Diagnostyka na krążku

Przydałoby się zatem narzędzie uniwersalne, które pozwoliłoby kompleksowo sprawdzić komputer, niezależnie od zainstalowanych w nim komponentów. Jednym z takich programów jest Ultimate Boot CD. Nie trzeba go instalować, bo uruchamia się bezpośrednio z płyty CD.

Jeżeli będziesz chciał samodzielnie pobrać najnowszą wersję Ultimate Boot CD, na stronie projektu znajdziesz trzy różne pliki do pobrania: ISO, EXE i ZIP. Tak naprawdę wszystkie trzy są tym samym obrazem płyty CD, tyle że ZIP i EXE to archiwa, które po rozpakowaniu dają również obraz ISO . Następnie obraz ten można wypalić na płycie CD, np. za pomocą programu Nero Burning Rom – polecenie Nagraj plik obrazu.

By jednak ułatwić korzystanie z zestawu narzędzi Ultimate Boot CD, jego najnowszą wersję, 4.1.1, zamieściliśmy na płycie dołączonej do PC Formatu. Jeżeli zatem włożysz ją do napędu optycznego, a następnie zresetujesz komputer, przy ponownym uruchomieniu powinien się z niej załadować Linux. Po chwili zobaczysz interfejs programu taki jak powyżej.

Ultimate Boot CD zawiera grupę programów, która została określona jako . Nie dotyczy ona jednak płyt głównych, lecz faktycznie daje dostęp do wszystkich programów związanych z komponentami znajdującymi się na płytach: procesorami, pamięciami, portami i BIOS-em. Zawiera też kilka prostych benchmarków , pozwalających szybko określić wydajność niektórych podzespołów.

Po uruchomieniu Ultimate Boot CD kursor jest domyślnie ustawiony na pozycji Mainboard Tools, naciśnij więc klawisz [Enter]. Następnie strzałką w dół przejdź do opcji CPU Tests i ponownie naciśnij [Enter].

Ostatnia pozycja w testach procesora to Mersenne Prime Test. To jeden z nowszych programów obliczający liczby pierwsze, który potrafi bardzo mocno obciążyć procesor. Przejdź więc strzałką w dół do tego programu i uruchom go, naciskając [Enter].

Po chwili zostanie załadowany odpowiednio przygotowany system i program zacznie obliczenia. Możesz pozostawić komputer w takim stanie na wiele godzin:

Test możesz zakończyć, resetując komputer za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl +Alt+Del].

Jeśli podczas pracy pojawią się jakiekolwiek problemy ze stabilnością (zawieszenie, reset), będą to pierwsze symptomy, że z komputerem dzieje się coś złego. Przyczyną może być słaba wydolność zestawu chłodzącego.

W PC Formacie 10/2006 opisaliśmy sposób testowania pamięci RAM za pomocą programu Memtest86+. Program ten wchodzi w skład Ultimate Boot CD, a korzystanie z niego jest bardzo łatwe, bo aplikacja nie wymaga praktycznie żadnej ingerencji użytkownika (oprócz konieczności jej uruchomienia).

Po uruchomieniu Ultimate Boot CD kursor jest domyślnie ustawiony na pozycji Mainboard Tools, naciśnij więc klawisz [Enter]. Następnie strzałką w dół przejdź do opcji Memory Tests i ponownie naciśnij klawisz [Enter].

Lista programów do testowania pamięci ma kilka pozycji. Wybierz z niej Memtest86+ i naciśnij [Enter].

Po chwili program zostanie załadowany i rozpocznie się test pamięci trwający z reguły kilkanaście minut. Jest jednak przeprowadzany w pętli, więc możesz pozostawić go na wiele godzin, by dokładnie sprawdzić moduły:

Jeżeli podczas działania programu pojawią się błędy, przyczyną może być uszkodzenie RAM-u, ale też np. kurz czy nieprawidłowy montaż modułów w gnieździe. W artykule „Testowanie pamięci” znajdującym się na płycie CD piszemy, jak usunąć te problemy.

Wśród programów zawartych na Ultimate Boot CD znajdują się również aplikacje pozwalające na szybkie określenie konfiguracji komputera. Jedną z najbardziej wartościowych jest ASTRA 5.31 do systemu DOS, ale na płycie jest jej wersja demo (za komercyjną trzeba zapłacić ok. 24 euro).

Jeżeli w głównym oknie Ultimate Boot CD kursor jest na Mainboard Tools, naciśnij klawisz [Enter]. Następnie strzałką w dół przejdź do opcji System Information i ponownie naciśnij [Enter].

Z listy programów wybierz ASTRA V5. 31 i naciśnij klawisz [Enter].

Po uruchomieniu programu ASTRA pojawi się semigraficzny interfejs użytkownika. Można poruszać się po nim za pomocą myszy albo klawiatury (klawisz [Alt] z literą podświetloną na czerwono lub sam klawisz litery).

Najwięcej opcji zawiera menu Information (można je wywołać kombinacją [Alt+I] lub wybrać myszą).

Najwięcej opcji zawiera menu Information (można je wywołać kombinacją [Alt+I] lub wybrać myszą).

Warto zwrócić uwagę na kilka funkcji. Processor Info zawiera bardzo szczegółowe informacje o parametrach procesora, BIOS Info – o konfiguracji BIOS-u komputera, SPD Memory Info wyświetla bardzo szczegółowe parametry pamięci RAM itd. To informacje, które można sprawdzić za pomocą innych programów w Windows, ale można to zrobić również za pomocą Ultimate Boot CD, nie instalując żadnego oprogramowania.

Bardzo cenna grupa programów znajduje się w sekcjach Hard Disk Tools oraz Filesystem Tools. Umożliwiają one wykrycie awarii dysku, sprawdzenie spójności danych czy zmianę niektórych parametrów.

Utrata danych często ma swoje źródło w fizycznym uszkodzeniu twardego dysku. Specjalne narzędzia potrafią łatwo wykryć taki problem i zawczasu ostrzec o nim użytkownika.

Przejdź do opcji Hard Disk Tools i naciśnij klawisz [Enter]. Następnie przejdź do Diagnostic Tools i ponownie naciśnij [Enter].

W zależności od tego, jaki masz dysk twardy w komputerze, możesz wybrać program diagnostyczny danego producenta, np. dla Hitachi jest to Drive Fitness Test. Wybór zatwierdź klawiszem [Enter].

Po załadowaniu programu diagnostycznego zazwyczaj możesz wykonać test dysku – szybki lub dłużej trwający test pełny. Oczywiście opcje są zależne od programu, ale np. w programie Hitachi Drive Fitness Test wybór odpowiednich testów jest możliwy za pomocą opcji Quick Test lub Advanced Test.

Po zakończeniu testu pojawi się wynik – w naszym przykładzie nie było problemów z napędem. Możesz wyjść z programu, np. za pomocą kombinacji klawiszy [Alt+X]. Jeżeli podczas testu uproszczonego nie będzie błędów, a mimo to masz wątpliwości co do pracy dysku, przeprowadź pełny test – Advanced Test. Gdy pojawią się komunikaty o błędach, dysk należy odesłać do serwisu producenta, wcześniej kopiując z niego własne dane (często producent po prostu wymienia dysk na nowy, a użytkownik w ten sposób traci swoje pliki).

W wielu przypadkach błędy nośników powstają na dyskach twardych, które już nie są objęte gwarancją. Naprawa takich napędów się nie opłaca, ale mogą się one przydać np. do przenoszenia danych. Oto sposób, w jaki można ukryć uszkodzone sektory dysków, by nie sprawiały problemów.

W sekcji Hard Disk Tools, a następnie w Diagnostic Tools znajdziesz program HDAT2. Naciśnij klawisz [Enter], by uruchomić program.

Jeżeli chcesz diagnozować dysk wewnętrzny ATA, podczas uruchamiania programu z płyty wybierz opcję Load all drivers. Jeśli zaś masz dysk SCSI lub USB, wybierz odpowiednio opcję Load SCSI ASPI drivers lub Load USP ASPI drivers i naciśnij klawisz [Enter].

Po chwili pojawi się linia poleceń. Wpisz w niej hdat2 i naciśnij [Enter].

W pierwszym oknie programu z listy dysków wybierz ten, który chcesz sprawdzić. Wybór zatwierdź klawiszem [Enter].

Z kolejnych list wybierz polecenia Drive Level Test Menu, a następnie Check and Repaid bad sectors.

Program przeszuka cały dysk twardy, zapisując i odczytując z niego dane:

Jeśli jakikolwiek sektor na dysku zostanie uznany za uszkodzony, program wyeliminuje go – najczęściej odbywa się to przez „podstawienie” w jego miejsce zapasowych sektorów. Jeżeli błędów nie było, pojawi się podsumowanie z zerową liczbą uszkodzonych sektorów:

Wiele dysków twardych można w pewnym zakresie konfigurować (np. wyciszać) za pomocą programów dostarczonych przez producentów. Wymagają one stworzenia dyskietki lub płyty startowej, ale są też zawarte na Ultimate Boot CD. Bardzo dobrym programem jest Hitachi Feature Tool, świetnie współpracujący z napędami wszystkich producentów. Inne programy zazwyczaj obsługują tylko „własne” napędy.

W sekcji Hard Disk Tools, a następnie w Device Management Tools znajdziesz program: Feature Tool. Naciśnij klawisz [Enter], by go uruchomić.

Po uruchomieniu programu należy nacisnąć przycisk I Agree (za pomocą myszy lub kombinacji klawiszy [Alt+A]) i zgodzić się na warunki licencji.

W sekcji Selected Drive wybierz dysk twardy, którego parametry chcesz zmienić.

Wybierając odpowiednią funkcję Change Acoustic Level z menu Features, możesz zmienić ustawienia dysku. Szczegóły dotyczące obsługi programu Hitachi znajdziesz w artykule „Cicho czy wydajnie?” z PC Formatu 5/2006 (jest na płycie CD dołączonej do numeru).

Przedstawione możliwości Ultimate Boot CD to tylko część tego, co potrafią narzędzia znajdujące się na tej płycie. Jednak pokazaliśmy najważniejsze, które pozwolą utrzymać komputer w dobrej kondycji.