Lepsze brzmienie

• Standard AC’97 (Audio Codec ’97) powstał 10 lat temu i w tym czasie stał się niezwykle popularny m.in. w postaci układów dźwiękowych instalowanych na wszystkich płytach głównych. Standard zapewnia częstotliwość próbkowania do 96 kHz i rozdzielczość do 20 bitów (sygnał analogowy jest analizowany z szybkością 96 tys. próbek na sekundę, a każda próbka może mieć rozdzielczość 20-bitową, czyli przyjmować ponad milion różnych wartości). Jednak w systemach wielokanałowych (np. 5.1) częstotliwość próbkowania nie przekracza 48 kHz, co w teorii powinno pozwolić na wierne oddanie wszystkich słyszalnych tonów, jednak powoduje pewną utratę jakości dźwięku. W AC’97 wprowadzono również kolorowe gniazdka audio, a także automatyczne wykrywanie urządzeń podłączanych do wyjść i wejść karty dźwiękowej.
• Standard HD Audio został stworzony 3 lata temu. Zapewnia przede wszystkim częstotliwość próbkowania minimum 96 kHz (nawet w systemach wielokanałowych), a także 192 kHz (w systemach stereofonicznych), choć ta ostatnia wartość w praktyce nie ma znaczenia, bo nie daje słyszalnej poprawy jakości dźwięku. Próbki dźwiękowe są zapisywane z rozdzielczością 32--bitową. Jednak nie zawsze daje to wysoką jakość dźwięku, bo układ HD Audio wlutowany w płytę główną może np. przenosić zakłócenia z linii zasilającej płyty do toru audio. To często spotykany problem, z którego powodu jakość oferowana przez HD Audio nie zawsze jest taka, jak być powinna.

Zainstalowanie „prawdziwej” karty dźwiękowej zawsze poprawia jakość dźwięku oraz daje np. nowe możliwości korygowania jego barwy, korzystania z systemów dźwięku przestrzennego czy wprowadzania efektów przestrzennych w typowych nagraniach stereo. Wynika to z większych częstotliwości próbkowania, lepszej rozdzielczości układu przetwarzającego dźwięk z postaci cyfrowej na analogową oraz lepszych filtrów wspomagających tę konwersję. Najnowsze karty dźwiękowe są też wyposażone w specjalne procesory, które potrafią przeanalizować dźwięk, oddzielić instrumenty i wokal od szumów, a następnie wyeliminować te ostatnie. Bez problemu można także korzystać z efektów przestrzennych symulujących np. salę koncertową.

Zanim zaczniesz się cieszyć lepszą jakością dźwięku, musisz wybrać odpowiednią kartę, zakupić ją i zainstalować w komputerze. Jaką kartę nabyć? Z układami dźwiękowymi jest podobnie jak z graficznymi: każda współczesna karta jest lepsza niż jakikolwiek układ zintegrowany z płytą główną.

W sklepach dominują karty firmy Creative, a wśród nich głównie seria Sound Blaster X-Fi: od 150 zł za wersję OEM do ok. 1000 zł za model Sound Blaster X-Fi Elite Pro. Dostępna jest także poprzednia seria bardzo dobrych kart Sound Blaster Audigy (od 70 zł za wersję OEM), które są o wiele lepsze niż układy zintegrowane z płytami głównymi. Z praktyki wynika też, że nawet zapomniane już karty Creative Sound Blaster Live! mogą być dobrym wyborem, choć zawsze warto dopłacić kilkadziesiąt złotych i kupić nowszy model.

Za umiarkowaną cenę 500–600 zł można nabyć również inne karty bardzo dobrej jakości, np. Razer Barracuda AC-1 czy nowy Asus Xonar D2, a także kilka modeli kart zewnętrznych (podłączanych do komputera przez USB). W artykule skupimy się na kartach wewnętrznych, a podłączenie karty pokażemy na przykładzie Asus Xonar D2.

Kartę dźwiękową instaluje się podobnie jak każdą inną kartę rozszerzeń. Instalacja jest o tyle prosta, że nie trzeba niczego zmieniać w BIOS--ie komputera.

Wyłącz komputer i odłącz od niego wszystkie przewody. Następnie dla ułatwienia połóż komputer na prawym boku i zdejmij lewą ściankę obudowy, odkręcając mocujące ją śruby.

Ponieważ niemal wszystkie dostępne karty dźwiękowe pracują na magistrali PCI, bez problemu powinieneś znaleźć wolne gniazdo, nawet w starszym komputerze. Na płycie głównej odszukaj wolne gniazdo PCI.

Przymierz kartę do gniazda i sprawdź, którą zaślepkę z tylnej części obudowy musisz usunąć. Następnie wyłam lub odkręć odpowiednią blaszkę, robiąc wolne miejsce na kartę.

Możesz już zamknąć obudowę komputera, a także z powrotem podłączyć wszystkie kable. Wyjątkiem są kable audio, które wcześniej były podłączone do wejść i wyjść na płycie głównej. Teraz powinieneś je podłączyć do odpowiednich złączy karty dźwiękowej.Symbole i opisy na tylnym panelu karty ułatwią odpowiednie połączenie kabli.

Wsuń kartę do gniazda PCI, a jej śledź przykręć śrubą do obudowy.

Każda karta dźwiękowa potrzebuje dodatkowych sterowników, bo nie są one standardowo instalowane w systemie. Ponadto może być konieczna konfiguracja niektórych funkcji.

Po zainstalowaniu karty w komputerze i pierwszym uruchomieniu systemu pojawi się okno Kreator znajdowania nowego sprzętu. Należy przerwać jego pracę, klikając Anuluj.

Włóż płytę ze sterownikami do napędu optycznego. Po chwili na ekranie pojawi się okno programu instalacyjnego. Kliknij w nim przycisk Audio Driver.

Zainstaluj sterowniki, klikając Next w kolejnych oknach instalatora.

Po zakończeniu instalacji może się pojawić (w zależności od sterowników) prośba o ponowne uruchomienie systemu. Kliknij Finish, by ponownie uruchomić system i kartę dźwiękową.

Nowa karta dźwiękowa nie zawsze musi być traktowana jako domyślne urządzenie audio, więc dźwięk może być odtwarzany nadal przez układ zintegrowany z płytą główną. By to sprawdzić i ewentualnie zmienić, trzeba wykonać kilka dodatkowych czynności.

Kliknij przycisk Start i następnie Panel sterowania. W Panelu sterowania dwukrotnie kliknij ikonę Dźwięki i urządzenia audio.

W oknie Właściwości: Dźwięki i urządzenia audio przejdź do zakładki Audio. W obu sekcjach Odtwarzanie dźwięku oraz Nagrywanie dźwięku jako domyślne urządzenie ustaw nowo zainstalowaną kartę dźwiękową ASUS Xonar D2 Audio.

Podobnie w zakładce Głos, w sekcjach Odtwarzanie głosu oraz Nagrywanie głosu ustaw nową kartę jako urządzenie domyślne. Następnie kliknij OK, by zatwierdzić ustawienia. Warto zauważyć, że zmiany wykonane w ustawieniach sprzętu audio dotyczą jedynie domyślnych urządzeń. Układ dźwiękowy zainstalowany na płycie głównej nadal działa, można go wykorzystać do jakiegoś celu, np. rozmów przez Skype’a. Do gniazd audio płyty głównej można podłączyć słuchawki z mikrofonem, a w ustawieniach Skype’a jako urządzenie audio wybrać zintegrowany z płytą układ dźwiękowy. W ten sposób podczas rozmowy przez Skype’a nie trzeba będzie przerywać odtwarzania muzyki.

Dobre karty dźwiękowe udostępniają mnóstwo różnych funkcji, które najczęściej dotyczą barwy dźwięku oraz efektów przestrzennych. Oto kilka przykładów dla karty Asus Xonar D2. Należy zaznaczyć, że wszystkie ustawienia są wprowadzane automatycznie do odtwarzanego dźwięku, nie jest wymagane ich zatwierdzanie.

W obszarze powiadomień odszukaj i dwukrotnie kliknij ikonę miksera karty dźwiękowej. Skype’a jako urządzenie audio wybrać zintegrowany z płytą układ dźwiękowy. W ten sposób podczas rozmowy przez Skype’a nie trzeba będzie przerywać odtwarzania muzyki.

W głównym oknie miksera zobaczysz podstawowe informacje o trybie pracy karty. Możesz także zmienić siłę głosu, a za pomocą czterech przycisków przełączyć kartę w jeden z czterech zaprogramowanych trybów: Movie, Game, Music oraz Hi-Fi.

Po kliknięciu strzałki Menu główny panel miksera przesunie się do góry i odsłoni okno z zaawansowanymi ustawieniami karty.

Na liście Analog Out jest domyślnie wybrany tryb pracy 2 Speakers, czyli dla zestawu głośnikowego 2.0 lub 2.1. Jeśli masz np. bogatszy zestaw głośnikowy 5.1, 7.1 lub korzystasz ze słuchawek, z listy tej wybierz odpowiednie ustawienie.

W przypadku wykorzystania zestawu głośnikowego 5.1 lub 7.1 masz możliwość „przesunięcia” poszczególnych głośników. Wystarczy na polu z prawej strony chwycić myszą za jeden z głośników i przesunąć go w wybranym kierunku. Da to taki sam efekt, jakbyś przesunął głośnik na inne miejsce. Funkcja przydaje się, gdy nie masz możliwości poprawnego rozmieszczenia w pokoju głośników, np. ze względu na ustawienie mebli.

Po kliknięciu przycisku Mixer masz możliwość ustawienia poziomu sygnału na poszczególnych wejściach i wyjściach audio, podobnie jak w przypadku miksera wbudowanego w system Windows.

Po kliknięciu przycisku Effect zyskujesz dostęp do bardzo bogatej sekcji dotyczącej barwy dźwięku. W lewej części okna znajduje się grupa ustawień symulujących środowisko (łazienka, sala koncertowa, klub, odtwarzanie pod wodą i inne), przy czym można wybrać trzy wielkości środowiska. Natomiast w prawej części okna znajduje się korektor barwy dźwięku. Jest to kilkanaście predefiniowanych ustawień oraz zestaw suwaków pozwalających na dowolną modyfikację barwy.

Gdy klikniesz KARAOKE, pojawi się zestaw funkcji dotyczących karaoke. By włączyć ten tryb, należy kliknąć ON. Zostanie uaktywnione wejście mikrofonowe, dla którego można włączyć dodatkowe efekty dźwiękowe (pogłos, różnego rodzaju zniekształcenia).

Ostatni zestaw funkcji FlexBass pozwala na podbicie basów dla odpowiedniej częstotliwości, by jak najlepiej dostosować dźwięk do posiadanego zestawu głośnikowego. Jest to ustawienie dla zaawansowanych użytkowników.