Prąd dla komputera

Idealny zasilacz do zwykłego peceta

Aby dobrać optymalny zasilacz do typowego, średnio wydajnego peceta, należy w pierwszej kolejności obliczyć sumę poboru energii jego poszczególnych komponentów. Z zestawienia wynika, że potrzebujemy zasilacza o mocy przynajmniej 200 W, co spełnia w praktyce każdy, nawet nieco starszy, model. Drugi warunek, aby typowy pobór energii (ok. 100 W) wypadał w połowie mocy nominalnej, będzie trudno spełnić, bo na rynku prawie nie ma zasilaczy 200-watowych. Dlatego trzeba wybrać urządzenie ok. 300–350 W. Doskonale sprawdzą się tu modele bequiet! z serii Pure Power L7, zapewniające dobrą moc bez zbytecznych gadżetów. Wszystkie wersje mają certyfikat 80+, dwie linie +12 V i komplet zabezpieczeń napięciowych. Najsłabszy, 300- -watowy, model kosztuje ok. 170 złotych.

Podzespoły komputerowe wymagają do poprawnej pracy stabilnego napięcia i prądu. Każde wahnięcia parametrów zasilania poza margines normy mogłyby skutkować niepożądanymi rezultatami, np. zawieszeniem się lub nagłym restartem peceta i w konsekwencji utratą informacji, nad którymi aktualnie pracujemy. Dlatego każdy zasilacz oprócz filtrów prądu przemiennego dostarczanego z sieci zawiera układy dbające o odpowiednie zaopatrzenie podłączonych komponentów w możliwie najwyższej jakości energię elektryczną.

Jak wybrać odpowiedni zasilacz do komputera

Decydującym czynnikiem przy wyborze zasilacza jest jego moc. Aby określić, jak mocnej jednostki potrzebujemy, trzeba ustalić zapotrzebowanie na energię całego zestawu. Pomogą w tym internetowe kalkulatory mocy (patrz: ramka „Ile mocy potrzebuję?”). Do tej wartości, należy dodać ok. 20 proc. zapasu na ewentualną rozbudowę, jeśli planujemy zakup nowego dysku, więcej pamięci czy kartę TV. Jeśli zamierzamy dołożyć wydajną kartę graficzną, trzeba dodać nawet do 50 proc. zapasu mocy. Ustalona w ten sposób wartość wyznaczy minimalną moc potrzebnego zasilacza.

Każdy zasilacz traci trochę pobranej energii na swoich układach. Wartość strat zależy od obciążenia (patrz: ramka „Za słaby zasilacz? Wcale nie – za mocny!”). Najmniejsze straty mocy (najwyższy współczynnik sprawności) występują w okolicach 40–60 proc. mocy znamionowej zasilacza. Dlatego warto ustalić typowe zużycie energii przez PC (nie maksymalne) i wybrać jednostkę, dla której to zużycie będzie stanowiło ok. 50 proc. nominalnej mocy. W przypadku przeciętnych pecetów maksymalna sprawność zasilacza powinna przypadać praktycznie na prąd pobierany w trybie jałowym (uruchomiony system, przeglądarka internetowa itp.), a w zestawach do gier – przy umiarkowanym obciążeniu (uruchomiona gra).

Za słaby zasilacz? Wcale nie – za mocny!

Często, zamiast spokojnie wyliczyć, jaka moc znamionowa zasilacza faktycznie jest potrzebna, kupujemy zbyt mocne jednostki, np. 600 W zamiast optymalnej 350 W, na zasadzie „niech będzie zapas mocy, to nie zaszkodzi”. To błędna taktyka – współczynnik sprawności zasilaczy, mówiący, ile procent pobranej energii faktycznie oddawane jest pecetowi (reszta zmienia się w ciepło), zależy od obciążenia i można go zilustrować powyższą krzywą. Widać, że optymalne gospodarowanie energią uzyskujemy dla 40–60 proc. obciążenia. Nie należy więc kupować 600-watowej jednostki, gdy pecet pobiera średnio 80 W, bo w ten sposób 10–15 W pobierane będzie z sieci zupełnie na próżno, a rachunki za prąd niepotrzebnie wzrosną.

Praktycznie każdy zasilacz ma obecnie układ korekcji współczynnika mocy, czyli PFC. Starsze i najtańsze modele są wyposażane w układy pasywne, ale coraz więcej ma aktywne. Nie należy się zbytnio przejmować skutecznością układu PFC. Nie ma on nic wspólnego z faktyczną sprawnością zasilacza. Minimalizuje jedynie ilość energii pobieranej jako moc bierna.

Energia dla podzespołów

Ważne jest także, jak zasilacz rozdziela energię na podzespoły peceta. To znaczy, ile ma niezależnych linii zasilania +12 V, czyli po prostu osobnych kabli z wtyczkami. Dobierając zasilacz o mocy poniżej 400 W, można poprzestać na modelach z dwoma kablami. Dla typowego peceta jest to wystarczające rozwiązanie, gdyż poza CPU nie ma urządzeń o wysokim poborze mocy.

Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku wydajnych zestawów do gier, gdzie sam CPU zużyje nawet 100 W, karta graficzna co najmniej drugie tyle, a trzeba jeszcze zasilić inne komponenty. Tutaj sprawdzi się zasilacz z trzema, czy nawet czterema liniami +12 V, tak by karta graficzna miała całą linię zasilania wyłącznie dla siebie. Jeśli wykorzystywane będą karty z najwyższej półki, np. dwurdzeniowe Radeony HD5870 czy GeForce GT280, optymalnym wyborem będzie model z czterema liniami – wtedy dwie obsługują złącza kart PCI-Express.

Przed zakupem dobrze będzie też przestudiować tabliczkę znamionową zasilacza. Trzeba sprawdzić, jaki prąd maksymalny jest dostarczany przez każdą linię – 18 A to minimum, jeśli zamierzasz korzystać z wydajnych kart graficznych.

Niezbędne wyposażenie

Zasilacz powinien mieć przynajmniej 6 złączy napięciowych SATA i dwa ATA. Starszy standard może się już nie przydać do zasilania dysków czy napędów optycznych, ale np. posłużyć za zasilanie dodatkowych wentylatorów w obudowie. Można za to zignorować brak złącza zasilania stacji dyskietek.

Kupując zasilacz do zestawu dla gracza, sprawdź też, jakie i ile wtyczek do zasilania karty graficznej ma dany model. Słabsze karty wykorzystują 6-pinowe złącza, mocniejsze – 8-pinowe albo oba naraz. Optymalnym rozwiązaniem jest zasilacz z dwoma wtykami typu 6+2: dwa piny można dołączyć, zyskując złącze 8-pinowe, albo zostawić niewykorzystane.

Przydatnym dodatkiem są odpinane kable. Pozwoli to uniknąć natłoku przewodów w obudowie, utrudniającego wydajne chłodzenie wnętrza. Ważna jest też długość kabli. Wprawdzie im krótsze, tym mniejszy bałagan, w dużych obudowach krótkie kable niekiedy nie sięgają do dysków i napędów.

Cicho i ergonomicznie

Im większej średnicy wentylator ma zasilacz, tym niższa jest jego prędkość obrotowa, przy której zapewni dobrą cyrkulację powietrza, co znaczy, że będzie ciszej pracował. Jeśli pecet pracuje rzadko i przy małym obciążeniu, warto wybrać zasilacz z łożyskiem ślizgowym (ang. sleeve bearing), bo przy małych obrotach wiatraka będzie cichszy. W wydajnych zasilaczach lepsze będą łożyska kulkowe (ang. ball bearing), trwalsze i cichsze przy wysokich obrotach lub elektromagnetyczne (np. zasilacze Enermaksa ECO80+). Deklarowaną przez producenta głośność należy traktować orientacyjnie. Im mniej decybeli, tym lepiej.

Ile mocy potrzebuję?

Pod adresami podanymi poniżej znajdziesz internetowe kalkulatory mocy zestawów PC. Pozwolą ci one określić, jakiej mocy zasilacza potrzebujesz minimalnie: http://pcformat.pl/u/56 http://pcformat.pl/u/57 Typowe zużycie energii przez popularne podzespoły (patrz tabelka).

Zwolennikom ciszy spodobają się modele X-Series Fanless firmy Seasonic – są w pełni pasywne, ale przez to nie mocniejsze niż 500 W i drogie. Niewiele wartą funkcją jest schładzanie wnętrza po wyłączeniu peceta. Dysponuje nią bequiet! Dark Power Pro – komponenty i tak same wystygną, a zasilacz niepotrzebnie szumi, gdy pecet jest już wyłączony.

Efektywność na 80+

Warto wybierać zasilacze certyfikowane symbolem 80+. Tak są oznaczone urządzenia przebadane przez organizację Ecos Plug Load Solutions, oferujące ponad 80-procentową sprawność. Istnieje kilka wersji oznaczenia 80+, różnicujących zasilacze pod kątem jakości: podstawowy, Bronze, Silver, Golden i Platinum. Aby otrzymać podstawowe logo, wystarczy sprawność ponad 80 proc. przy 20-, 50- i 80-procentowym obciążeniu, a najwyższe oznaczenie wymaga niemal 90 proc. sprawności cały czas. Więcej informacji i lista certyfikowanych urządzeń na: http://pcformat.pl/u/55