Historia najnowsza
Pod koniec 2006 roku Nvidia wprowadziła GeForce 8800 GTX, GTS oraz inne karty z serii 8000. Były to pierwsze karty graficzne wyposażone w zunifikowane jednostki cieniujące, mogące pełnić funkcję zarówno Pixel i Vertex Shaderów oraz zgodne z Shader Model 4.0 i DirectX 10. ATI wydało swoją odpowiedź na tę kartę dopiero w 2007 roku. Radeon HD 2900 XT niestety był mniej wydajny od GeForce 8800 GTX i cechował się wyjątkowo wysoką temperaturą pracy. Właśnie dlatego nie podbił rynku.
W przypadku następnej generacji Radeonów HD 3870 i HD 3850 oraz GeForce’ów 9800 GTX sytuacja wyglądała już lepiej dla ATI. Było tak, gdyż obie karty były w stanie ze sobą konkurować, a Radeony HD 3000 były wyprodukowane w niższym wymiarze technologicznym niż poprzednik i zużywały przez to mniej energii, nie przegrzewały się i były znacznie cichsze
W 2008 roku ATI zostało wykupione przez AMD, które chciało z wielkim impetem wejść na rynek. Właśnie dlatego przy okazji premiery Radeonów HD 4000 AMD ustaliło wyjątkowo niskie ceny swoich sztandarowych modeli. Wyjątkowo korzystna dla graczy polityka AMD zbiegła się w Polsce z wyjątkowo niską ceną dolara oscylującą w granicach 2 zł, dzięki czemu najgorzej wyposażone modele Radeona HD 4850 można było kupić za około 400 zł. Karta ta przez długi czas była rynkowym hitem. AMD w ten sposób wymusiło na Nvidii walkę cenową i ceny kart graficznych zaczęły maleć.
Twórcy GeForce’ów zdecydowali się jednak w inny sposób zdobywać rynek. Krótki czas po premierze nowych Radeonów na rynku pojawił się GeForce GTX 280, który był znacznie wydajniejszy od kart AMD. W ten sposób rynek podzielił się na część ze sprzętem dla graczy (karty ATI o najlepszym stosunku wydajności do ceny) oraz dla entuzjastów (karty Nvidii o największej wydajności).
Teraźniejszość
W 2010 roku premierę miały Radeony HD 5000 oraz GeForce’y GTX 400, czyli pierwsze karty obsługujące DirectX 11. Najnowsze API przyniosło funkcję teselacji oraz kompresję tekstur HDR. Szczególnie ciekawa jest pierwsza wymieniona funkcja, która sprawia, że elementy w grafice trójwymiarowej wyglądają, jakby składały się z większej liczby elementów niż w rzeczywistości. Doskonałym przykładem teselacji jest benchmark Unigine Heaven. W starciu obu rodzin kart lepsze okazały się GeForce’y, ale zużywały ogromne ilości energii i rozgrzewały się do bardzo wysokich temperatur, przez co ich system chłodzenia był wyjątkowo głośny.
Rok później na rynku pojawiły się Radeony HD 6000 oraz GeForce’y GTX 500. Obie karty były poprawionymi wersjami poprzednich rozwiązań. Najnowsza generacja kart graficznych to Radeony HD 7000 (chłodniejsze i bardziej energooszczędne od serii 6000) oraz GeForce’y GTX 600. Tak jak w przypadku poprzedniej generacji, tak i teraz GeForce’y GTX 680 są najlepsze, a Radeony HD 7970 mogą konkurować z GeForce’ami GTX 670.
Nvidia w tym roku zaprezentowała też kartę GeForce Titan, która została stworzona na bazie serwerowych kart obliczeniowych i jest obecnie najlepszą propozycją na rynku. Nie należy ona do żadnej serii i jest preludium do możliwości, które mają mieć karty z serii GeForce GTX 700.
Najwięksi i najważniejsi producenci kart graficznych
- 3Dfx
Powstała w 1994 roku, dwa lata później wydała swój pierwszy akcelerator graficzny Voodoo. Upadła na skutek strategicznych błędów w zarządzaniu, a także problemów w tworzeniu nowych układów. Wykorzystała to konkurencyjna Nvidia, która ostatecznie w 2000 roku wykupiła 3Dfx.
- ATI
Założona w 1985 roku, początkowo zajmowała się produkcją zintegrowanych kart graficznych dla IBM i Commodore. Wykupienie Tseng Labs umożliwiło stworzenie kart ATI Radeon. Przejęcie firmy przez AMD w 2008 roku umożliwiło stworzenie układów APU, czyli procesorów z wbudowaną kartą graficzną.
- Intel
To właśnie Intel, założony w 1968 roku, statystycznie produkuje najwięcej kart graficznych – ponad połowę wszystkich działających na świecie. Popularność zawdzięcza rynkowi laptopów, w których od lat umieszczane były tanie, ale wystarczające do grafiki 2D, karty zintegrowane.
- Matrox
Firma założona w 1976 roku słynęła przede wszystkim z tworzenia kart dla profesjonalistów. Ostatnim jej głośnym produktem była wydana w 2002 roku karta Matrox Parhelia. W późniejszym czasie firma zrezygnowała z produkcji kart graficznych i zajęła się innymi rozwiązaniami graficznymi dla przedsiębiorstw. Jej najnowszy produkt to kontrolery Matrox Mura SPX pozwalające na podłączenie do komputera nawet 32 ekranów.
- Nvidia
Założona w 1993 roku. Zaistniała na rynku dzięki układom z serii Riva, a następnie GeForce. Obecnie tworzy też układy ARM z serii Tegra, które konsekwentnie zdobywają coraz większy udział w rynku urządzeń mobilnych.
- S3
Firma powstała w 1989 roku, a jej najważniejsze produkty to Trio,
Virge, Savage oraz Unichrome. Próbowała konkurować z Nvidią i 3Dfx, a potem Nvidią i ATI, ale nie wyszła zwycięsko z tej rywalizacji ze względu na kłopoty ze sprzętem oraz ze sterownikami.
- Tseng Labs
Korporacja założona w 1983 roku. Karta ET2000 jeszcze przed wprowadzeniem standardu VGA wspierała rozdzielczość 640 x 480. W 1998 roku firma została sprzedana ATI, a jej zapowiadany pierwszy akcelerator 3D – ET6300 – został przemianowany na ATI Rage 128.
