Rewolucja na Facebooku i Instagramie? Holenderski sąd wydał wyrok, który może wywrócić do góry nogami sposób, w jaki funkcjonują serwisy

Jak podaje Reuters, obecny stan rzeczy, czyli automatyczne przywracanie spersonalizowanej osi czasu, został przez sąd uznany za naruszenie unijnej ustawy o usługach cyfrowych (DSA).

W wyroku sąd stwierdził, że Meta musi w ciągu dwóch tygodni wprowadzić możliwość łatwego wyboru osi czasu chronologicznej lub innej, nieprofilowanej wersji – i to w taki sposób, żeby opcja ta była bezpośrednio i łatwo dostępna.

Sąd nakazuje również, by wybrana przez użytkownika opcja (np. chronologiczna oś czasu) pozostawała aktywna nawet po zamknięciu aplikacji lub przełączeniu się między sekcjami (np. strona główna, komentarze, Reels). Obecnie ustawienia te są automatycznie cofane, co sąd określił jako "dark pattern", czyli element interfejsu projektowany w taki sposób, aby użytkownik łatwo utracił kontrolę nad wyborem.

Grupa Bits of Freedom, która wniosła pozew przeciw firmie Meta, argumentowała, że bez efektywnego wyboru użytkownicy pozbawiani są prawa do wolnego dostępu do informacji. Sąd zgodził się z tą tezą i podkreślił, że praktyka Meta ogranicza autonomię użytkowników.

Meta zapowiedziała, że zamierza odwołać się od orzeczenia. Firma twierdzi, iż już dokonała istotnych zmian, by dostosować się do regulacji DSA, i że użytkownicy w Holandii zostali poinformowani, jak mogą korzystać z narzędzi platformy bez personalizacji.

Sąd zastrzega, że brak dostosowania się do wyroku może skutkować karami: 100 000 euro dziennie, aż do limitu 5 milionów euro, jeśli Meta nie wypełni obowiązków w terminie. Szczegóły wyroku zawierają także konkretne wymagania co do interfejsu: opcja wyboru osi czasu musi być wyraźnie widoczna na ekranie głównym aplikacji lub witryny, w tym w sekcjach takich jak Reels.

Orzeczenie sądu zbiegło się w czasie z przygotowaniami do wyborów parlamentarnych w Holandii zaplanowanych na 29 października 2025 r. Sąd podkreślił, że w okresie wyborczym możliwość wyboru nieprofilowanej osi czasu ma szczególne znaczenie, aby obywatele mogli otrzymywać informacje mniej zależne od algorytmów. Wyrok niesie też potencjalne konsekwencje dla całej Unii Europejskiej: jasno wskazuje, co znaczy "łatwo dostępna i trwała opcja rekomendacji nieprofilowanych" w kontekście DSA i pokazuje, jakie wymagania serwisy Facebook czy Instagram muszą spełnić, by ich interfejsy zostały uznane za zgodne z prawem użytkowników do wyboru.