360 stopni

Choć mówi się o kulturze obrazkowej, współcześnie preferowane jest przekazywanie treści za pomocą wideo, a nie tylko fotografii. Najlepszym dowodem jest popularność serwisu YouTube. Podczas gdy pojawiają się tam kolejni idole i nowe pomysły na dotarcie z przekazem, cały czas trwa powolna ewolucja technologiczna. W tej chwili olbrzymia część filmów dostępna jest w Full HD, pojawiają się nagrania w 4K, a materiałów w rozdzielczości poniżej HD (1280x720) nikt już nie wrzuca nawet z komórki. Ze względu na ograniczenia związane z przesyłaniem ogromnych plików i znikome rozpowszechnienie ekranów 4K masowy wysyp takich nagrań nie nastąpi prędko. Czymś, co może jednak okazać się hitem, są filmy sferyczne.

Z geometrycznego punktu widzenia sfera jest powierzchnią kuli. Film sferyczny to materiał, który wyświetla się na ekranie w kształcie sfery. I choć sama realizacja filmu nie jest skomplikowana, problem pojawia się przy odbiorze takich nagrań – pole widzenia człowieka ma w przybliżeniu kształt elipsy. W praktyce ludzkie oko przyzwyczajone jest do obserwowania ustawionych poziomo prostokątów o proporcjach 16:9 – tak wyglądają ekrany kinowe, monitory komputerowe i telewizory. Niezależnie jednak od kształtu i rozmiaru jedno nie ulega wątpliwości – pole widzenia człowieka to tylko wycinek sfery.

Oczywiście postrzeganie wycinka sfery nie stanowi dla człowieka żadnego problemu. Obracając głowę, zmienia kierunek widzenia i jest w stanie ujrzeć wszystko, co znajduje się dookoła niego. Jednak programu odtwarzającego film nie można równie łatwo kontrolować na zwykłym prostokątnym wyświetlaczu. Aby zobaczyć wszystko, co znajduje się na sferycznym ekranie, niezbędne jest zaimplementowanie w odtwarzaczu mechanizmu poruszania polem widzenia.

Filmy sferyczne kręci się za pomocą specjalnych kamer. Mogą to być proste wieloobiektywowe urządzenia lub zespoły wielu kamer. W tym drugim przypadku można skorzystać z profesjonalnego, gotowego urządzenia takiego jak Dodeca 2360 lub za pomocą specjalnej głowicy połączyć ze sobą sześć małych kamer sportowych. Kamery powinny mieć szerokokątne obiektywy lub przymocowane do nich specjalne nakładki typu rybie oko.

Nagrany film po zmontowaniu trzeba odpowiednio otagować, czyli umieścić w kontenerze ze strumieniem wideo właściwe metadane tak, aby odtwarzacz był w stanie rozpoznać film sferyczny i umożliwić użytkownikowi poruszanie polem widzenia. Więcej informacji na temat metadanych można znaleźć pod adresem pcformat.pl/u/2323.

Największym problemem związanym z przygotowywaniem nagrań jest koszt odpowiedniego sprzętu. Najprostsza, banalna w obsłudze kamera Ricoh Theta S kosztuje około 2 tys. zł. Niestety rozdzielczość, którą oferuje, sprawia, że nie nadaje się do zastosowań profesjonalnych. Znacznie lepsze efekty można uzyskać, wykorzystując sześć kamer 2,7K lub 4K, jednak wówczas koszt zestawu razem z głowicą do mocowania kamer może wynieść nawet 3,5 tys. USD. Do tego należy doliczyć cenę programu do synchronizacji ścieżek wideo, np. Autopano Video 2 (kosztuje 300 euro lub 600 euro w wypadku wersji Pro). Jeżeli chce się edytować, materiał, trzeba też uwzględnić cenę pakietu Adobe – abonament kosztuje 62 euro miesięcznie. Jak widać, stosunkowo droga na pierwszy rzut oka kamera Ricoh Theta S nagle wydaje się być całkiem przystępnym cenowo rozwiązaniem.

Wspomniany problem z rozdzielczością kamery Ricoh Theta S może wydawać się niezrozumiały – w końcu zapisuje ona materiał w Full HD, co zapewnia dobrą jakość obrazu. Niestety jest to prawda tylko w odniesieniu do filmów „płaskich”, zajmujących wycinek sfery. Jeżeli bowiem 1920x1080 pikselami (a w praktyce liczbą nieco mniejszą ze względu na niewykorzystane obszary klatki) pokryje się całą sferę, fragment mieszczący się w polu widzenia człowieka będzie miał rozdzielczość mniejszą niż SD (720x576). Właśnie dlatego minimalna użyteczna rozdzielczość w wypadku dwuobiektywowej kamery sferycznej wynosi 2x4K – zbliżoną oferuje kosztująca 600 USD kamera Allie home.

Sferyczna kamera z obiektywem typu rybie oko na pełnej klatce zapisuje obraz podobny do koła, duża część prostokątnej klatki pozostaje więc niewykorzystana. Ustalenie rzeczywistej rozdzielczości ułatwia uwzględnienie jedynie pionowej rozdzielczości. W takim wypadku z 4K, czyli 3840x2160, zostaje 2160x2160. Oznacza to, że dwie kamery 4K zapisują obraz o rozdzielczości ok. 9 Mpix, podczas gdy sześć kamer Full HD – już tylko 7 MPix. Dlatego dla uzyskania dobrej jakości obrazu kluczowe jest użycie wielu kamer o wysokiej rozdzielczości.

Filmy sferyczne dobrej jakości zapewniają niesamowite wrażenia – uczestniczenie w projekcji przypomina kontakt z rzeczywistością wirtualną. Brakuje możliwości wejścia w interakcję, ale często sama możliwość rozglądania się na boki jest na tyle intrygująca, że nikt nie myśli o kontakcie z otoczeniem.

Dobrze przygotowany 360-stopniowy film pozwala znaleźć się w otoczeniu, które na co dzień jest dla większości ludzi niedostępne. Niezwykle widowiskowe są wszelkie filmy sportowe – zwłaszcza nakręcone podczas lotów, skoków na spadochronie, bungee itp. Filmy przyrodnicze umożliwiają znalezienie się wirtualnie znacznie bliżej oglądanych zjawisk. Horrory nabierają nowego wymiaru – człowiek jest w środku filmu, a nie na bezpiecznej kanapie.

Nie każdy materiał sprawdzi się w tym formacie – gameplay czy vlog z gadającą głową będą nudne. Większej dbałości wymaga też organizacja planu zdjęciowego, bo niczego nie da ukryć za kamerą. Filmy sferyczne są jednak na tyle nietypową i przyszłościową formą wideo, że każdy powinien się z nimi zapoznać.

Do oglądania filmów sferycznych zapisanych na dysku komputera należy użyć specjalnego odtwarzacza.
Filmy zamieszczone na YouTubie można oglądać za pośrednictwem praktyczne każdej przeglądarki WWW. Po uruchomieniu takiego filmu w rogu ekranu pojawi się interfejs do przesuwania obrazu.

Gdy klikniesz kursorem myszy strzałkę, obraz przesunie się w odpowiednią stronę. Można też w dowolnym miejscu ekranu „chwycić” obraz kursorem i przesunąć go za pomocą myszy. Działają również klawisze WASD.

Lepsze efekty niż na ekranie peceta można uzyskać, oglądając filmy sferyczne na smartfonie lub tablecie. Filmy należy uruchomić, korzystając z dedykowanej mobilnej aplikacji YouTube. Kamerę można obracać, przesuwając palcem po ekranie, jednak w praktyce nie ma takiej potrzeby, bo perspektywa zmienia się wraz z poruszaniem urządzeniem. Wykorzystywany do tego jest wbudowany w sprzęt żyroskop – obecnie ma go praktycznie każdy model.

Rozwinięciem poprzedniej metody jest wykorzystanie smartfona i z okularów VR. Wystarczy najprostszy model, np. Google Cardboard, oraz film sferyczny przygotowany z myślą o okularach. Taka projekcja daje złudzenie przebywania w rzeczywistości wirtualnej. O tym, jak oglądać filmy w okularach, przeczytasz na stronie pcformat.pl/u/2322

360Video
Kanał, który prezentuje wyłącznie filmy sferyczne, mający w założeniu promować ten format. Znajduje się tu wiele filmów o przeróżnej tematyce – od gier, przez sport, po rzeczywistość wirtualną.
pcformat.pl/u/2319

Re/Live Making View
Na tym małym kanale można znaleźć kilka efektownych filmów sportowych. Warto je obejrzeć ze względu na niesamowite widoki.
pcformat.pl/u/2320

360Labs
Tutaj czekają głównie filmy o tematyce geograficznej, na których można obejrzeć rozmaite krajobrazy, np. „płynąc” Wielkim Kanionem. Jest też kilka ciekawych filmów sportowych.
pcformat.pl/u/2321