Doskonały dźwięk i obraz

Zakłócenia przy odtwarzaniu muzyki
Karty dźwiękowe, szczególnie te zintegrowane z płytami głównymi, mogą dostarczać użytkownikom sporo niespodziewanych wrażeń. Oprócz szumów i trzasków podczas odtwarzania muzyki pojawiają się czasami takie efekty specjalne, jak np. nierównomierne odtwarzanie muzyki, stopniowe wyciszanie dźwięku, zmiana stopnia głośności przy podłączaniu różnych urządzeń do USB, pojawianie się echa itp. Czy to awaria?

Źródłem złej jakości dźwięku jest zwykle sterownik, a nie sprzęt. W wielu przypadkach warto więc wejść na stronę WWW producenta komputera, płyty głównej, a jeszcze lepiej producenta układu dźwiękowego (zazwyczaj Realtek, strona pod adresem www.realtek.com.tw) i pobrać najnowszą wersję sterowników do układu dźwiękowego i jednocześnie odpowiednich dla systemu.

Jeśli masz problem z określeniem, jaki układ dźwiękowy znajduje się w twoim komputerze, możesz użyć np. programu Everest. Rozwiń gałąź Multimedia, kliknij Dźwięk PCI/PnP i w prawej części okna programu sprawdź nazwę układu dźwiękowego.

Jeżeli instalacja innej wersji sterowników nie wpływa pozytywnie na jakość dźwięku, źródła należy się dopatrywać w sprzęcie. Powszechnym problemem jest zła jakość filtrów na płycie głównej, przez co mnóstwo zakłóceń przedostaje się do układu dźwiękowego. Niestety, jedynym wyjściem jest zakup i montaż jakiekolwiek innej karty dźwiękowej, ze złączem PCI, PCIe, USB czy PC Card (w przypadku notebooka).

Po instalacji drugiej karty dźwiękowej pamiętaj, by ustawić ją w systemie jako domyślną. Otwórz więc Panel sterowania. Kliknij w nim dwukrotnie Dźwięki i urządzenia audio. W nowo otwartym oknie przejdź do zakładki Audio, w sekcjach Odtwarzanie dźwięku i Nagrywanie dźwięku ustaw nową kartę dźwiękową. Podobnie zrób w zakładce Głos.

Wiele osób ma też problemy z uzyskaniem dźwięku przez wyjście słuchawkowe, gdy znajduje się ono na klawiaturze USB. Klawiatura taka w systemie jest widoczna jako karta dźwiękowa USB i by uzyskać z niej dźwięk, trzeba wykonać czynności opisane w kroku 4. Więcej informacji o instalacji i konfiguracji kart dźwiękowych przeczytasz w archiwalnym artykule PDF na naszej płycie CD.

Uszkodzone piksele matrycy LCD
Technologia LCD rozwinęła się na tyle, że nowe matryce są praktycznie pozbawione wad w postaci uszkodzonych pikseli. Jednak w starszych modelach takie usterki się zdarzają. Można się spotkać ze stale zgaszonym pikselem lub subpikselem (nie świeci jedna składowa koloru), wtedy na jasnym tle widać ciemną kropkę. Może być też sytuacja odwrotna – jeden punkt jest na stałe zaświecony, widać go na ciemnym tle – w tym przypadku uszkodzony czerwony subpiksel.

Pierwszą metodą naprawiania uszkodzonych punktów matrycy jest program, taki jak JScreenFix (uruchamia się w środowisku Javy). Wyświetla on na monitorze szybko zmieniający się wzór. Trzeba pozostawić program włączony na 15–30 minut.

Drugą metodą jest nacisk na uszkodzony punkt ekranu. Może to być delikatne stuknięcie cienkim przedmiotem w matrycę w miejscu uszkodzenia albo delikatne, choć stanowcze naciśnięcie punktu. Trzeba przy tym wykazać się wyczuciem, by matryca nie pękła, a także precyzją, by nie uszkodzić sąsiednich pikseli.

Brak dźwięku z karty zintegrowanej
Większość używanych obecnie komputerów ma zintegrowane układy dźwiękowe, a wiele z nich to karty HD Audio (Azalia). System Windows XP do obsługi tego standardu wymaga specjalnej poprawki Microsoft KB888111 – inaczej dźwięk nie będzie działał. Dlatego też często użytkownicy komputerów mają z tym problem.

Prawym klawiszem myszy kliknij ikonę Mój komputer i z menu kontekstowego wybierz Zarządzaj. Następnie w lewej części okna Zarządzanie komputerem rozwiń gałąź Menedżer urządzeń.

Sprawdź, czy na liście urządzeń żadne urządzenia nie mają żółtego znaczka ? informującego o błędzie. Jeżeli mimo instalacji sterowników do wszystkich komponentów problem występuje, jego źródłem może być właśnie brak odpowiedniej poprawki do Windows XP.

Na płycie CD ze sterownikami do twojego komputera lub płyty głównej spróbuj odszukać oprogramowanie oznaczone jako KB888111, UAA Driver czy HD Audio Driver. Wszystkie te oznaczenia dotyczą dokładnie tej samej poprawki do Windows XP. Jeżeli ją znajdziesz, uruchom plik wykonywalny, który rozpocznie proces instalacji.

Poprawki HD Audio do systemów Windows XP możesz poszukać również w internecie, najlepiej na stronie producenta płyty głównej. Nie ma przy tym znaczenia, czy składnik jest do tej, czy innej płyty, bo zawsze jest on taki sam. Niestety, na stronie Microsoftu go nie znajdziesz, ponieważ nie jest oficjalnie udostępniony do pobierania.

Innym wyjściem (zamiast instalacji poprawki do systemu dźwiękowego) jest przełączenie karty dźwiękowej na tryb AC’97. Będzie to skutkowało nieco słabszą jakością dźwięku. Podczas uruchamiania komputera wciśnij klawisz [Del] lub [F2], wejdź do BIOS-u, odszukaj sekcję ustawień Integrated Peripherals lub Onboard Device Configuration (w zależności od typu BIOS-u), w niej odszukaj ustawienia dźwięku, np. Azalia/AC97 Audio Select, zamiast trybu Azalia ustaw AC97 Audio only. Powinno pomóc, chyba że źródłem problemu z dźwiękiem jest nie system czy sterowniki, lecz uszkodzenie sprzętu.

Rozdzielczość obrazu na ekranach panoramicznych
Większość obecnie sprzedawanych monitorów LCD to modele panoramiczne o rozdzielczości matrycy 1440x900, 1680x1050 lub 1920x1200. Dla niektórych kart graficznych są to nienaturalne proporcje, dlatego obraz może być nieprawidłowo wyświetlany: o proporcjach 4:3 jest rozciągany tak, by był wyświetlany na „panoramie” 16:10, albo jest wyświetlany poprawnie na środku ekranu, a po bokach są czarne pasy (np. na filmach).

W razie problemów spróbuj znaleźć na stronie WWW producenta monitora sterownik do twojego modelu. Jeśli jest to archiwum, np. plik ZIP, rozpakuj go i pliki umieść w dowolnym katalogu.

Kliknij prawym klawiszem myszy na pulpicie. Z menu kontekstowego wybierz Zarządzaj. W oknie Zarządzanie komputerem kliknij Menedżer urządzeń, a w prawej części okna rozwiń Monitory. Kliknij prawym klawiszem myszy na monitorze i z menu kontekstowego wybierz polecenie Aktualizuj sterownik.

W kolejnych oknach kreatora wybierz opcje: Nie, nie tym razem, Zainstaluj z listy lub określonej lokalizacji, Nie wyszukuj, wybiorę sterownik do zainstalowania, następnie kliknij przycisk Z dysku. W oknie Lokalizowanie pliku przejdź do katalogu, w którym umieściłeś sterowniki monitora, a następnie wskaż plik INF i kliknij Otwórz. Kontynuuj pracę kreatora, by zainstalować sterownik. Do ustawienia potrzebnej rozdzielczości może być konieczne ponowne uruchomienie systemu.

W przypadku kart z układami ATI warto jeszcze sprawdzić sterownik. Wejdź do programu Catalyst Control Center i w sekcji Menedżer ekranów spróbuj ustawić rozdzielczość właściwą dla monitora z jego poziomu (daje to lepsze efekty niż ustawianie jej za pomocą narzędzia windowsowego). W następnej sekcji Właściwości wyświetlacza, wejdź w Atrybuty – warto tu włączyć opcję Skaluj obraz - pełny rozmiar ekranu,dzięki czemu obraz będzie zawsze wyświetlany na pełnym ekranie, niezależnie od jego rozdzielczości oraz proporcji długości krawędzi.

Jeżeli powyższe czynności nie pomagają, postaraj się zaktualizować sterownik karty graficznej. Dotyczy to także grafik zintegrowanych, które w starszych wersjach mogą nie rozpoznawać dużych rozdzielczości albo panoramicznych formatów obrazu. Sterownik najlepiej pobrać bezpośrednio ze strony WWW producenta układu graficznego (patrz porada „Skuteczna walka z atrefaktami”), na płycie zamieszczamy też najnowsze sterowniki ATI i Nvidia.

W przypadku starych komputerów istnieje też ryzyko, że układ graficzny nie wyświetli poprawnie obrazu na monitorze o dużej rozdzielczości. Pozostaje rozbudowa komputera o kartę graficzną – prawdopodobnie będzie to karta AGP, np. z układem Nvidia GeForce 7300.

Niedziałające wejścia i wyjścia audio
Komputery stacjonarne bardzo często mają wyjścia dźwięku w wielokanałowym standardzie 7.1 , do tego wyjście słuchawkowe oraz wejście mikrofonowe. Bardzo łatwo pomylić się przy podłączaniu głośników, a pomyłka może przysporzyć sporo problemów. Efekt bywa taki, że w głośnikach nic nie słychać, nie działa także mikrofon. Wyjaśnimy, na czym polega błąd.

Poszczególne złącza minijack karty dźwiękowej mają swoje przeznaczenie. Niebieskie to wejście liniowe (do podłączenia komputera do różnych źródeł dźwięku), zielone to wyjście liniowe i słuchawkowe, różowe służy do podłączenia mikrofonu. Trzy złącza w drugim rzędzie służą kolejno do podłączenia subwoofera i głośnika centralnego , głośników tylnych oraz głośników bocznych (w konfiguracji 7.1).

Gdy po raz pierwszy użytkownik podłącza jakąkolwiek wtyczkę do gniazdek minijack karty dźwiękowej, sterownik może wyświetlić okno z pytaniem, jakie urządzenie aktualnie podłączasz. Jeśli podłączysz np. omyłkowo słuchawki do wejścia mikrofonowego, z listy wybierzesz słuchawki i zaznaczysz Nie wykrywaj nowych urządzeń audio w przyszłości, ustawienie to zostanie zapamiętane. W takiej sytuacji w miejscu wejścia mikrofonowego jest wyjście słuchawkowe, a tego pierwszego... nie ma.

Poprawne funkcjonowanie wszystkich złączy audio jest możliwe po przywróceniu ustawień sterownika. Otwórz więc Panel sterowania. Odszukaj w nim aplikację do konfiguracji dźwięku, np. Dźwięki i urządzenia audio. Odszukaj i włącz opcję służącą do wykrywania urządzeń podłączanych do portów audio, np. Wykryj nowe urządzenia przy uruchamianiu. W ten sposób umożliwisz ponowne wykrycie wszystkich urządzeń podłączanych do gniazd minijack.

Zasilanie współczesnych kart graficznych
Najszybsze grafiki zużywają niemal dwukrotnie więcej energii niż najszybsze procesory, co wynika z ich ogromnej mocy obliczeniowej. Dlatego trudne się staje ich prawidłowe zasilanie – trzeba je dostarczać za pomocą dodatkowych linii zasilających. Ale nie każdy zasilacz takie linie ma – tu rodzi się wiele pytań i wątpliwości, szczególnie podczas rozbudowy peceta.

Pierwszą czynnością podczas oceny możliwości zasilania jest to, czy w ogóle zasilacz ma odpowiednie linie zasilające. Najbardziej wymagające karty graficzne, jak Radeon 3870 X2 czy GeForce 9800 GX2, mają dwa gniazda zasilające. Potrzebują one zasilaczy zgodnych ze standardem PCI Express 2.0 , zapewniających moc dla samej karty do 300 W (75 W ze slotu PCIe, 75 W z dodatkowej linii zasilającej zakończonej złączem 6-stykowym oraz 150 W z dodatkowej linii zakończonej złączem 8-stykowym). A więc prawda jest taka, że kupując taką kartę graficzną, powinieneś też zadbać o odpowiedni zasilacz.

Jeżeli zamierzasz kupić wydajną kartę należącą do poprzednich serii produktów (Radeon 2900 XT/Pro czy GeForce 8800 GT/GTX), również musisz mieć zasilacz z dwiema liniami zasilającymi +12 V. Na szczęście nie jest wymagana zgodność z PCI Express 2.0 – karty wyposażone w 8-stykowe złącza zasilające doskonale współpracują ze starszymi zasilaczami, wyposażonymi we wtyczki 6-stykowe. Wtyczka taka pasuje do szerszego gniazda zawsze tylko w jeden sposób, więc nie ma obawy o uszkodzenie karty graficznej.

Pozostałe karty graficznie, nawet jeżeli są to modele wydajne, mają mniejsze potrzeby dotyczące zasilania. Wystarcza pojedyncza linia zasilająca +12 V, zakończona wtyczką pasującą do takiego gniazda. Natomiast karty z układami Radeon 2400/2600 czy GeForce 8500/8600 (i niższymi) zazwyczaj nie potrzebują dodatkowego zasilania, aczkolwiek zdarza się sporo wyjątków.

Jeżeli twój zasilacz jest w stanie dostarczyć odpowiednie napięcia zasilające, warto sprawdzić, czy może dostarczyć wymaganą moc. Pobór mocy przez wybrane, wydajne układy graficzne podajemy w tabelce powyżej (od najbardziej do najmniej prądożernych). Należy do tego doliczyć około 200–250 watów mocy na wydajną konfigurację komputera (płyta, procesor, dyski i pozostałe komponenty) lub 150–200 watów na mniej wydajny sprzęt.

Skazy na wyświetlanym obrazie
Artefakty są to zazwyczaj zniekształcenia wynikające ze stratnych metod kompresji grafiki. Objawiają się jako duże, wyraźnie widoczne kwadraty o jednorodnym kolorze, np. na filmach DivX. Jednak w przypadku obrazu wyświetlanego przez karty graficzne wynikają często z uszkodzenia lub złych warunków pracy układów elektronicznych. Jak znaleźć przyczynę?

Zła jakość grafiki w samym interfejsie systemu Windows może wynikać z nieprawidłowego trybu kolorów. Kliknij więc prawym klawiszem myszy na pulpicie Windows. Z menu kontekstowego wybierz Właściwości. Przejdź do zakładki Ustawienia i upewnij się, że w sekcji Jakość kolorów jest ustawiona najwyższa wartość 32 bity.

Usunięcie defektów obrazu często jest możliwe w wyniku instalacji nowszej wersji sterowników graficznych. Aktualne sterowniki do kart z popularnymi układami ATI/AMD można zawsze pobrać ze strony http://ati.amd.com/support/driver.html, a do układów Nvidii ze strony www.nvidia.pl/Download/index.aspx?lang=pl (są też na naszej płycie CD). W przypadku notebooków i komputerów ze zintegrowanymi grafikami może być to układ innej firmy. Szczegóły dotyczące grafiki bardzo dobrze podaje program GPU-Z, który dołączamy na płycie. Nie możemy pokazać sposobu instalacji sterowników do wszystkich kart graficznych, ponieważ wykracza to poza zakres artykułu.

Często problem można napotkać w grach – na powierzchniach obiektów pojawiają się kolorowe plamy. Zazwyczaj wynikają one ze zbyt szybkiego taktowania pamięci karty graficznej (także overclockingu), jej nieprawidłowego chłodzenia lub uszkodzenia. Problem można spróbować rozwiązać przez instalację dodatkowych radiatorów. Są one samoprzylepne, przykleja się je na wszystkich kościach pamięci karty. Jeżeli montaż radiatorów nie jest możliwy, bo np. nie ma na nie miejsca pod radiatorem procesora graficznego, zmniejsz częstotliwość pamięci. Robi się to podobnie jak przy overclockingu, np. za pomocą Riva Tunera (instrukcja w artykule na płycie CD), tyle że częstotliwość nie jest zwiększana, a zmniejszana.

W grach bardzo często można zaobserwować także ciemne trójkąty lub inne ostre kształty. Świadczą one zazwyczaj o nieprawidłowej pracy układu graficznego (GPU). Rozwiązaniem może być poprawa obiegu powietrza wewnątrz komputera (w tym instalacja dodatkowego wentylatora wyciągającego gorące powietrze z obudowy), a także instalacja lepszego zestawu chłodzącego na samej grafice. Skuteczne jest też zmniejszenie częstotliwości układu graficznego.

Jeżeli podane sposoby nie eliminują defektów obrazu, można podejrzewać uszkodzenie karty graficznej.

eSATA
External SATA, szeregowy interfejs do podłączania zewnętrznych dysków oraz napędów optycznych, jest zgodny z SATA i oferuje taką samą wydajność (150 lub 300 MB/s), różni się jedynie typem zastosowanego złącza

HD Audio
Intel High Definition Audio to standard zapewniający wysoką jakość dźwięku; dźwięk jest próbkowany z 32-bitową rozdzielczością i częstotliwością do 192 kHz (stereo) lub do 96 kHz (w systemach wielokanałowych)

7.1
jeden z wielokanałowych systemów dźwięku kina domowego, składa się z głośnika basowego (subwoofera), głośnika centralnego, a także dwóch głośników przednich, dwóch bocznych i dwóch tylnych

PCI Express 2.0
nowa magistrala służąca do instalacji kart rozszerzeń; dwukrotnie szybsza od wersji 1.x, port PCIe x16 ma obecnie przepustowość 8 GB/s; pozwala także na zasilanie kart graficznych pobierających do 300 W mocy

overclocking
inaczej przetaktowanie; podnoszenie częstotliwości pracy procesora ponad wartość określoną przez producenta; zazwyczaj wykonywane jest w celu zwiększenia wydajności układu, a zarazem całego komputera

radiator
element wykonany z materiału dobrze przewodzącego ciepło (metalu), o dużej powierzchni; dzięki swoim właściwościom łatwo odbiera ciepło np. z procesora i łatwo je oddaje do otaczającego go powietrza