Ciszej i chłodniej

Zwykle, gdy mówi się o wyciszaniu komputera, na myśl od razu przychodzą rozwiązania sprzętowe: od wymiany zestawu chłodzenia procesora, wymiany wentylatorków po zastosowanie w obudowie mat wytłumiających pracę elementów chłodzących. Jest też inna metoda, znacznie prostsza – uaktywnienie w BIOS-ie funkcji oszczędzania energii przez procesor. Dzięki nim jednostka centralna dynamicznie dostosowuje pobór prądu względem obciążenia i obniża mnożnik, co automatycznie przekłada się na zmniejszoną emisję ciepła. Spadek temperatury w trybie bezczynności może dojść do kilkudziesięciu stopni, a to z kolei sprawi, że zmniejszy się prędkość obrotowa wentylatora procesora. W efekcie nastąpi wyciszenie szumu wytwarzanego przez komputer.

Do uruchomienia funkcji oszczędzania energii w procesorach AMD, czyli Cool’n’Quiet, potrzebna jest modyfikacja ustawień funkcji w BIOS-ie płyty głównej. Posiadacze systemu operacyjnego Windows XP lub starszego muszą dodatkowo zainstalować pakiet sterowników, którego najnowszą wersję znajdziesz na stronie internetowej producenta. Oczywiście włączenie tej funkcji nie zawsze będzie możliwe, zależy to od wersji procesora.

Pragniemy zaznaczyć, że uaktywnienie funkcji oszczędzania energii nie zawsze jest pożądane. Dotyczy to w szczególności overclockerów – uruchomiona funkcja Cool’n’Quiet zwykle wyklucza możliwości podkręcania procesora.

Podana instrukcja dotyczy BIOS-ów Awarda, Phoeniksa i podobnych, w których główne menu znajduje się w górnej części ekranu. W BIOS-ach podobnych do AMI rozmieszczenie opcji jest nieco inne.

Włącz komputer i wejdź do BIOS-u płyty głównej, naciskając podczas uruchamiania klawisz [Del] lub [F2]. Jeśli masz wątpliwości co do tego, jakiego klawisza użyć, poczekaj chwilę, aż się pojawią pierwsze napisy na ekranie. Tam zazwyczaj ujrzysz instrukcję, z jakiego klawisza skorzystać, by wejść do BIOS-u.

Klawiszem strzałki w prawo przejdź do zakładki Advanced i wybierz opcję CPU Configuration. Naciśnij klawisz [Enter].

W podmenu CPU Configuration przejdź do opcji AMD K8 Cool'n'Quiet control i naciśnij klawisz [Enter]. W otwartym okienku zaznacz funkcję Enabled i znów naciśnij [Enter].

Pozostaje jeszcze uruchomić funkcję kontroli prędkości obrotowej. Naciśnij klawisz [Esc], przejdź do menu Power, strzałką w dół przejdź do Hardware Monitor i naciśnij klawisz [Enter].

Domyślnie powinna być zaznaczona funkcja Q-Fan Controller. Jeśli tak nie jest, przejdź do niej i naciśnij klawisz [Enter]. W otwartym okienku przejdź do opcji Enabled, i zatwierdź klawiszem [Enter].

Jeśli chcesz mieć dodatkowy wpływ na głośność pracy wiatraka procesora, możesz dodatkowo ustawić pułap temperatury, przy której będzie on przechodził do pełnej prędkości obrotowej. W tym celu naprowadź kursor na opcję CPU Target Temperature i naciśnij [Enter].

Klawiszami kursorów przejdź do temperatury, przy zbliżaniu do której prędkość obrotowa wiatraczka osiągnie 100 procent. Na nasze potrzeby ustawiliśmy temperaturę 66 stopni C. Naciśnij [Enter].

Naciśnij klawisz [Esc] i strzałkami kursorów przejdź do menu Exit. Domyślnie powinna być zaznaczona funkcja Exit & Save Changes. Jeśli tak nie jest, zaznacz ją i naciśnij [Enter].

Otworzy się okienko, w którym powinna być zaznaczona opcja Yes. Jeśli tak nie jest, zaznacz ją strzałką kursora i naciśnij klawisz [Enter]. Zmiany zostaną zapisane, a system zrestartowany.

W przypadku systemów Windows XP i starszych do poprawnej obsługi funkcji Cool’n’Quiet potrzebne jest zainstalowanie pakietu sterowników. Posiadacze systemu Windows Vista nie muszą ich instalować.

Uruchom program instalacyjny sterowników procesora pobrany z internetu. Następnie dwukrotnie kliknij ikonę Cool'n'Quiet WinXP Drivers. W otwartym oknie kliknij przycisk Dalej.

W kolejnym etapie instalacji zatwierdź warunki umowy licencyjnej, klikając przycisk Tak. W kolejnych krokach klikaj przycisk Dalej. Na końcu instalacji zaznacz opcję Tak, chcę teraz uruchomić ponownie komputer i kliknij przycisk Zakończ.

Komputer się zrestartuje, by zmiany zostały wprowadzone. Po następnym uruchomieniu systemu funkcje oszczędzania energii powinny być już włączone. Możesz to sprawdzić, uruchamiając np. program CPU-Z, w którym bez obciążenia napięcie zasilania (Core Voltage), częstotliwość (Frequency) oraz mnożnik (Multiplier), będą mniejsze niż podczas pracy z pełnym obciążeniem (Core Speed).

W przypadku procesorów Intela nie trzeba wykonywać tak dużo czynności, by uruchomić system SpeedStep, służący do zarządzania energią procesora. System operacyjny Windows XP ma już składniki umożliwiające zarządzanie wydajnością procesora i prędkością wentylatora zestawu chłodzącego w komputerze. W celu jego uaktywnienia wystarczy przestawić odpowiednie funkcje w BIOS-ie.

Uruchom komputer i odpowiednim klawiszem wejdź do BIOS-u. Strzałkami kursorów przejdź do menu Advanced. Potem przejdź do CPU Configuration i naciśnij [Enter].

Następnie w otwartym podmenu przejdź do Enhanced Intel SpeedStep i naciśnij [Enter]. W otwartym okienku zaznacz Enabled i znów naciśnij [Enter].

Naciśnij [Esc] i przejdź do menu Power. Następnie przejdź do Hardware Monitor i naciśnij [Enter]. Domyślnie powinna być zaznaczona funkcja Q-Fan Controller. Jeśli tak nie jest, zaznacz ją i naciśnij [Enter]. W otwartym oknie Q-Fan Controller zaznacz Enabled.

Naciśnij [Esc] i klawiszami kursora przejdź do menu Exit. Zaznacz Exit & Save Changes i naciśnij [Enter]. Kiedy otworzy się okienko z zapytaniem o potwierdzenie wprowadzanych zmian, strzałką kursora zaznacz YES i naciśnij [Enter].

Uruchom system operacyjny. Jeśli uruchomisz program CPU-Z, zauważysz, że napięcie zasilania (Core Voltage) i mnożnik (Muliplier) są dynamicznie dostosowywane do obecnego obciążenia procesora.

Nie pisaliśmy nic o włączaniu funkcji Intel SpeedStep oraz AMD Cool’n’Quiet w systemie Windows Vista. System ten jednak ma już ustawione odpowiednie opcje – wystarczy dokonać odpowiednich zmian w BIOS-ie (według powyższych instrukcji), by mechanizmy oszczędzania energii zaczęły natychmiast działać.