Niezwykła tonacja

Jeśli twój aparat nie został wyposażony w funkcję bracketingu, możesz zrobić trzy ujęcia i sam dla każdego ze zdjęć skorygować ekspozycję. W tabelce podajemy kombinacje przysłony i czasu naświetlania oraz odpowiadający im ekwiwalent wartości ekspozycji.

Fotografia HDR to zdjęcie o wysokiej dynamice tonalnej. W celu wykonania takiej fotografii trzeba spełnić określone warunki. Przede wszystkim musisz wykonać trzy ujęcia tego samego kadru: jedno normalne, jedno prześwietlone i jedno niedoświetlone. Każde z tych zdjęć będzie zawierało szczegóły, których nie ma na pozostałych dwóch fotografiach. Następnym krokiem jest skorzystanie z programu do tworzenia zdjęć HDR. W naszym przykładzie wykorzystamy do tego celu darmowy program Qtpfsgui.

Za pomocą programu możemy nieco skorygować ewentualne przesunięcia fotek względem siebie. Niezwykle ważne jest, by fotografie składowe idealnie się pokrywały. Następnie musimy połączyć te trzy zdjęcia w jedną fotografię. Potem pozostaje jeszcze „spłaszczenie” fotografii z zastosowaniem wbudowanego w program algorytmu. Takich algorytmów masz do wyboru co najmniej kilka i każdy daje inny rezultat. Uzyskany efekt końcowy jest nazywany zdjęciem HDR.

Do zrobienia fotografii HDR najlepiej użyć statywu. Potrzebujesz wykonać serię zdjęć, minimum trzy, tego samego ujęcia. Im mniej różnic w wyniku poruszenia sprzętu pojawi się na takich fotografiach, tym mniej pracy będzie przy ich późniejszym montażu. Pamiętaj, że do pełnej kontroli nad ekspozycją niezbędna jest praca aparatu na ustawieniach manualnych, a nie automatycznych.

Bracketing to funkcja w aparacie, która z automatu wykonuje trzy zdjęcia dla tego samego ujęcia: zdjęcie normalne, prześwietlone i niedoświetlone.

W aparacie odszukaj funkcję bracketingu. Ustaw korekcję ekspozycji dla poszczególnych zdjęć. Najlepiej, jeśli będzie wynosiła ±2 EV. Uaktywniona opcja zdjęć seryjnych ze zmianą ekspozycji powinna być potwierdzona ikoną wyświetlaną na ekranie aparatu.

Zamontuj aparat na statywie. Wykadruj scenę, tak byś uzyskał pożądane ujęcie. Kliknij w aparacie przycisk "samowyzwalacz", by włączyć funkcję samowyzwalacza z opóźnieniem. Dla potwierdzenia uaktywnienia tej opcji na ekranie powinna się pojawić ikona.

Naciśnij spust migawki i odsuń dłoń od aparatu. Po 10 sekundach aparat sam powinien wykonać serię zdjęć. Metoda ta pozwala na zminimalizowanie ryzyka poruszenia zdjęcia, choćby w wyniku naciskania spustu migawki w aparacie.

Jeśli chcesz uzyskać więcej ujęć do zdjęcia HDR, powtórz wymienione wcześniej kroki, lecz ze zmianą ekspozycji o wartość ±1 EV.

Brak bracketingu wcale nie oznacza, że nie można będzie wykonać trzech ekspozycji dla tego samego ujęcia. Po prostu będziesz musiał sam ręcznie skorygować parametry naświetlania każdego z trzech zdjęć.

Przymocuj aparat do statywu, wykadruj interesującą cię scenę. Teraz, korzystając ze wskazań wbudowanego w aparat światłomierza, dobierz tak czas naświetlania, by wskaźnik światłomierza znajdował się na środku skali. Zrób zdjęcie.

Jeśli korzystasz z trybów automatycznych, po prostu zrób zdjęcie. Po-tem, nie poruszając aparatem, wejdź do jego opcji. Odszukaj funkcję korekcji ekspozycji i przesuń strzałkę wskaźnika maksymalnie w lewo. Zatwierdź zmianę i zrób zdjęcie.

Znów wejdź do opcji korekcji ekspozycji i tym razem przesuń strzałkę wskaźnika maksymalnie w prawo. Zatwierdź wprowadzone zmiany i zrób zdjęcie.

Inną metodą jest operowanie wartością przysłony i czasu naświetlania w celu uzyskania odpowiedniej korekcji ekspozycji. Ta metoda zapewnia zdjęcia bardzo mocno niedoświetlone i bardzo mocno prześwietlone. Takich wartości nie da się uzyskać w opisany sposób. Tutaj dla każdego zdjęcia musisz dobierać odpowiednie wartości przysłony i czasu naświetlania, byś mógł otrzymać odpowiednie ekwiwalenty ekspozycji. Wartości te podane są w ramce „Tabela ekspozycji”.

Ostatni sposób jest niezastąpiony w przypadku, gdy chcesz utworzyć fotografię HDR obiektów w ruchu. Opisanymi wcześniej sposobami nie da się tego dokonać, obiekt na uzyskanym zdjęciu byłby rozmazany. Jest to jedyny sposób, który nie wymaga używania statywu. Jednak w tym przypadku niezbędne jest własnoręczne „wywołanie” trzech lub pięciu zdjęć z pliku RAW. Zacznij od wykonania ujęcia w formacie RAW.

Wejdź do opcji aparatu. Odszukaj funkcję zapisu formatu zdjęć. Tam zmień format JPG na RAW. Zapisz zmianę i rób zdjęcia.

Po przegraniu plików do komputera otwórz jeden plik RAW w edytorze tych plików. Skorzystaj z oprogramowania dostarczonego wraz z aparatem lub z darmowego pluginu dla GIMP-a – UFRaw, który znajdziesz na naszym CD.

Uruchom program UFRaw. W otwartym okienku wskaż plik RAW, który chcesz poddać edycji, i kliknij przycisk Otwórz. Gdy załaduje się zdjęcie, kliknij przycisk Odśwież, by wartości ekspozycji zostały dobrane tak, jak w czasie fotografowania 0,00.

Kliknij zakładkę z ikoną dyskietki. Kliknij PPM i z rozwiniętej listy wybierz JPEG. W okienku wpisz nazwę pliku, np. Bez zmian ekspozycji, i naciśnij przycisk Zapisz.

Otwórz ponownie to samo zdjęcie RAW. Kliknij Odśwież i tym razem przesuń suwak ekspozycji na +2. Przejdź do zakładki Dyskietka. Kliknij PPM. Z listy wybierz JPEG i w polu wpisz nową nazwę dla zdjęcia, np. Zmiana ekspozycji o 2. Kliknij przycisk Zapisz.

Powtórz operacje z kroku 5, ale przesuń suwak ekspozycji do wartości -2 i nazwij plik np. Zmiana ekspozycji o -2. W ten sposób uzyskasz trzy zdjęcia w formacie JPG, z których możesz robić pliki HDR.

Nasze dalsze działania zmierzają do utworzenia zdjęcia o wysokiej rozpiętości tonalnej. Po wczytaniu sekwencji fotografii potrzebne jest sprawdzenie i ewentualne skorygowanie ich położenia względem siebie. Po wskazaniu algorytmu, według jakiego zdjęcia mają być połączone, program Qtpfsgui, sam przeliczy i scali dostępne zdjęcia w jedną fotografię.

Uruchom program, klikając dwukrotnie jego ikonę Qtpfsgui. Kliknij przycisk Nowy plik HDR. W otwartym oknie kliknij przycisk Load Images....

Wskaż przygotowane wcześniej trzy fotografie przeznaczone do tworzenia fotografii HDR. Zaznaczysz je, przytrzymując klawisz [Ctrl]. Kliknij przycisk Otwórz. Wszystkie trzy fotografie zostaną wczytane do programu. Bardzo ważne, by w tym kroku wczytać jednocześnie kilka zdjęć, gdyż funkcja ta umożliwia tylko jednorazowe wczytanie zdjęć dla danego ujęcia HDR.

W sekcji Alignment zaznacz pole wyboru Auto Align Images (funkcja wyrównująca zdjęcia). Następnie rozwiń listę pod polem wyboru i wybierz z niej opcję Median Threshold Bitmap. Kliknij Dalej.

Sprawdź teraz, czy wyrównanie zdjęć zostało przeprowadzone prawidłowo. Jeśli nie, nanieś poprawki ręcznie. W sekcji Images List w okienku Editable jest zaznaczone zdjęcie, które będziesz przesuwał. W okienku Reference zaznacza się zdjęcie, które będzie fotografią referencyjną – do niej będziesz wyrównywał zdjęcie edytowane.

Następnie kliknij Preview Mode i z listy, która się rozwinie, wybierz wartość Overlay. Dzięki niej będziesz lepiej widział różnice w przesunięciu poszczególnych ujęć względem siebie.

Teraz, klikając strzałki (patrz obrazek), staraj się tak umieścić obrazy, by się idealnie pokrywały. Tak utworzony obraz będzie miał świetną ostrość w oknie podglądu.

W okienku Editable zaznacz trzecią pozycję i tak samo jak w kroku 6, używając strzałek, przesuwaj jedno zdjęcie względem drugiego, tak by fotografie idealnie się ze sobą pokrywały.

Sprawdź dopasowanie zdjęć, zaznaczając jeszcze w okienku Reference drugą fotografię. Jeśli się ze sobą nie pokrywają, spróbuj jeszcze raz skorygować ich położenie względem siebie. Po uzyskaniu pożądanego efektu kliknij przycisk Dalej.

W oknie Czarodziej tworzenia pliku HDR wybierasz jeden z predefiniowanych profili, według jakich mają być tworzone zdjęcia o wysokiej rozpiętości tonalnej. Z rozwiniętej listy radzimy wybrać Profil 4. Daje najlepsze efekty. Kliknij przycisk Zakończ.

W oknie pojawi się efekt końcowy. Jeśli zdjęcie wydaje ci się za jasne, rozwiń listę Mapping i wybierz z niej Gamma 1.4 lub Liniowe. Jeśli zdjęcie jest za ciemne, wybierz opcję Gamma 2.6 lub Logarytmiczne. Zapisz uzyskane zdjęcie, klikając ikonę Zapisz plik HDR jako. W otwartym oknie wpisz nazwę fotografii i naciśnij przycisk Zapisz.

W oknie podglądu ujrzysz wykonane zdjęcie HDR. Może być dla ciebie zaskoczeniem, gdyż samo zdjęcie wygląda nieszczególnie lub wręcz fatalnie. Wynika to z faktu, że utworzona fotografia zawiera ogromną liczbę informacji nie-wyświetlanych przez monitory. Pozostaje jeszcze operacja określana mianem mapowania tonów obrazu HDR. W uproszczeniu funkcja ta, według zadanego algorytmu, tworzy zwykły obraz otwierany przez wszystkie przeglądarki graficzne. Poniżej prezentujemy podstawowe zasady tworzenia atrakcyjnie wyglądających zdjęć. Jednak zachęcamy do eksperymentowania we własnym zakresie.

Kliknij przycisk Mapowanie tonów obrazu HDR. W otwartym oknie rozwiń listę Operator i wybierz Mantiuk. Następnie w sekcji Process kliknij Result size i z rozwiniętej palety wybierz rozdzielczość odpowiednią dla twojej fotografii. Pamiętaj, że im większa jest rozdzielczość, tym dłużej trwają obliczenia związane z efektem końcowym.

Jeśli w palecie nie ma trybu, w jakim chciałbyś zapisać swoje zdjęcia wynikowe, kliknij przycisk +. W otwartym okienku Custom HDR Size wpisz wysokość zdjęcia, natomiast program automatycznie dobierze szerokość zdjęcia przy zachowaniu jego oryginalnych proporcji. Pamiętaj, że im większy rozmiar fotografii wyjściowej, tym dłuższy czas oczekiwania na efekt końcowy.

Kliknij przycisk Apply. Po chwili możesz podziwiać pierwszą fotografię HDR. Jeśli uważasz, że zdjęcie jest zbyt mało nasycone kolorami, przesuń suwak Saturation Factor lekko w prawo i znów naciśnij przycisk Apply. Po chwili ujrzysz drugie zdjęcie o lepszym nasyceniu kolorów.

Suwak Contrast Factor służy do zmniejszenia kontrastu zdjęcia. Jednak to się wiąże z jednoczesnym jego rozjaśnianiem. Suwak Detail Factor służy do zwiększania liczby detali na zdjęciu.

Zbyt mocne zwiększenie tego współczynnika może spowodować, że otrzymane zdjęcie zyska mroczny klimat i stanie się zbyt ciemne. Aby je rozjaśnić, kliknij przycisk Adjust Levels i w otwartym oknie przesuń strzałkę lekko w lewo. Efekt rozjaśniania będzie od razu widoczny. Jeśli będziesz zadowolony z efektu końcowego, kliknij przycisk OK.

Dobre wyniki daje też inny z dostępnych algorytmów. Z listy Operator wybierz opcję Fattal, a następnie kliknij przycisk Apply. Po chwili uzyskasz mocno przejaskrawione zdjęcie. Aby zmniejszyć nasycenie jego kolorów, możesz przesunąć lekko w lewo suwak Saturacja. Jeśli przesuniesz go w prawo, uzyskasz fotkę z jeszcze większym nasyceniem (a nawet przesyceniem) kolorystycznym.

Suwakiem Alfa reguluje się jasność zdjęcia, Beta – szczegółowość. Kombinacją tych suwaków można uzyskać naprawdę zadziwiające efekty. Suwakiem Noise Reduction można zmniejszyć szumy zdjęcia. Wiąże się to jednak z pogorszeniem jego kontrastu. Jeśli przedobrzysz z ustawieniami, możesz szybko powrócić do ustawień fabrycznych danego algorytmu, klikając przycisk Wartości domyślne operatora.

Jeśli chcesz zapisać jedno tylko zdjęcie, kliknij Save As. Otworzy się okno Zapisz LDR do..., w którym możesz wpisać nazwę pliku lub skorzystać z nazwy zaproponowanej przez program. Kliknij przycisk Zapisz, by zapisać ilustrację.

Jeśli chcesz zapisać wszystkie uzyskane zdjęcia LDR, kliknij przycisk Save All. W otwartym oknie Przeglądanie w poszukiwaniu folderu wskaż katalog, w którym pliki mają być zapisane, i naciśnij przycisk OK.