
Alice: balls have 0 to me to me to me to me to me to me to me to me to
Bob: you i i i everything else. .. .. .. .. .. .. .
Alice: balls have zero to me to me to me to me to me to me to me to me to

Życie z laboratorium

Wśród naukowców badających możliwości kopiowania natury są również tacy, którzy zamiast maszyn usiłują stworzyć całkowicie sztuczne organiczne życie. Ojcem tego nurtu jest Christopher Langton, matematyk i informatyk, który jako pierwszy scharakteryzował kierunek jako dążenie do zrozumienia istoty życia poprzez symulacje, tworzenie ewoluujących programów i ostatecznie „budowanie” żywych organizmów. W 2009 roku udało się już stworzyć sztuczny rybosom, a rok później pierwszą sztuczną komórkę żywą zdolną do rozmnażania. Ani się obejrzymy, kiedy powstaną sztuczne rośliny i zwierzęta... a stąd już krok do świata prosto z „Łowcy androidów”.

Słowniczek

W „robotycznej” nomenklaturze można się pogubić. Dlatego załączamy słowniczek podstawowych pojęć:

Robot – najogólniejsze ze wszystkich pojęć. To urządzenie, które automatycznie wykonuje swoje zadania czy to pod wpływem bezpośredniej kontroli ze strony człowieka, czy na podstawie programu. Nie musi dysponować sztuczną inteligencją, by działać.

Android – robot o człekokształtny, czyli to, co wyobrażamy sobie, mówiąc o „robotach przyszłości”. Niekoniecznie inteligentny, ale musi mieć humanoidalny kształt. Android wyglądający jak kobieta jest czasem nazywany fembotem.

Cyborg – cybernetyczny organizm, czyli taki, którego działanie jest wspomagane przez urządzenia mechaniczne. Właściwie nie ma nic wspólnego ze sztuczną inteligencją i androidami.

Sztuczna Inteligencja – jest dziedziną wiedzy, działem informatyki i Świętym Graalem wizjonerów. Obecnie jej twórcy zmagają się z szeregiem problemów, polegających głównie na „nauczeniu” komputera ludzkiego sposobu rozumowania i podejmowania decyzji.

Droid – pojęcie stworzone na potrzeby uniwersum „Gwiezdnych wojen”, określające zaawansowane technicznie roboty.

Replikant – android do złudzenia przypominający człowieka, zbudowany z organicznych tkanek, ale stworzony sztucznie. To pojęcie powstało na potrzeby filmu „Łowca androidów” Ridleya Scotta.