Dobre zasilanie

Zasilacze komputerowe są do siebie bardzo podobne, ale zarazem różnią się wieloma detalami. Aby pasowały do konkretnego komputera, muszą spełniać wymagania dotyczące mocy oraz rodzaju i liczby złączy zasilających. Powinny też być gabarytowo dopasowane do obudowy (to nie jest wcale takie oczywiste!), ciche, energooszczędne, a także dobrze wykonane.

Każdy fachowiec od komputerów ma swoje ulubione marki i modele zasilaczy, natomiast przeciętnemu użytkownikowi niełatwo się w nich połapać. Tłumaczymy więc, co i jak.

Każdy komponent komputera pobiera prąd – nawet jeśli jest to myszka USB, karta Wi-Fi albo pendrive. Znaczenie tych elementów dla zasilacza jest praktycznie zerowe. Trochę więcej prądu pobiera napęd optyczny czy dysk twardy (zwłaszcza szybki model 3,5”), a także pamięć RAM czy płyta główna – są to wartości rzędu kilkunastu watów. Natomiast największe znaczenie ma procesor (szczególnie w wypadku układów AMD FX czy Intel Core i7) i karta graficzna (przede wszystkim wtedy, gdy jest to model z wyższej półki, za ponad 1000 zł).

Dokładne obliczenie mocy komputera jest bardzo skomplikowane, ale jej oszacowanie – znacznie prostsze. Wystarczy uwzględnić procesor i grafikę, doliczyć kilkadziesiąt watów na pozostałe podzespoły, a także kilkadziesiąt watów zapasu.

Do obliczania mocy zasilacza służą m.in. kalkulatory dostępne na wielu stronach internetowych. Naszym zdaniem najlepszy ma firma (w zasadzie marka) Be Quiet (www.bequiet.com/pl/psucalculator). Nie tylko liczy on moc komputera, ale też proponuje listę zasilaczy tej marki, a wykresy pokazują, jak duże będzie obciążenie danego modelu zasilacza w danej konfiguracji sprzętowej.

Jeśli chodzi o tę kwestię, od kilku lat sytuacja jest właściwie niezmienna, dlatego pod względem złączy każdy zasilacz ATX będzie pasował do prawie każdego peceta.

Podstawą jest 24-przewodowa wiązka kabli zasilająca płytę główną i znajdujące się na niej układy elektroniczne. Wyjątkiem jest procesor – ma sporą moc i zazwyczaj wymaga zasilania przez dodatkowe linie o napięciu 12 V. Można je podłączyć za pomocą 4-pinowego złącza ATX 12 V albo 8-pinowego EPS 12 V. Prostsza wersja 4-pinowa teoretycznie jest odpowiednia do każdego procesora, bo może dostarczyć 150 W mocy, natomiast wersja 8-pinowa zapewnia bardziej stabilne napięcie. Na szczęście wiele płyt z gniazdem 8-pinowym może być zasilanych przez zasilacz z wtykiem 4-pinowym i też poprawnie działa.

Kolejnym elementem wymagającym osobnego zasilania jest karta graficzna. Słabsze karty (o poborze mocy do 75 W) mogą być zasilane wyłącznie ze slotu PCI Express. Średnie i najlepsze wymagają zasilania bezpośrednio z zasilacza, zazwyczaj przez złącze 6-pinowe (zapewnia dodatkowe 75 W mocy) lub 8-pinowe (dodatkowe 150 W).

Istotne są jeszcze wtyczki zasilające SATA do dysków twardych, SSD oraz napędów optycznych. Jeśli masz dużo tych podzespołów, zasilacz musi mieć dużo wtyków. Natomiast niemal całkowicie znaczenie straciły złącza molex, choć czasem przydają się do zasilania kart graficznych przez przejściówki.

W charakterystyce zasilaczy występuje wiele drobnych detali, które mogą zainteresować kupujących. Urządzenia różnią się np. głośnością pracy – każdy chciałby ograniczyć hałas do minimum. Stosowane w zasilaczach wentylatory 120 mm są wolnoobrotowe, więc nie hałasują tak jak starsze, jednak mają różne łożyska (ślizgowe lub olejowe) oraz prędkość obrotową regulowaną zależnie od obciążenia, przez co są mniej lub bardziej ciche. Niektórzy producenci podają poziom hałasu w decybelach – jeśli zależy ci na ciszy, musisz dokładnie sprawdzić te dane. Na rynku jest też garstka zasilaczy pasywnych, których ceny zaczynają się od około 500 zł, np. Seasonic Platinum 400 Fanless.

Zasilacze renomowanych producentów często mają certyfikat 80 Plus, co oznacza sprawność energetyczną powyżej 80 proc. Odmiany Bronze, Silver, Gold, Platinum lub Titanium mają jeszcze wyższą sprawność. Taki sprzęt generuje niewielkie straty energii (w konsekwencji rachunki za prąd są niższe), ale i sporo kosztuje. Inwestycja rzadko kiedy się zwraca, szczególnie w wypadku modeli o niewielkiej mocy.

Przydać może się również modularne okablowanie – całkowite lub częściowe. W pierwszym przypadku wszystkie kable są odpinane od zasilacza, a w drugim na stałe podłączona jest tylko wiązka zasilania płyty głównej. Liczy się to szczególnie w wypadku wydajnych zasilaczy, które mają wiele linii zasilających (szczególnie PCIe 12 V) – liczne wiązki kabli mogłyby utrudniać przepływ powietrza w obudowie peceta.

Z zasilacza wychodzi wiele kabli zasilających, ale tak naprawdę stosuje się cztery złącza:

• główne, 24-pinowe złącze zasilające płyty głównej, które – ze względu na zgodność ze starszymi standardami – często jest dzielone na dwa złącza (20+4)
• dodatkowe zasilanie procesora 12 V, stosowane w większości płyt głównych; zwykle może być podzielone na dwa złącza 4+4 albo występować tylko w postaci 4-pinowej
• złącze zasilające kart graficznych; w zasilaczach o najmniejszej mocy ma postać 6-pinową, a w najlepszych jest to wiele wiązek 8-pinowych (dzielonych na wiązki 6+2)
• złącze zasilające dysków twardych, SSD oraz napędów optycznych; obecnie praktycznie wyparło złącza typu molex do dysków ATA czy mniejsze złącza stacji dyskietek