Jak poprawić router

Oprogramowanie tańszych rou- terów jest przygotowane na potrzeby przeciętnego użytkownika domowego, który chce tylko podzielić łącze internetowe. Dobrym przykładem przydatnej funkcji, której brakuje w tych urządzeniach, jest zarządzanie pasmem (Quality of Service, QoS). Za pomocą tej funkcji, jeśli w sieci jest kilka komputerów, można przyznać poszczególnym użytkownikom priorytet w dostępie do internetu, przydzielić priorytety poszczególnym usługom czy portom. Dzięki temu gra online będzie chodziła bez opóźnień, a rozmowa przez Skype nie będzie się rwała, nawet jeśli w tle działa klient sieci P2P zajęty ściąganiem plików. Aby dać takie możliwości domowym routerom, entuzjaści wolnego oprogramowania zaczęli tworzyć do nich alternatywne oprogramowanie.

Po wprowadzeniu na rynek urządzenia Linksys WRT54G, które działało pod kontrolą dystrybucji Linuksa, udostępnionej razem z kodem źródłowym, z jego firmware’u wypączkowało wiele projektów: DD-WRT, Tomato, HyperWRT, OpenWrt czy FreeWRT.

Przygodę z oprogramowaniem alternatywnym warto zacząć od DD-WRT, którego zaletą jest przejrzysty interfejs WWW po polsku. Doskonałym wyborem jest też OpenWrt, który jest jednak trudniejszy w obsłudze (patrz ramka „OpenWrt – więcej funkcji dla zaawansowanych).

DD-WRT działa na urządzeniach z chipsetami m.in. Broadcom, Atheros i Texas Instruments. Router musi mieć przynajmniej 4 MB pamięci flash do zapisania (np. TP Link WR-941ND). Najlepiej, jeśli ma 8 MB (np. TP Link WR-1043ND). Wówczas można zainstalować więcej funkcji. Przydaje się też port USB, bo można w nim uruchomić serwer wydruku, serwer plików, korzystający z zewnętrznego dysku USB. Po podłączeniu dysku można też uruchomić w routerze klienta BitTorrent.

Niestety, wymiana firmware’u w routerze (flashowanie) jest obarczona pewnym ryzykiem. Gdy popełnisz błąd: dobierzesz błędne oprogramowanie, zapomnisz o zresetowaniu routera przed aktualizacją lub stracisz zasilanie podczas flashowania pamięci, twój router zamieni się w bezwartościowy kawałek plastiku. Poza tym wymiana oprogramowania unieważnia gwarancję.

Do wymiany firmware’u w routerze trzeba się starannie przygotować. Nasze warsztaty potraktuj jako przykłady poglądowe. Przedstawione operacje dotyczą konkretnego modelu routera: TP Link WR941ND.

Jeśli masz inny router, zacznij od wnikliwej lektury materiałów znajdujących się w internecie. Najpierw przejrzyj listę zgodności sprzętu z DD-WRT na stronie http://pcformat.pl/u/181. Wcześniej sprawdź, jaki masz router – zwróć szczególną uwagę na wersję (ang. revision), bo routery, zwłaszcza modele, które są długo na rynku, są odświeżane i nieco różnią się konfiguracją. Dokładną informację znajdziesz na tabliczce znamionowej, na spodzie urządzenia. Odpowiednie oprogramowanie dla swojego routera znajdziesz w wyszukiwarce na stronie http://pcformat.pl/u/182.

Przeczytaj także artykuł omawiający problemy z instalacją DD-WRT http://pcformat.pl/u/183 oraz omówienie problemów, które mogą spowodować uszkodzenie routera http://pcformat.pl/u/184. Przeszukaj internet, wpisując do Google zapytanie złożone z symbolu routera (z numerem rewizji) i frazą DD-WRT. W ten sposób dotrzesz do informacji z forów dyskusyjnych, na których użytkownicy dzielą się swoimi doświadczeniami z wymiany oprogramowania w danym modelu routera. Warto przejrzeć również polskie forum http://openlinksys.info/.

Oprogramowanie routera wymieniasz na własną odpowiedzialność. Jeśli coś pójdzie nie tak, prawdopodobnie będziesz musiał kupić nowe urządzenie. Aby temu zapobiec, konieczne jest uważne przeczytanie zarówno tego artykułu, jak i materiałów dostępnych w internecie – patrz ramka z adresami internetowymi.

Oprogramowanie umożliwia instalację narzędzi uzupełniających podstawowy zestaw funkcji. Poza typowymi możliwościami wykorzystania portu USB routera, jak instalacja serwera plików, portu można użyć do:

• udostępniania obrazu z kamery USB,
• dzielenia połączenia komórkowego 3G,
• strumieniowej transmisji filmów i muzyki,
• udostępniania drukarki w sieci,
• ściągania plików z sieci BitTorrent.

Standardowym sposobem obsługi OpenWrt jest linia komend za pośrednictwem połączenia telnetowego, co jest skomplikowane dla przeciętnego użytkownika. Ułatwieniem są zestawy skryptów konfiguracyjnych, które działają jak kreatory w trybie tekstowym. Można ułatwić sobie życie, ściągając i instalując jeden z interfejsów WWW, np. najpopularniejszy Luci. Więcej informacji na stronie http://wiki.openwrt.org.

Zanim przystąpisz do pracy, zapisz symbol routera oraz numer rewizji sprzętowej. Następnie znajdź w sieci wszelkie informacje na temat wymiany oprogramowania w twoim modelu routera, by móc z nich korzystać offline. Warsztat bazuje na przykładowym modelu TP Link WR941ND. W przypadku innych routerów procedura wygląda nieco inaczej.

Wejdź na stronę http://pcformat.pl/u/182. W polu formularza Router Database wpisz symbol routera. Pojawi się lista trafień. Musisz z nich wybrać link, który w kolumnie Revision ma numer odpowiadający rewizji sprzętowej twojego routera. W naszym przykładzie jest to v2. Zwróć też uwagę na kolumnę Supported. Jeśli jest tam inne słowo niż yes, nie instaluj oprogramowania, bo nie jest jeszcze dopracowane.

Po kliknięciu odpowiedniej nazwy rozwiną się opcje. W sekcji Description znajdziesz linki do pasujących wersji oprogramowania. Wybierz i ściągnij na dysk wersję z adnotacją Special file for initial flashing.

Ponadto w sekcji Additional information. znajdziesz odnośniki do dodatkowych informacji dotyczących modyfikacji twojego sprzętu. Trzeba je przeczytać. W dokumentacji jest zazwyczaj także instrukcja, jak przywrócić oryginalne oprogramowanie routera.

Uwaga! Ten krok ma krytyczne znaczenie dla powodzenia modyfikacji. Dokonaj sprzętowego resetu routera w celu przywrócenia ustawień fabrycznych. W przypadku modelu użytego jako wzór trzeba w tym celu przytrzymać znajdujący się z tyłu obudowy przycisk RESET przez ok. 10 sekund. Dokładnych informacji, jak sprzętowo zresetować twój router, poszukaj w dokumentacji lub na stronie producenta.

Teraz podłącz komputer do routera kablem LAN i wyłącz w komputerze sieć Wi-Fi, tak by cała komunikacja odbywała się po kablu. Podłącz router do niezawodnego źródła zasilania, bo przerwa w dostawie prądu podczas flashowania zablokuje router.

Najprostszą metodą wymiany oprogramowania jest załadowanie nowego firmware’u za pomocą interfejsu WWW przeznaczonego do aktualizacji. W tym celu zaloguj się do panelu administracyjnego routera. Adres IP oraz login znajdziesz na naklejce na spodzie routera. Po podaniu domyślnych danych w polach Nazwa użytkownika> i Hasło (używasz domyślnego loginu, bo twoja konfiguracja została wymazana wraz z resetem sprzętowym) kliknij przycisk Zaloguj się.

Po zalogowaniu się przejdź do miejsca, gdzie możesz wskazać plik z oprogramowaniem do aktualizacji. W routerze TP Link kliknij kolejno System Tools, Firmware Upgrade, następnie naciśnij przycisk Wybierz plik, wskaż plik BIN z DD-WRT i kliknij Upgrade.

Teraz pozostaw router na kilka minut. Po udanym flashowaniu przeglądarka powinna pokazać ekran powitalny interfejsu DD-WRT:

W tym warsztacie pokażemy, w jaki sposób skonfigurować nowe oprogramowanie routera. W pierwszej kolejności musisz ustawić hasło routera, tak by zabezpieczyć go przed nieautoryzowanym dostępem.

W ekranie powitalnym DD-WRT (jeśli się rozłączyłeś, w przeglądarce wpisz http://192 168.1.1), w polu Router Username wpisz nazwę, jaką chcesz nadać sieci, w dwóch kolejnych polach Router Password, Re-enter to confirm wpisz dwa razy hasło dostępu. Potem kliknij Change Password.

Po zalogowaniu się do panelu administracyjnego musisz zmienić język na polski. Przejdź do zakładki Administration. Wybierz zakładkę Management, przejdź do sekcji Language Selection i z listy wybierz Polish. Kliknij Apply Settings.

Jeśli router zalogował się do internetu, pomiń ten i następny krok. W przypadku wielu sieci kablowych autoryzacja odbywa się za pomocą adresu MAC karty sieciowej zarejestrowanego komputera. Musisz sklonować adres MAC do routera, tak by mógł udawać twój komputer.

W panelu administracyjnym kliknij zakładki Ustawienia i Klonowanie MAC Adresu. Następnie zaznacz opcję Włączone oraz kliknij Sklonuj MAC adres Twojego PC, a następnie Zastosuj.

Kiedy router pobierze ustawienia połączenia internetowego, trzeba zadbać o bezpieczeństwo Wi-Fi. Przejdź do zakładki Wireless. Nazwę sieci możesz wpisać w polu Nazwa sieci wireless. Jeśli chcesz zablokować rozpowszechnianie SSID, zaznacz Wyłączone w sekcji Pokazywanie nazwy wireless.

Przejdź do zakładki Zabezpieczenia Wireless. Teraz z listy Rodzaj zabezpieczenia wybierz WPA2 Personal. W polu WPA współdzielony wprowadź hasło do sieci bezprzewodowej. Jeśli chcesz ograniczyć dostęp do kilku urządzeń, wpisz adresy MAC tych urządzeń w zakładce MAC Filter.

Teraz przejdziemy do konfiguracji zaawansowanych funkcji DD-WRT, np. do określania sposobu, w jaki użytkownicy sieci LAN mogą korzystać z internetu. Kliknij zakładkę Kontrola Dostępu. Potem kliknij Edytuj liste PC. W oknie wpisz adresy MAC komputerów, które mają być blokowane, potwierdź Zapisz ustawienia.

Za pomocą opcji w sekcji Dzień i Czas możesz ustawić, w jakich okresach reguła ma obowiązywać. Aby zablokować sieci P2P, zaznacz opcję: Zablokuj wszystkie protokoły P2P. Możesz też blokować poszczególne usługi, wybierając je z listy poniżej. Aby zablokować dostęp do serwisu WWW, wystarczy wpisać adres w polu: Blokowanie stron na podstawie adresu URL.

Teraz pokażemy, jak działa mechanizm Quality of Service. Kliknij zakładkę NAT/QoS, następnie przejdź do zakładki QoS. Teraz zaznacz opcję Włączone. Aby zapewnić bezproblemowe rozmowy przez Skype, przejdź do obszaru Priorytety usług. Z listy wybierz skypetoskype [ 0 ~ 0] i kliknij Dodaj.

Gdy usługa pojawi się w ustawieniach, wybierz z listy Priorytet opcję Express. Na końcu kliknij Zapisz ustawienia. Priorytety można ustawiać także na podstawie adresów IP komputerów w sieci wewnętrznej oraz adresów MAC poszczególnych komputerów. Więcej informacji o konfiguracji oprogramowania DD-WRT znajdziesz na stronie www.dd-wrt.com/wiki.