X przyczynia się do fali nienawiści wobec osób LGBTI w Polsce. Raport Amnesty International
Nowy raport Amnesty International opisuje, jak model biznesowy i mechanizmy rekomendacji platformy X (dawniej Twitter) ułatwiają szerzenie ukierunkowanej przemocy wobec osób LGBTI w Polsce.
Organizacja wskazuje na luki w moderacji treści w języku polskim, mechanizmy premii za angażujące – często szkodliwe – treści oraz na obowiązki platformy wynikające z unijnego Aktu o usługach cyfrowych (DSA). Platforma, zdaniem autorów raportu, napędza tzw. technologicznie wspieraną przemoc ze względu na płeć (Technology-Facilitated Gender-Based Violence, TfGBV) poprzez system rekomendacji "Dla Ciebie", który maksymalizuje reakcje i czas użytkowników na stronie. Amnesty podkreśla też, że moderacja w języku polskim jest niewystarczająca, co potęguje ekspozycję LGBTI na nienawiść i dezinformację.
Algorytm, moderacja i model reklamowy. Gdzie leży problem?
Badacze współpracujący z Algorithmic Transparency Institute (ATI) mieli według raportu stworzyć 32 kontrolowane konta, które w okresie od 1 do 31 marca 2025 r. zebrały 163 048 postów. Analiza tych danych wykazała dużą częstotliwość treści anty-LGBTI. Raport łączy to z modelem biznesowym X, opartym na gromadzeniu danych i targetowaniu reklam, co – jak wskazuje Amnesty – zwiększa ryzyko premiowania kontrowersyjnych i angażujących treści.
Według komunikatu, platforma zatrudnia jedynie dwóch moderatorów władających językiem polskim (z czego u jednego polski jest językiem drugim), którzy mają odpowiadać za setki tysięcy użytkowników w kraju – a to, zdaniem Amnesty, świadczy o chronicznym niedofinansowaniu moderacji treści po polsku.
Rzeczy, które czytasz o sobie, nie są prawdziwe, ale w jakiś sposób pozostają w twojej głowie. To jak śmierć przez tysiąc cięć.
Amnesty przypomina jednocześnie, że DSA nakłada na największe platformy obowiązek identyfikowania i ograniczania tzw. ryzyk systemowych, w tym ryzyka związanego z przemocą ze względu na płeć i dezinformacją. W przypadku X Komisja Europejska już prowadziła postępowanie i skierowała do firmy pytania oraz dodatkowe środki kontrolne dotyczące jej systemów rekomendacyjnych. Amnesty wzywa organy UE do rozszerzenia dochodze ń tak, by objęły one też zdolność platformy do przeciwdziałania TfGBV.
W ocenie Amnesty, rozwiązania technologiczne platform, w połączeniu z niedostateczną moderacją i modelem monetyzacji opartym na profilowaniu reklamowym, czynią polską społeczność LGBTI szczególnie narażoną na długotrwałe szkody psychiczne i społeczne. Tym samym organizacja apeluje o pilne reformy: zwiększenie moderacji w języku polskim, zmianę podejścia do rekomendacji oraz rezygnację z praktyk nadmiernego inwigilowania użytkowników w celu targetowania reklam.
Ta krytyka wpisuje się w wcześniejsze raporty Amnesty i partnerów, które dokumentowały wzrost mowy nienawiści i problemy z ochroną grup mniejszościowych na platformie X po zmianach własnościowych i polityce moderacyjnej. Amnesty w przeszłości alarmowała, że to właśnie brak skutecznej ochrony i egzekwowania reguł pozwala na eskalację przemocy online wobec osób LGBTI.
Co dalej?
Amnesty wzywa Komisję Europejską do dalszych kroków kontrolnych wobec X oraz rekomenduje, by Polska przyspieszyła pełne wdrożenie DSA do prawa krajowego, tak aby zapewnić mechanizmy nadzoru i egzekwowania praw osób narażonych na TfGBV. Równocześnie organizacja prosi X o natychmiastowe wzmocnienie moderacji w języku polskim i przeprojektowanie mechanizmów rekomendacji tak, by nie promowały treści zagrażających prawom człowieka.
Grzegorz Karaś, dziennikarz pcformat.pl
