Idealny obraz

Domyślny tryb pracy telewizora zapewnia wysoką jasność, zimne i przesycone kolory. Dzięki temu telewizor wygląda atrakcyjne w sklepie, w jasnym oświetleniu i wśród dziesiątków innych telewizorów. Jednak nie nadaje się do domu, bo męczy oczy i nie gwarantuje poprawnych barw.

Kalibracja koryguje niektóre parametry obrazu. Po ustawieniu prawidłowego punktu bieli i czerni uzyskuje się lepszą szczegółowość, a po dobraniu odpowiedniego nasycenia kolorów i odcienia – wierne kolory. Kalibracja pozwala również dostosować ustawienia do warunków panujących w pomieszczeniu.

Pierwsze czynności, jakie należy wykonać po włączeniu nowego telewizora, trudno nazwać kalibracją. To włączenie lub wyłączenie odpowiednich trybów i funkcji, bo z góry wiadomo, które poprawiają, a które pogarszają obraz.

Wybierz odpowiedni tryb pracy. Zwykle domyślnie ustawiony jest tryb dynamiczny, który ma udowodnić, że telewizor zapewnia superkontrast. Jednak zamiast niego warto wykorzystać np. tryb Film, Kinowy, Profesjonalny lub podobny, przeznaczony do oglądania filmów. Jeszcze lepiej użyć trybu THX, o ile telewizor jest w taki tryb wyposażony.

Drugi krok dotyczy zmniejszenia temperatury barwowej, która zawsze jest za wysoka, przez co obraz jest bardzo jaskrawy i ma niebieski odcień. Możliwe, że zostanie ona skorygowana po ustawieniu trybu filmowego. Jeśli nie, należy ustawić ciepłe barwy. W menu niektórych telewizorów zamiast temperatury barwowej znajduje się parametr o nazwie balans bieli, odcień, ton kolorów itp.

W dalszej kolejności wyłącz „ulepszacze” obrazu, które go przekłamują. Te, które odnoszą się do kolorów, mają np. nazwy: żywe kolory, wzmocnienie koloru, odcień skóry itp. Wyłącz też kontrast dynamiczny oraz miejscowe podświetlanie ekranu (local dimming), który modyfikuje jasność podświetlenia w zależności od obrazu wyświetlanego na ekranie. Warto także wyłączyć lub zmniejszyć do minimum wyostrzanie obrazu, które tworzy cienie na krawędziach przedmiotów.

Włącz funkcje służące do redukcji zakłóceń: szumów oraz artefaktów MPEG4, które na telewizorach LCD są bardzo widoczne (w mniejszym stopniu dotyczy to modeli plazmowych). Jeśli masz sygnał wideo o słabej jakości (kablówka, telewizja naziemna), warto włączyć obie funkcje i ustawić je na średnią wartość. Zbyt duża wartość spowoduje rozmycie obrazu.

Jeśli telewizor ma funkcje poprawy płynności ruchu, używaj ich z umiarem. Chodzi o funkcje: Intelligent Frame Creation, Motion Plus, Motionflow, Natural Motion (nazwa i realizacja zależna od producenta). Ustaw najniższą wartość poprawiania płynności, dzięki czemu obraz nie będzie miał tzw. efektu serialu brazylijskiego.

Jeśli masz dobre źródło obrazu, np. odtwarzacz blu-ray czy kamerę HD, warto włączyć rozszerzoną przestrzeń barwną. Standard nosi nazwę x.v.Colour, w niektórych telewizorach jest też ustawienie Deep Color.

Jeśli nie chcesz się bawić w ręczne eksperymentowanie z ustawieniami telewizora, możesz w internecie poszukać gotowych ustawień, które zostały sprawdzone przez innych posiadaczy tego samego modelu. Istnieje wiele stron z gotowymi ustawieniami, przykładem jest http://pcformat.pl/u/162. Wystarczy wybrać producenta i model telewizora, po czym otrzymasz listę zmian, jakie musisz wprowadzić do swojego telewizora (względem domyślnego trybu pracy). Niestety, poszczególne egzemplarze telewizorów mogą się między sobą różnić, więc takie ustawianie obrazu nie jest zbyt dokładne.

Po włączeniu lub wyłączeniu odpowiednich funkcji warto wykorzystać specjalne plansze testowe. Pozwalają one dokładniej ustawić jasność, kontrast, kolory oraz ostrość. Taka kalibracja pozwala ustawić „na oko” wiele parametrów, co często daje bardzo dobry efekt. Trzeba jednak pamiętać, żeby nie dokonywać jej w bardzo jasnym pomieszczeniu, w którym nie dostrzeże się detali obrazu, ani w całkiem ciemnym, bo w takich warunkach rzadko ogląda się telewizor.

Plansze są najczęściej dostępne na płytach DVD lub blu-ray, zatem trzeba mieć podłączony do telewizora taki odtwarzacz. Gotowe płyty (Avia, Digital Video Essentials, TV-Tuneup, Vikuiti LCD TV Setup Guide) można kupić za kilka-kilkanaście dolarów w zagranicznych sklepach internetowych. Innym rozwiązaniem jest THX Optimizer – zestaw plansz znajdujący się na niektórych płytach DVD i blu-ray z certyfikatem THX.

Alternatywą są plansze bezpłatne, a jednym z przykładów jest zestaw, który można pobrać z AVSForum http://pcformat.pl/u/161. Do kalibracji telewizora będzie potrzebny plik AVCHD z rozszerzeniem .exe lub .7z. Pobrane archiwum należy rozpakować na dysk, a tak uzyskany obraz ISO trzeba wypalić na płycie DVD.

Umieść płytę z planszami w odtwarzaczu DVD. W głównym menu płyty przejdź do Basic Settings.

Na pierwszej planszy (czarna z ciemnoszarymi pasami) ustaw najniższą możliwą jasność w taki sposób, aby widoczne były mrugające pasy o numerach od 17 do 25. Pasek 16 oznaczony jako Reference Black nie powinien być widoczny, chyba że chcesz uzyskać większą szczegółowość ciemnych detali obrazu.

Na trzeciej planszy (białej z jasnoszarymi pasami) ustaw teraz najniższy możliwy kontrast w taki sposób, abyś widział mrugające jasnoszare pasy oznaczone numerami od 230 do 234. Obraz powinien być na tyle kontrastowy, by pasek oznaczony jako Reference White nie był widoczny. Oczywiście możesz ustawić taki kontrast, by widoczne były wszystkie pasy, ale obraz ogólnie straci na jakości.

Ostateczne ustawienia jasności i kontrastu można doszlifować, wracając do drugiej planszy, zawierającej ciemne i jasne pasy:

By odpowiednio ustawić kolory, trzeba mieć specjalny niebieski filtr. W ostateczności mogą to być okulary wykonane samodzielnie z granatowej folii. Niektóre telewizory mają wbudowany taki filtr (wyłącza czerwone i zielone piksele obrazu).

Wyświetl planszę z kolorowymi pasami. Zmieniając nasycenie barw, doprowadź do tego, by niebieski i szary prostokąt (oznaczone jako Color) nie były widoczne przez filtr na niebieskim i szarym tle:

Na tej samej planszy ustaw odcień, co „przesuwa” barwy w kierunku czerwieni lub zieleni. Należy tak go regulować, by prostokąty oznaczone jako Tint nie były przez filtr widoczne na swoim tle.

Kolejna plansza pozwala ustawić tzw. overscan, czyli rozszerzanie obrazu na ekranie, by pozbyć się obrzeży obrazu, a także ostrość. Jeśli chodzi o overscan, najlepiej go w ogóle wyłączyć. Należy wybrać taki tryb skalowania obrazu na ekranie, by był widoczny w całości:

Na tej samej planszy ustaw ostrość. W menu telewizora ustaw ją w taki sposób, by wokół czarnych obiektów nie tworzyły się białe cienie. Jednocześnie wszystkie cienkie linie powinny być wyraźnie widoczne, nie powinny się ze sobą zlewać. Powinny być również widoczne cienkie linie znajdujące się na niewielkich polach w lewym dolnym oraz prawym górnym rogu planszy testowej.

Na płycie AVSForum znajduje się także film szkoleniowy pokazujący sposób kalibracji telewizorów. Jest również zestaw dodatkowych plansz testowych, a na stronie producenta znajduje się instrukcja, w jaki sposób należy z nich korzystać. Materiały są w języku angielskim.

Ustawienie jasności i kontrastu w sposób pokazany w artykule jest proste. Z kolorami jest znacznie trudniej, bo potrzebny jest niebieski filtr. Dlatego najwygodniejszym rozwiązaniem jest zakup specjalnego kolorymetru wraz z oprogramowaniem, np. zestawu Spyder 3 TV (kosztuje około 500 zł). Kalibracja za jego pomocą polega na wyświetlaniu kolejnych plansz testowych, które są mierzone przez kolorymetr zamocowany na ekranie. Program prosi użytkownika o regulację kolejnych parametrów: jasności, kontrastu, nasycenia kolorów i odcienia. Zatem robi to samo, co można ustawić „na oko”, tyle że dokładnie mierzy obraz. Po kilkunastu minutach wyświetla sugerowane ustawienia dla danego egzemplarza telewizora, a także generuje szczegółowy raport na jego temat.