Dysk bezgłośny

Dobrym pomysłem jest zakup dysku twardego o obniżonej prędkości obrotowej. Western Digital ma w ofercie modele GreenPower (500 i 750 GB oraz 1 TB w cenie 300–600 zł), które się charakteryzują niższym poborem energii i automatycznie dopasowywaną prędkością obrotową talerzy – od 5400 do 7200 obr./min. Mniejsza prędkość obrotowa zmniejsza emisję dźwięku. Podobne rozwiązanie ma wprowadzić również Samsung. Najbardziej zamożni użytkownicy mogą się natomiast zainteresować dyskami SSD (cena od 700 zł za 16 GB), które są całkowicie bezgłośne.

Dysk twardy można wyciszyć na dwa sposoby – za pomocą odpowiedniego darmowego oprogramowania albo za pośrednictwem metod sprzętowych, związanych jednak z potrzebą dodatkowych inwestycji.

Opisane w artykule programy służące do wyciszania dysku mogą jedynie zredukować stukanie głowic. Nie wpłyną na prędkość obrotową dysku, a zatem nie zmniejszą świstu wirujących talerzy. Ponadto w każdym przypadku zmiana ustawień pociąga za sobą pewien spadek wydajności (widoczny w wydłużonym czasie dostępu do dysku).

W przypadku dysków twardych duży problem stanowią wytwarzane przez obracające się talerze wibracje, które są przenoszone na obudowę komputera. By je zredukować, trzeba zastosować metody sprzętowe, tzn. wykorzystać specjalne podkładki usuwające drgania. Na rynku jest wiele produktów mających za zadanie zmniejszenie wibracji. Nawet niektóre obudowy komputerowe są do tego fabrycznie przygotowane. Mają specjalne klatki montażowe, w których dyski twarde umieszcza się na gumkach tłumiących dźwięk. Można też zastosować w zwykłej obudowie zestaw wyciszający. Pokazujemy sposób jego montażu.

Oba opisywane sposoby wyciszania, programowy i sprzętowy, są bezpieczne, dlatego przy zachowaniu odpowiedniej ostrożności powinieneś uzyskać satysfakcjonujące rezultaty. Podejmując jakiekolwiek operacje, pamiętaj, że dysk jest wrażliwym komponentem i trzeba obchodzić się z nim delikatnie, nie potrząsać nim, nie stukać w niego żadnymi narzędziami.

Większość producentów dysków (z wyjątkiem Seagate’a) udostępnia specjalne narzędzia do zarządzania funkcjami AAM (Automatic Acoustic Management), jeżeli napęd jest do nich dostosowany. W przypadku dysków Samsunga jest to np. HUTIL (lub ES Tool), za którego pomocą można ustawić regulowanie akustyki w trzech trybach (Fast, Middle, Quiet). Dla dysków Hitachi jest to Feature Tool 2.0, który umożliwia ręczne ustawienie stopnia hałasu w przedziale 128–254 (od najcichszego do najgłośniejszego).

Wadą narzędzia tego typu jest konieczność uruchomienia go z trybu DOS-a (wiersza poleceń), co w przypadku nowszych systemów, jak Windows Vista, jest trudnym zadaniem, wymagającym utworzenia specjalnego dysku startowego. Z tego powodu znacznie lepszym pomysłem na programowe wyciszenie dysku jest skorzystanie z innych programów, uruchamianych bezpośrednio w Windows. Przykładem jest darmowy program WinAAM. Dostępna jest również wersja do komputerów Mac – MacAAM.

Aplikacja WinAAM ma postać pojedynczego pliku wykonywalnego, jest darmowa i banalnie prosta w obsłudze – do uzyskania oczekiwanych efektów wystarczą zaledwie dwa kliknięcia.

Uruchom program WinAAM i w pierwszym okienku kliknij Continue.

Jeżeli zobaczysz komunikat No ATA disk with 'Acoustic Management' found! oznacza to, że masz w komputerze dysk twardy, którego parametrów pracy nie można zmieniać (jak w przypadku dysków Seagate).

Jeżeli natomiast masz dysk z możliwością konfiguracji AAM, w kolejnym oknie program poda informację, czy AAM jest uruchomiony i w jakim trybie obecnie pracuje.W zależności od modelu dysku twardego oraz jego aktualnych ustawień, będziesz miał możliwość ustawienia jednego lub dwóch dodatkowych trybów pracy. Tryb Loud (254) odpowiada najgłośniejszej pracy dysku, ale jednocześnie zapewnia najlepszą wydajność. W przypadku niektórych dysków dostępne jest ustawienie Standard (192), które jest tożsame ze średnim natężeniem głośności. Natomiast ustawienie Quiet (128) to tryb najcichszy. By go włączyć, po prostu kliknij Quiet(128).

Po włączeniu nowego trybu przetestuj dysk. WinAAM udostępnia w tym celu specjalną funkcję, która dokonuje wielu operacji odczytu i zapisu. Wystarczy, że w tym samym oknie klikniesz Test.

Ogromną zaletą programu jest to, że komunikuje się on bezpośrednio z firmware’em dysku twardego, dlatego wybrany przez ciebie tryb będzie cały czas aktywny – nawet wówczas, gdy system operacyjny nie jest włączony, a także po ponownym uruchomieniu komputera. Nie musisz więc pamiętać, by za każdym razem włączać w Windows odpowiedni tryb pracy.

Jeśli w komputerze jest kilka dysków twardych, program daje możliwość oddzielnego ustawienia trybu pracy dla każdego z nich.

Innym programem do wygodnego ustawiania trybu pracy dysku jest SysTool. Program ma większe możliwości od WinAAM i może się sprawdzić w przypadku niektórych kontrolerów dysków, z którymi WinAAM nie chce współpracować.

Po instalacji programu i jego uruchomieniu kliknij w lewej części okna HDD Acoustic Management, a następnie w prawej części Read. Jeżeli aplikacja poinformuje, że nie obsługuje danego dysku (często zdarza się to w Windows Vista), spróbuj kilkakrotnie kliknąć Read – powinno pomóc.

Skorzystaj z suwaka Minimum noise/Maximum Performance, którym możesz ustawić minimalny stopień głośności dla danego dysku. Przesuń w tym celu suwak maksymalnie w lewą stronę. Podobnie, przesunięcie w prawą stronę da większą wydajność, ale zwiększy słyszalność dźwięku wytwarzanego przez dysk.

Ostatnim krokiem jest zapis ustawień. Kliknij Write, a nowe ustawienie zostanie na stałe wpisane w firmware dysku twardego.

Jeżeli nie masz obudowy ze specjalną klatką montażową do dysku, to najlepiej kupić specjalny zestaw wyciszający. Jego instalacja jest zawsze banalnie prosta. Pokażemy ją na przykładzie Scythe HDD Stabilizer II (cena ok. 30 zł). Zestaw składa się z czterech dużych gumowych podkładek dystansujących i specjalnych szyn.

Wymontuj dysk z komputera, a następnie w otwory na zwykłe śrubki wkręć cztery podkładki dystansujące.

Za pomocą śrub znajdujących się w zestawie Scythe przykręć do podkładek dwie metalowe szyny.

Tak przygotowany dysk zamontuj w zatoce 5,25” (na napędy optyczne) i przykręć go z każdej strony za pomocą czterech śrub.

W ten sposób dysk zamontujesz w każdej obudowie. Jednak zainstalowany w zatoce 5,25” będzie pozbawiony chłodzenia (w typowym ustawieniu mógł być chłodzony przez wentylator obudowy), zadbaj więc, by nie był ciasno wepchnięty między dwa inne napędy, ale by chociaż jedna sąsiednia zatoka pozostała wolna.

Zaprezentowane podkładki nie są jedynym sposobem redukcji dźwięku. W sklepach można kupić obudowy wyciszające do dysków twardych, takie jak np. Titan HDD Cooler (cena ok. 50 zł). Mają kształt i wymiary tradycyjnego napędu 5,25” i zajmują jedną zatokę tej wielkości. W obudowie dysk jest dokładnie otoczony materiałami pochłaniającymi dźwięk, a wytwarzane przez niego ciepło jest odprowadzane do obudowy przez podkładki termiczne. Wyciszony w ten sposób dysk twardy pracuje niemal bezgłośnie, a ponadto jest porządnie chłodzony.