Do grania i multimediów

Współczesne gry mogą wyświetlać obraz w bardzo wysokich rozdzielczościach i z tysiącami szczegółów. Dlatego dobry komputer powinien współpracować z dobrym monitorem, na przykład o rozdzielczości 1600x1200, który kupisz za 1000–1200 zł. Nieco droższe są monitory o rozdzielczości Full HD 1920x1200 (od 1200 zł), za to znacznie tańsze modele panoramiczne o rozdzielczości 1680x1050 (od 600 zł).

Innym, coraz popularniejszym, zastosowaniem komputera jest odtwarzanie muzyki i filmów, wyświetlanie zdjęć, nagrywanie programów z telewizji czy radia. Ponieważ określenie „komputer multimedialny” jest już nieco „zużyte”, pecety o takich możliwościach określa się mianem Media Center PC. Taki komputer nie musi mieć dużej wydajności, ale za to przydadzą się w nim niektóre nietypowe akcesoria.

Oczywiście korzyść z takiego peceta jest największa, gdy podłączymy go do dużego telewizora albo jeszcze lepiej projektora i korzystamy z niego jak z radia czy odtwarzacza DivX. Do odtwarzania dźwięku przyda się zestaw dobrych głośników w standardzie 5.1 .

Komputer typu Media Center PC można podłączyć do telewizora lub dużego monitora, jednak prawdziwe kino domowe uzyskasz jedynie wykorzystując projektor. W sprzedaży dostępne są modele wykonane w technologii LCD oraz DLP. Te pierwsze są z reguły droższe, ale zapewniają lepszy komfort oglądania filmów, bo nie występuje w nich tzw. efekt tęczy. Do oglądania filmów DVD wystarczą projektory o rozdzielczości 1024x768 (od 2000 zł), natomiast modele o rozdzielczości HD czy HD Ready są bez porównania droższe.

Jeżeli nie masz zbyt wiele czasu na gry, albo w domu masz niewielki monitor o przekątnej 15–19 cali, do gier powinien ci wystarczyć komputer o konfiguracji takiej, jaką przedstawiliśmy na poprzednich stronach. Jeśli gry traktujesz poważniej, potrzebujesz lepszego zestawu.

Dla gracza to najważniejszy element komputera. Pole manewru jest w tej dziedzinie ogromne. Obecnie można budować konfiguracje SLI/CrossFire , które łączą moc 2, 3, a nawet 4 najwydajniejszych układów graficznych. Jednak nie popadajmy w paranoję – niemal wszystkie współczesne gry działają płynnie na pojedynczej, wydajnej karcie.

Na rynku kart graficznych sytuacja zmienia się bardzo szybko, więc to, co piszemy teraz, za 2–3 miesiące będzie już nieaktualne. Niemniej jednak przez jakiś czas pozostanie na rynku kilka modeli kart godnych uwagi. W przypadku AMD jest to seria Radeon HD 3000, w której znajdziemy produkty od 150 zł (model 3450) do 1000 zł (model 3870). Poprzednia seria, Radeon HD 2000 (modele 2400, 2600, 2900), niestety nie była udana – premierę przekładano wiele razy, a „wymęczony” produkt finalny okazał się niezbyt wydajny, za to prądożerny i hałaśliwy. Lepiej więc unikać kart z tymi układami.

Inaczej jest w przypadku Nvidii – pierwsze układy zgodne z DirectX 10 , czyli z serii GeForce 8000, od początku były dobrymi produktami. Najszybszy GeForce 8800 Ultra pod względem wydajności do dziś nie ma sobie równych. Ponadto układy graficzne Nvidii stale ewoluują. Najnowsze noszą kodową nazwę G92 i są stosowane w kartach GeForce 8800 GT oraz wydajniejszych 8800 GTS. Właśnie ten ostatni układ jest bardzo dobrym wyborem do komputera przeznaczonego do gier. Jest wydajny, przy zachowaniu umiarkowanej ceny (karty kosztują ok. 1000 zł).

Przy zakupie karty trzeba jednak uważać na nazewnictwo. Na przykład w sprzedaży są starsze i zdecydowanie słabsze modele 8800 GTS z innymi układami G80, wyposażone w 640 MB pamięci (nowe mają 512 MB).

Świetnym uzupełnieniem zestawu do gier, a więc dobrej płyty głównej, procesora i pamięci RAM, jest też wydajny system dyskowy. Podczas wczytywania każdej dużej gry pobierana jest z dysku ogromna ilość danych potrzebnych do wygenerowania sceny trójwymiarowej. Niestety, przy szybkim rozwoju technologii półprzewodnikowej dyski twarde zostały nieco w tyle i stanowią najwolniejszy element komputera. Jeśli więc chcesz, by gry uruchamiały się szybciej, a także nie „przycinały” w trakcie pracy, wykorzystaj dwa napędy połączone w macierz o dużej wydajności. Dyski są obecnie na tyle tanie, że za 2 sztuki o łącznej pojemności 320 GB zapłacisz nieco ponad 300 zł. To niewiele więcej niż za pojedynczy dysk 320 GB, a różnica w wydajności powinna być znaczna. W artykule na płycie CD piszemy, jak skonfigurować taką macierz.

Jeśli chodzi o te komponenty, punktem wyjścia może być konfiguracja jak w uniwersalnym i niezbyt kosztownym komputerze domowym, kosztującym ok. 2000 zł, bo zestaw taki oferuje niezłą wydajność. Znajdzie się w nim np. płyta z chipsetem Intel P35, procesor Intel Core 2 Duo, a także szybkie pamięci typu DDR2 1066.

Ponieważ jednak w konfiguracji do gier bardzo wiele zależy od procesora i pamięci, do takiej maszyny powinien trafić np. układ Core 2 Duo z serii E6000 – najlepszą wydajność zapewni model E6850, który kosztuje około 800 zł. Jeszcze lepiej, gdy będzie to jeden z układów z najnowszej serii E8000, np. E8500. Kosztuje on obecnie ok. 1000 zł, ale z pewnością okaże się szybszy, a także bardziej energooszczędny.

Druga sprawa to pamięć RAM. W tym przypadku pojemność 2 GB może nie wystarczyć. Mimo silnego procesora i karty graficznej gry mogą się „przycinać”. Wypróbuj jednak konfigurację z 2 GB pamięci typu DDR2 1066 i ewentualnie po jakimś czasie dołóż dwa moduły. Jeśli koszty okazują się za duże, możesz się zdecydować na pamięć DDR2 800, która będzie niemal dwukrotnie tańsza.

Jeśli nie odpowiada ci pionowa, standardowa obudowa komputera, możesz wykorzystać poziomą, tzw. desktop lub media center. Dotyczy to nie tylko komputerów pełniących rolę centrum multimedialnego. Jako przykład można podać jedną z obudów Asusa:

Pozioma obudowa nie zawsze umożliwia zamontowanie wszystkich komponentów w standardowy sposób. Przykładem są napędy optyczne (i inne urządzenia 5,25"), których nie da się przykręcić śrubkami. W tym przypadku montowane są na specjalnych szynach.

Również urządzenia 3,5-calowe, takie jak czytniki kart pamięci czy przednie panele, wymagają niestandardowych sposobów mocowania. Mogą to być metalowe lub plastikowe szyny, a w omawianej obudowie Asusa są to specjalne blaszki mocujące.

Prawdziwy komputer pełniący rolę centrum multimedialnego musi zapewniać funkcję stacjonarnego tunera radiowego i telewizyjnego, odtwarzacza CD, MP3 i DivX, nagrywarki DVD, przeglądarki zdjęć itd. Z tych powodów jego konfiguracja musi się różnić od typowego peceta, ale na szczęście wymagane dodatki nie są kosztowne. Najdroższa będzie porządna obudowa.

Komputer stojący w salonie, np. w pobliżu telewizora, musi być cichy. Oznacza to, że nie można w nim wykorzystać zbyt wydajnych komponentów, które wymagają efektywnego i zarazem głośnego systemu chłodzenia. Ideałem byłoby, gdyby wszystkie były chłodzone pasywnie (tylko radiatorami, bez wentylatorów), ale wtedy koszty budowy takiego komputera bardzo rosną.

Szum wentylatorów można jednak zminimalizować, stosując elementy energooszczędne. Jednym z nich jest procesor AMD Athlon 64 X2 EE 3800+, który pobiera maksymalnie 35 watów mocy. Przy tak nieskomplikowanych zadaniach jak odtwarzanie muzyki czy filmów będzie to ułamek tej wartości.

Procesor taki może pracować na płycie wyposażonej np. w chipset AMD 690G czy Nvidia GeForce 7050 PV. Wiele płyt z tymi chipsetami ma wyjście HDMI , dzięki któremu można podłączyć pecet do telewizora lub projektora. Komputer uzupełniamy 1 gigabajtem taniej pamięci RAM i otrzymujemy bardzo atrakcyjną cenowo, a zarazem energooszczędną konfigurację.

Niestety, w pewnym momencie możemy natrafić na problem. Za kilkanaście miesięcy napędy HD DVD i Blu-ray oraz filmy w tych formatach z pewnością staną się powszechne. Komputer o takiej konfiguracji może mieć za małą wydajność, by płynnie odtworzyć materiał o wysokiej rozdzielczości. Konieczna będzie wymiana procesora na wydajniejszy albo wymiana płyty głównej na taką, która będzie wspomagała odtwarzanie HD Video . By zaoszczędzić sobie tych problemów, można poczekać kilka tygodni na pojawienie się płyt z chipsetami AMD 780 lub Nvidia GeForce 8200, które mają znacznie lepsze możliwości w zakresie odtwarzania filmów HD. Taka konfiguracja wystarczy wtedy na kilka lat.

W odróżnieniu od typowych komputerów centrum multimedialne powinno umożliwić oglądanie i rejestrowanie programów telewizyjnych oraz słuchanie radia. Musi zatem dysponować tunerem telewizyjnym – to dodatek, który kosztuje ok. 100 zł. Kolejną funkcją może być odtwarzanie zdjęć na ekranie telewizora – zapewni to wbudowany czytnik kart pamięci, kosztujący 30–50 zł.

Dylematem może być karta dźwiękowa. Choć każda płyta główna ma zintegrowany układ dźwiękowy (zwykle w standardzie 5.1 lub nawet 7.1 ), to jego jakość nie jest najlepsza. Z pewnością instalacja dodatkowej karty znacznie wpłynie na jakość dźwięku, nawet jeśli będzie to niedrogi Creative Sound Blaster X-Fi, który można kupić za ok. 200 zł.

W przypadku komputera multimedialnego w grę wchodzi także sposób sterowania jego funkcjami. Obraz może być wyświetlany na tradycyjnym telewizorze, który ma rozdzielczość standardu PAL (768x576 pikseli), a więc znacznie mniejszą niż typowy monitor. Ponadto użytkownik siedzi kilka metrów od ekranu, więc widzi mniej szczegółów, nie może też bezpośrednio sterować funkcjami komputera za pomocą klawiatury i myszy. Dlatego przyda się pilot zdalnego sterowania (dołączany np. do każdego tunera), a także odpowiedni program umożliwiający korzystanie z funkcji multimedialnych, będący np. składnikiem Windows XP Media Center Edition lub Windows Vista.

Jednym z produktów przygotowanych z myślą o komputerach multimedialnych jest Mode Com Media Center Set (MC-525). Jest to panel z ekranem LCD i odbiornikiem podczerwieni, pilotem zdalnego sterowania (niestety, nie jest on zbyt wygodny), a także odpowiednim oprogramowaniem z czytelnym interfejsem. Takie rozwiązanie pozwala sterować wszystkimi możliwymi funkcjami (łącznie z internetowymi programami radiowymi i telewizyjnymi) za pomocą jednego pilota. Oczywiście można nim także włączyć i wyłączyć komputer.

Wbrew pozorom odtwarzanie i nagrywanie multimediów na komputerze typu Media Center PC może stwarzać pewne problemy. Co prawda komputer potrafi odtworzyć liczne formaty zdjęć, muzyki i filmów, ale nie ma zbyt wielu programów, które dają pełną swobodę korzystania z tych możliwości. Na przykład Winamp zapewnia dostęp do plików muzycznych, wideo i radia internetowego. Program dołączony do tunera pozwala oglądać telewizję i rejestrować programy telewizyjne, a przeglądarka zdjęć to jeszcze osobna aplikacja.

System Windows XP w wersji Media Center Edition zawiera składnik o nazwie Windows Media Center, który pozwala na korzystanie z wielu funkcji multimedialnych. Składnik ten znajduje się także w Windows Vista Home Premium oraz Windows Vista Ultimate. Niestety, Vista wymaga silnej konfiguracji sprzętu, co podnosi koszty komputera.

Dobrym wyjściem może więc być system Windows XP z zainstalowanym programem obsługi np. z wymienionego wyżej zestawu Mode Com. Jego możliwości są znacznie większe niż Windows Media Center (łącznie z odtwarzaniem internetowych kanałów telewizyjnych i stacji radiowych czy animacji flash). Liczba odtwarzanych formatów zależy tylko od zainstalowanych w systemie kodeków.

Jeszcze innym rozwiązaniem do komputerów Media Center jest Linux o nazwie GeeXboX. Działa na bardzo słabych pecetach, nawet bez dysku twardego, bo uruchamia się bezpośrednio z płyty CD. Odtwarza praktycznie wszystkie formaty audio i wideo, częściowo także media strumieniowe z internetu. Niestety, nie pozwala na rozszerzenie możliwości, np. przez doinstalowanie własnych kodeków. No i niestety, można mieć poważne zastrzeżenia co do jego skuteczności.

Komputer typu Media Center PC może być zamknięty w zwykłej obudowie typu miniwieża. Ma to dwie zalety: niską cenę i brak większych ograniczeń co do rozbudowy konstrukcji. Jednak osoby, które potrzebują estetycznie wykonanego, „salonowego” peceta powinny się rozejrzeć za obudowami typu media center, które mogą stanowić jeden z elementów wieży audio lub wideo. Są porządnie wykonane, mają srebrne, grafitowe lub czarne panele przednie. Niektóre, np. SilverStone Crown CW03, są nawet wyposażone we wbudowany mały ekran LCD, dzięki któremu do korzystania z niektórych funkcji (np. radia internetowego) nie jest konieczne włączanie telewizora.

Niestety, wadą obudów z prawdziwego zdarzenia jest cena, bo porządna obudowa wykonana np. z aluminium kosztuje 500–1000 zł. Bez porównania tańsza będzie leżąca obudowa komputerowa o odpowiednim wyglądzie, szczególnie z ładnym panelem przednim.

Niestety, z poziomą obudową związane są pewne utrudnienia, bo nie zawsze można w niej zamontować dowolne komponenty. Przykładem jest choćby duży radiator do pasywnego chłodzenia procesora. W standardowej obudowie zmieści się on bez problemu, w leżącej – nie zawsze. Niektóre obudowy mają też ograniczenie w postaci jednej wnęki 5,25 cala (na napędy optyczne). Teraz zainstalujesz w niej nagrywarkę DVD, ale nie będziesz już mógł w przyszłości dołożyć czytnika do odtwarzania filmów HD Video. Jeśli zaś zainstalujesz go zamiast nagrywarki, stracisz możliwość nagrywania jakichkolwiek płyt. Ograniczenie to dotyczy także kart rozszerzeń, ponieważ w niektórych obudowach mieszczą się tylko tak zwane karty niskoprofilowe. Na szczęście wiele rozszerzeń (np. tuner, karta dźwiękowa) można instalować nie we wnętrzu komputera, lecz na zewnątrz, w postaci urządzeń USB.

Jak widać, budowa komputera typu media center może się wiązać z pewnymi trudnościami. Jednak składając komputer samodzielnie, masz gwarancję, że będzie pełnił dokładnie takie funkcje, jakie zechcesz. No i będzie znacznie tańszy niż kupiony w sklepie zestaw Media Center.

Każda płyta główna ma zintegrowane najważniejsze komponenty, więc składając komputer o prostej konfiguracji, nie będziesz musiał instalować żadnych kart rozszerzeń. Jednak w wielu przypadkach takie karty są potrzebne. Może to być np. karta graficzna czy tuner telewizyjny. Wszystkie karty instaluje się niemal w taki sam sposób. Pokażemy to na przykładzie karty graficznej.

Na płycie głównej znajdź gniazdo, które pasuje do złącza twojej karty.

Przymierz kartę do gniazda i sprawdź, które zaślepki z tyłu obudowy musisz wyjąć. Następnie odkręć mocujące je śrubki (jeśli są), a później wyjmij zaślepki, pozostawiając otwór z tyłu obudowy.

Wsuń kartę do gniazda w taki sposób, by wszystkie styki dokładnie schowały się w złączu:

Jedną lub dwiema śrubkami przykręć metalowy „śledź” karty do obudowy:

W przypadku wydajnych kart graficznych konieczne jest podłączenie dodatkowego zasilania do gniazd karty.

Zwykle karty PCI Express mają 6-stykowe złącza zasilające. Poszukaj więc kabli wychodzących z zasilacza, zakończonych odpowiednimi wtyczkami, pasującymi do tych złączy, a następnie podłącz je do karty.