Bezpieczny laptop

• Przenoś komputer w bezpiecznej torbie niewzbudzającej zainteresowania.
• Jeśli notebook pracuje stacjonarnie, zabezpiecz go linką kensington.
• Stosując odpowiednie filtry przeciwprzepięciowe, chroń notebook przed przepięciami w sieci komputerowej i telefonicznej.
• Za pomocą silnych haseł, czytników linii papilarnych oraz odpowiedniej konfiguracji sprzętu chroń dane przed nieupoważnionymi osobami.
• Na zewnętrznych dyskach twardych wykonuj kopie zapasowe cennych danych.
• Za pomocą mechanizmów szyfrujących wbudowanych w systemy operacyjne albo za pomocą innych metod szyfruj poufne informacje.

Bezpieczeństwo notebooka należy rozpatrywać w kilku aspektach. Przeciętny użytkownik obawia się przede wszystkim o sprzęt, za który zapłacił 1000, 2000, 3000 lub więcej złotych. Dlatego warto się zainteresować linkami zabezpieczającymi, specjalnymi torbami do przenoszenia czy też innymi zabezpieczeniami mechanicznymi.

Jednak utrata komputera wiąże się także z utratą zgromadzonych na nim danych, które mogą być cenne – szczególnie jeśli komputer jest wykorzystywany do pracy i zawiera ważne dokumenty. W takim przypadku mamy do dyspozycji rozwiązania do tworzenia kopii zapasowych, z których w razie problemu można odzyskać utracone dane.

Jeszcze innym tematem jest ujawnienie naszych prywatnych lub firmowych danych zapisanych na dysku notebooka. Jest szczególnie dotkliwe dla firm czy urzędów (ale nie tylko), gdy poufne dane zostaną skradzione wraz z notebookiem i nie wiadomo, przez kogo i do czego będą wykorzystane.

Pamiętaj o tym, by nie dawać złodziejowi sygnału, że masz drogi sprzęt, a także dodatkowo go zabezpiecz. Musisz też chronić notebook przed uszkodzeniami mechanicznymi, a także przed przepięciami, a szczególnie wyładowaniami atmosferycznymi.

• www.youtube.com/watch?v=i_XVzZZa4Ws
• www.2brightsparks.com/freeware
• www.diino.com
• www.truecrypt.org

Najprostszym i najbardziej klasycznym sposobem zabezpieczenia komputera przenośnego przed kradzieżą jest metalowa linka. Standardem we wszystkich obecnie produkowanych notebookach, opracowanym przez Kensington Technology Group, są otwory kensington lock. Najtańsze linki zgodne z tym formatem kosztują 20–30 zł, są dostępne w sklepach komputerowych lub hipermarketach. Ceny lepszych linek, z lepszej stali i z lepszymi zamkami to 60–80 zł. Oczywiście firma Kensington również oferuje kilka modeli linek zamykanych na kluczyk lub na zamek szyfrowy, a ich ceny to 150–300 zł.

Wykorzystanie linki kensington jest proste. Z linki robi się pętlę i mocuje ją do stołu czy regału, a następnie zamek wpina do takiego otworu jak na obrazku obok.

Niestety, kensington lock nie zawsze jest jest stuprocentowo skuteczny. Notebook ma obudowę wykonaną z plastiku, więc linka może zostać wyrwana z otworu. W starszych linkach zamek można było otworzyć bez kluczyka, o czym świadczą „instrukcje”, np. „Unlock kensington locks” na YouTube .

Jedną z przyczyn kradzieży notebooków jest również dawanie złodziejowi przez użytkownika wyraźnego znaku, że ma notebook. Takim znakiem jest używanie specjalnej torby do transportu. Pozostawiona np. na siedzeniu w samochodzie znacznie zwiększa ryzyko włamania do auta i kradzieży sprzętu. Rośnie również ryzyko rozboju i odebrania notebooka przez napastnika.

Dlatego polecamy raczej zwykłe torby czy plecaki. Nie są przystosowane do przenoszenia takiego sprzętu, dlatego nie warto wrzucać go luzem do torby, lecz wykorzystać cienkie i lekkie etui. Jeśli jednak torba ma zapewnić lepszą ochronę mechaniczną, wykorzystaj taką, która jest przystosowana do przenoszenia notebooka, a jednocześnie nie wzbudza większego zainteresowania.

Innym ciekawym zabezpieczeniem laptopa są torby antykradzieżowe. Jednym z przykładów jest Mesh Safe M100 (produkt niedostępny w Polsce). Krótka linka kensington umożliwia przypięcie notebooka bezpośrednio do torby. Specjalny zamek nie pozwala na otwarcie torby ukradkiem, a sam kompozytowy materiał, z którego ją wykonano, jest bardzo odporny na próby rozcięcia go nożem.

Zagrożeniem dla notebooków są nie tylko złodzieje. Zdarza się, że sprzęt ulega uszkodzeniu po uderzeniu pioruna. Narażony jest wtedy szczególnie modem i interfejs sieciowy. Ponieważ elementy te są wbudowane w notebook, nie ma możliwości ich wymiany. Co więcej, istnieje duże prawdopodobieństwo uszkodzenia płyty głównej komputera, a jej wymiana jest bardzo kosztowna.

Zamiast narażać się na ryzyko uszkodzenia sprzętu, lepiej od razu zakupić urządzenie chroniące przed wyładowaniami atmosferycznymi. Duże doświadczenie w produkcji takich urządzeń ma firma APC, a jednym z możliwych rozwiązań jest SurgeArrest Notebook (cena ok. 50 zł).

Niestety, wszelkie środki ostrożności mogą zawieść. Warto więc pamiętać o ubezpieczeniu sprzętu lub kupić taki, który jest sprzedawany „w komplecie” z ubezpieczeniem. Taką ofertę ma Maxdata – nowe note- booki są objęte ubezpieczeniem MAXcasco Allianz od kradzieży, uszkodzenia lub zniszczenia. Użytkownik musi jedynie po zakupie notebooka aktywować polisę.

• ROZPOZNAWANIE TWARZY Techniki biometryczne dopiero zyskują popularność. Jedną z nich jest uwierzytelnianie użytkownika na podstawie rysów twarzy. Technologia ta znalazła już zastosowanie w notebookach, Asus udostępnia ją w modelu M70SA jako SmartLogon.
• ALARMY Amerykańska firma Caveo oferuje urządzenie Anti-Theft PC Card. Karta jest wyposażona w czujniki ruchu, procesor analizujący sygnały pochodzące z czujników, syrenę alarmową i niezależne zasilanie. Dzięki temu notebook sam głośno informuje, że został skradziony.
• KARTY MIKROPROCESOROWE Wybrane notebooki mają wbudowane czytniki kart mikroprocesorowych (chipowych), można też dokupić czytniki zewnętrzne. Jednak produkcja kart jest możliwa na większą skalę (minimum 100 sztuk, więc zabezpieczenie takie sprawdza się jedynie w firmach).

Zdarza się – choć dotyczy to głównie firm – że wartość danych zgromadzonych na dysku notebooka przekracza wartość samego sprzętu. To prawda, bo notebook łatwo odkupić, a danych czasem odtworzyć się nie da. Niedobrze jest, gdy poufne informacje dostaną się w niepowołane ręce. Dlatego, zabezpieczając notebook, powinno się brać pod uwagę również te aspekty.

Musisz zadbać o to, by ewentualna utrata notebooka nie była jednoznaczna z utratą danych. Najprostszym rozwiązaniem jest zapis kopii zapasowych na zewnętrznym, stacjonarnym dysku twardym, który nie będzie transportowany razem z notebookiem (by nie utracić również kopii zapasowej). Niektóre dyski zewnętrzne również mają otwory kensington do mocowania linek zabezpieczających.

Tworzenie kopii zapasowej może się odbywać ręcznie (poprzez skopiowanie ważnych danych na dysk zewnętrzny). Można także wykorzystać programy dołączane do tych dysków albo w ogóle programy innych producentów. Świetnym i darmowym narzędziem jest SyncBack Freeware (strona producenta ). Nie będziemy jednak dokładnie omawiać metod tworzenia kopii zapasowych, ponieważ nie jest to temat artykułu.

Jedna z zasad wykonywania kopii bezpieczeństwa mówi, że nośniki z kopiami powinny być przechowywane w innym miejscu niż nośnik oryginalny. Warunek ten idealnie spełniają internetowe dyski sieciowe, a jednym z lepszych jest Diino (adres www.diino.com). Darmowa wersja ma pojemność ograniczoną do 2 GB. Diino używa programu klienckiego w języku polskim. Klient ten służy do przenoszenia danych między dyskiem lokalnym a internetowym, a także planowania zadań backupu (są one wykonywane automatycznie). Kopie zapasowe mogą zawierać dowolne pliki lub foldery. Po przesłaniu na serwer są dostępne poprzez klienta lub przez przeglądarkę internetową.

Jednym ze sposobów ochrony dostępu do danych zgromadzonych na komputerze jest ochrona dostępu do systemu. Przede wszystkim warto zabezpieczyć system hasłem, by dowolna osoba nie mogła się do niego zalogować. Wystarczające jest ustawienie odpowiednio długiego (10-, 12-znakowego) hasła do systemu, składającego się z liter, cyfr i znaków specjalnych.

Jednak nawet silne hasło użytkownika nie jest zabezpieczeniem idealnym. W przypadku uruchomienia notebooka np. z pamięci USB flash można się dostać do większości danych zapisanych na dysku. Ponadto istnieją programy uruchamiane np. bezpośrednio z bootowalnej płyty CD, takie jak NT Password & Registry Editor, które resetują hasło systemowe. Dlatego konieczne jest wyłączenie uruchamiania systemu z jakiegokolwiek nośnika. W BIOS-ie lista urządzeń startowych powinna wyglądać tak:

Ponadto po ustawieniu powyższej listy musisz odciąć osobom postronnym dostęp do BIOS-u, również zakładając w nim hasło. W zależności od BIOS-u wygląda to różnie, np. w przypadku BIOS-ów z interfejsem Awarda w głównym oknie wybierz polecenie Set Supervisor Password, po czym w oknie:

wpisz nowe hasło. Natomiast w przypadku BIOS-ów z interfejsem Phoe nix zazwyczaj należy przejść do sekcji Boot, następnie Security i spośród opcji wybrać polecenie Supervisor Password.

W oknie:

podaj nowe hasło. W obu BIOS-ach zostaniesz poproszony o potwierdzenie wpisanego hasła. Po takiej konfiguracji BIOS-u zapisz zmiany i uruchom ponownie notebook.

Wiele notebooków ma wbudowany czytnik linii papilarnych, więc warto go wykorzystać, by nie wprowadzać ręcznie skomplikowanego hasła. Najpierw jednak musisz zaprogramować czytnik linii papilarnych. Zaloguj się więc do systemu z użyciem hasła i w panelu sterowania bądź zasobniku systemowym (przy zegarze) znajdź ikonę programu do obsługi czytnika – kliknij ją dwukrotnie.

Po uruchomieniu programu będziesz musiał wskazać palce, którymi będziesz się posługiwał podczas logowania do systemu:

Każdym palcem musisz kilkakrotnie przesunąć po czytniku, by ten rozpoznał twoje linie papilarne. Należy postępować zgodnie ze wskazówkami na ekranie:

Po sczytaniu linii papilarnych z 3–4 palców zakończ pracę z programem i wyloguj się z systemu. Od tej pory zamiast wpisywania hasła do logowania możesz użyć czytnika linii papilarnych, przeciągając po nim dowolnym palcem, tak jak podczas programowania czytnika:

Udane logowanie do systemu jest poprzedzone odpowiednim komunikatem:

Żaden z opisanych sposobów ochrony danych nie jest skuteczny. Jeżeli ktoś wymontuje dysk z notebooka i podłączy go do innego, działającego komputera, bez problemu dostanie się do danych. Jedynym wyjściem jest szyfrowanie zapewniane przez system operacyjny lub sam dysk.

Podstawową ochroną jest EFS (Encrypting File System) w systemie Windows XP Professional lub Bit-Locker w Windows Vista Enterprise i Ultimate. Użytkownicy dowolnej wersji Windows mogą też z powodzeniem korzystać z bezpłatnego programu szyfrującego TrueCrypt 4.3 – strona projektu jest dostępna pod adresem . Z tej samej strony można pobrać dodatkowy, polskojęzyczny interfejs programu.

Jeśli chodzi o sprzętowe metody szyfrowania, dobrym rozwiązaniem jest dysk Seagate Momentus 5400 FDE.2. Wygląda jak każdy inny dysk do notebooka, jednak ma układ elektroniczny szyfrujący wszystkie dane zapisywane na nośniku. Hasło do danych ustala się za pomocą specjalnego programu pracującego w Windows:

Jak widać, jest mnóstwo sposobów na zabezpieczenie komputera przenośnego i zgromadzonych w nim danych. Niestety, niewiele osób z nich korzysta, a większość przekonuje się o potrzebie ich stosowania dopiero po kradzieży czy uszkodzeniu notebooka.