Dysk twardy i napęd optyczny

Jeśli w komputerze nie masz wolnej wnęki o szerokości 3,5”, za kilkanaście złotych możesz dokupić odpowiednie szyny, które zwiększą szerokość dysku do 5,25”. Jeszcze lepsze są gumowe podkładki, które wyciszają twardy dysk. W ten sposób można go stabilnie zamontować we wnęce na napędy optyczne.

Podczas szczegółowych testów sprzętu okazuje się, że różnice w wydajności poszczególnych urządzeń z tej samej kategorii są bardzo duże. Jednak podczas codziennej pracy na komputerze nie są one tak zauważalne, a szczególnie dotyczy to dysków twardych, dlatego ich wybór i zakup jest stosunkowo prosty.

Co kilka miesięcy w sklepach pojawiają się nowe generacje dysków twardych. Od poprzedników różnią się technologią wykonania, głównie gęstością upakowania danych. Im jest większa, tym dysk może być pojemniejszy, a także szybszy. Każda generacja jest o kilka, kilkanaście procent szybsza od poprzedniej, więc wymieniając 2-, 3-letni dysk na współczesny model, z pewnością odczujesz znaczny wzrost wydajności komputera.

Współczesne najszybsze modele dysków wykorzystują talerze o pojemności 320 GB każdy, nieco starsze – 250 GB. Zatem, kupując dysk o wielokrotności tej pojemności (320 GB, 640 GB czy 1 TB), możesz mieć praktycznie pewność, że jest to model z najnowszej, wydajnej serii. W przypadku napędów firmy Seagate jest to seria Barracuda 7200.11. Wśród napędów firmy Western Digital to przede wszystkim bardzo wydajne modele z serii Caviar Black. Ponadto firma Seagate oferuje już dyski o pojemności 1,5 TB, które wykorzystują jeszcze pojemniejsze talerze, po 375 GB każdy. Osiągi tych napędów są rewelacyjne – w ciągu sekundy można z nich odczytać ponad 100 MB danych.

Kupując dysk, musisz jeszcze zwrócić uwagę, czy ma to być model z interfejsem Serial ATA czy równoległym ATA . Praktycznie wszystkie obecnie wykorzystywane komputery mają interfejsy tego pierwszego typu, więc taki dysk powinieneś kupić. Wersja standardu (Serial ATA czy nowsza Serial ATA II) praktycznie nie ma znaczenia, choć ta druga zapewnia teoretycznie lepsze osiągi.

Od wielu miesięcy daje się zaobserwować zastój w napędach DVD – charakteryzują się one podobnymi możliwościami co do obsługi poszczególnych rodzajów nośników (płyty DVD‑R, DVD+R, płyty dwuwarstwowe, DVD‑RAM itd.), mają zbliżoną prędkość odczytu i zapisu poszczególnych rodzajów płyt. Nawet jeśli jakiemuś producentowi uda się wyprodukować wyjątkowo szybki napęd, to okazuje się, że w sklepach nie ma nośników o odpowiedniej szybkości. Dlatego z punktu widzenia przeciętnego użytkownika wszystkie nagrywarki DVD są mniej więcej takie same, bo różnice między nimi zostały zatarte.

Bardziej wymagający użytkownicy mają trochę trudniejszy wybór. Niektóre nagrywarki obsługują technologie etykietowania płyt LightScribe, inne LabelFlash. Pozwalają one na wypalanie na specjalnych płytach tekstu oraz grafiki (zamiast podpisywania ich flamastrem). Nieliczne modele potrafią odczytać płyty formatów Super Audio CD czy DVD Audio, co zapewnia świetne brzmienie muzyki – lepsze niż ze zwykłej płyty CD.

Wybrane modele napędów optycznych potrafią obsłużyć zabezpieczenia płyt przed nielegalnym kopiowaniem, takie jak SafeDisc czy SecuROM, czy też odczytać dodatkowe informacje tzw. subkanałowe (takie jak CD Text). Jeżeli jesteś zainteresowany konkretną funkcją, musisz starannie wyszukać napęd DVD odpowiedni do twoich potrzeb.

Kolejne miesiące z pewnością przyniosą spadki cen napędów blu-ray – już teraz są one na akceptowalnym poziomie. Czytnik Blu-ray można kupić za ok. 350 zł (odczytuje również płyty DVD). Nagrywarki blu-ray są dwukrotnie droższe, ponadto obecnie problemem jest cena czystych płyt tego typu – od ok. 25 złotych za sztukę. Dlatego najlepszą propozycją wydają się teraz napędy typu combo, które obsługują zapis i odczyt DVD, a także odczyt blu-ray. Co ciekawe, kosztują one tyle co czytniki, bo np. model LG GGC-H20L można kupić za niewiele ponad 300 zł, a Asus BC-1205PT za ok. 500 zł.

Dyski twarde i napędy optyczne należy montować za pomocą wkrętów i śrub z krótkim gwintem – długość nagwintowanego trzpienia nie powinna przekraczać 4–5 mm. Zbyt długie mogą uszkodzić układy elektroniczne urządzeń. W przypadku napędów optycznych stosuje się śrubki z drobnym gwintem, w przypadku dysków jest to wkręt do metalu z grubszym gwintem. Zazwyczaj kupuje się je razem z obudową, są też dołączane do niektórych dysków i napędów optycznych.

Radzimy, by przed zakupem nowego dysku twardego sprawdzić, czy w ogóle masz na niego miejsce. Większość obudów ma go pod dostatkiem. Tym bardziej nie powinno być problemów z miejscem na drugi napęd optyczny. Jeśli to możliwe, zalecamy pozostawić stare podzespoły (dysk i napęd w obudowie) – w komputerze mogą się przydać (np. stary dysk może przechowywać kopie ważniejszych danych), a po ich wymontowaniu i tak zazwyczaj nie ma co z nimi zrobić.

Jeżeli jednak zdecydujesz się wyjąć stare podzespoły z komputera, pokazujemy sposób ich demontażu.

Aby demontować i montować napędy, musisz zdjąć obie boczne ścianki komputera. Odłącz więc jego zasilanie. Odszukaj z tyłu obudowy komputera śrubki mocujące boczne ścianki, następnie je odkręć.

Zdejmij boczne ścianki obudowy (zwykle trzeba je przesunąć kilka milimetrów do tyłu, by zeszły z zaczepów).

Sprawdź, czy w 3,5-calowej wnęce, w pobliżu zainstalowanego już dysku twardego znajduje się dodatkowe miejsce na nowy napęd.

Jeśli nie ma wolnej wnęki, stary dysk musisz zdemontować. Wcześniej warto jednak odłączyć od niego kabel sygnałowy (szeroką taśmę ATA lub wąski kabelek SATA), a także zasilający. Kable te montowane są na wcisk. Czasami trudno je odłączyć (szczególnie dotyczy to zasilania). Dlatego łatwiej to zrobić, gdy dysk jest mocno przykręcony do obudowy.

Dysk twardy jest zwykle przymocowany do obudowy za pomocą czterech śrub – dwóch po jednej, dwóch po drugiej stronie. Demontaż polega jedynie na ich odkręceniu. Po tej czynności możesz delikatnie wysunąć dysk z komputera. Niekiedy zamiast śrub spotyka się specjalne szyny ułatwiające montaż dysków.

Podobnie odbywa się demontaż napędu optycznego. Trzeba najpierw odłączyć kable. W tym przypadku śrubek mocujących może być więcej – nawet po cztery z każdej strony. Napęd optyczny, inaczej niż dysk twardy, wysuwa się w kierunku przodu komputera.

W razie problemów z wykryciem nowych napędów powinno pomóc przywrócenie ustawień fabrycznych BIOS-u. Istotna jest też kolejność, w jakiej BIOS próbuje uruchomić system operacyjny z poszczególnych dysków – domyślnie będzie się uruchamiał ze starego dysku, bo system jest tylko na nim. W odpowiedniej konfiguracji BIOS-u mogą pomóc dwa artykuły archiwalne, zamieszczone na płycie CD.

Jeśli chcesz przenieść system na nowy dysk, użyj dowolnego programu do klonowania, np. Drive- Backup 9.0 Express, który był na płycie CD dołączonej do poprzedniego wydania PC Formatu. Możesz też oczywiście instalować system od podstaw na nowym napędzie, a później tylko przenieść najważniejsze dane ze starego napędu.

Mimo wcześniejszych wskazówek zakładamy jednak, że nie będziesz mieć konieczności demontażu starego dysku – nowy instalujemy obok niego. W większości komputerów nowy napęd będzie miał szeregowy interfejs SATA.

Wsuń nowy dysk twardy do wnęki o szerokości 3,5”. Najlepiej, by znalazł się w pewnym oddaleniu od dysku starego, co ułatwi chłodzenie obu napędów.

Przykręć dysk dwoma wkrętami z jednej, następnie dwoma z drugiej strony.

Do dysku podłącz szeroki kabel zasilający i węższy SATA.

Drugi koniec kabla SATA podłącz do jednego z głównych złączy na płycie głównej.

Złącza są zwykle numerowane jako SATA1, SATA2 itd. Podłączanie dysków do jednego z pierwszych złączy jest o tyle uzasadnione, że główny kontroler SATA jest zwykle domyślnie włączony.

Obecnie nie ma problemów z kupieniem napędu optycznego z interfejsem SATA. Montaż takiego napędu jest podobny, jak w przypadku dysku.

Z przedniej ścianki obudowy wyjmij jedną z zaślepek 5,25”.

Wsuń nowy napęd optyczny do obudowy komputera równo z jej przednią ścianką.

Przykręć napęd optyczny z jednej strony przynajmniej dwiema śrubkami. Tak samo przykręć z drugiej strony.

Podłącz kabel zasilający oraz SATA. Drugi koniec kabla SATA podłącz do wolnego gniazda na płycie głównej.

Po instalacji nowych napędów możesz już zamknąć obudowę i podłączyć zasilanie.