Przezroczyste dyski

Korzystając z opisanych w artykule rozwiązań, otrzymujesz pełen dostęp do dysków Windows i Linuksa, jednak kopiując, przenosząc czy usuwając dane na tych dyskach, zachowaj ostrożność. Podczas pracy w Windows możesz łatwo usunąć ważne pliki systemowe Linuksa, a pracując w Linuksie, nieostrożnie skasować dane Windows. Dlatego przenoś tylko te pliki, których pochodzenie jest ci znane.

Każdy system operacyjny charakteryzuje się własnym systemem zarządzania danymi zapisywanymi na dyskach – tzw. systemem plików. W przypadku archaicznych już dziś Windows 9x/Me podstawowym systemem plików był system FAT/FAT32. Dla Windows XP i Windows Vista podstawowym systemem plików jest NTFS. Natomiast w Linuksie (w większości dystrybucji, także w Ubuntu, o której najczęściej piszemy na naszych łamach) podstawowy system plików to Ext2/Ext3.

Aby dany system operacyjny mógł rozpoznać i odczytać dane z dysku sformatowanego w innym (niż właściwy dla danego systemu) systemie plików, musi mieć zainstalowane odpowiednie sterowniki obsługujące różne systemy plików. Zdecydowanie najbardziej funkcjonalny w tym zakresie jest Linux. Użytkownicy dystrybucji Linux Ubuntu 8.04 Hardy Heron (a także wielu innych odmian Linuksa) bez większych problemów mogą odczytywać dane z dysków FAT (Windows 9x) i NTFS (Windows XP/Vista).

Co prawda, aby windowsowy dysk był „widoczny” z Linuksa, należy wykonać najpierw operację tzw. montowania, ale jest to dość proste (pokazujemy to na przykładzie właśnie Linuksa Ubuntu 8.04).

Przy standardowych ustawieniach systemu Windows obsługa dysków linuksowych wygląda kiepsko – po prostu jej nie ma. Dyski linuksowe z Eksploratora Windows w ogóle nie są widoczne, a w konsoli administracyjnej o nazwie zarządzanie dyskami jedynym symptomem wskazującym na obecność czegokolwiek na dysku twardym są widoczne partycje linuksowe, z którymi jednak niewiele można zrobić.

Na szczęście Microsoft pozostawił furtkę – udostępnił programistom zestaw SDK (Software Development Kit) umożliwiający pisanie sterowników systemów plików. Na efekty nie trzeba było długo czekać i niezależny od koncernu z Redmond programista Stephan Schrei ber opracował sterownik systemu plików Ext2/Ext3 obsługujący operacje zapisu i odczytu i wiele innych operacji plikowych. Opracowany przez Schreibera sterownik współpracuje z systemem Windows w wersjach: 2000/XP/2003, a także z Windows Vista.

W artykule pokazujemy szczegółowo, jak z niego korzystać. Tutaj warto dodać tylko, że nie jest to jedyne rozwiązanie umożliwiające odczyt linuksowych dysków pod kontrolą Windows. Istnieje np. wtyczka do popularnego menedżera plików – Total Commandera (można ją znaleźć pod adresem http://www.ghisler.com/plugins.htm#filesys), ale sterownik Schreibera jest rozwiązaniem dużo bardziej eleganckim – działa w trybie jądra systemu Windows, czyli dokładnie tak, jak działają sterowniki dyskowe obsługujące domyślny w Windows system NTFS. Zatem dostęp do dysku linuksowego będzie zapewniony w ramach całego systemu, z każdej uruchomionej w Windows aplikacji.

Wiesz już, że współczesne dystrybucje Linuksa bez problemów rozpoznają dyski windowsowe. Jedyne, co musisz zrobić, to zamontować dyski w systemie, ale w niektórych dystrybucjach, jak np. w Linux Ubuntu, operacja ta została maksymalnie uproszczona. Poniżej pokazujemy, w jaki sposób z Linuksa Ubuntu dotrzeć do zawartości partycji windowsowych.

Uruchom komputer i system Linux Ubuntu. Zaloguj się. Gdy masz już przed oczami pulpit Ubuntu, zwróć uwagę, czy na pulpicie nie znajdują się ikony dysków z charakterystycznym logo USB. Otóż Ubuntu automatycznie podłącza dyski zewnętrzne (podpięte pod gniazdo USB w komputerze) i umieszcza ikonę skrótu do zawartości takich dysków właśnie na pulpicie aktualnie zalogowanego użytkownika.

Podłączanie wewnętrznych dysków z partycjami Windows, które nie są domyślnie montowane na pulpicie Ubuntu, jest banalnie proste. Rozwiń menu Miejsca. Następnie kliknij Nośniki wymienne. Rozwinie się podmenu zawierające listę wszystkich wykrytych przez Ubuntu dysków i partycji (a nie tylko tych wymiennych – nazwa „nośniki wymienne” jest tu trochę myląca). Teraz pozostaje po prostu kliknąć pozycję odpowiadającą dyskowi, który chcesz zamontować na pulpicie Ubuntu. Po chwili ikona zamontowanego dysku pojawi się na pulpicie.

Wspomnieliśmy już, że możliwość uzyskania dostępu z Windows do linuksowych dysków jest uzależniona od obecności w systemie odpowiedniego sterownika systemu plików. Plik sterownika znajduje się na naszym krążku.

Instalację sterownika Ext2IFS rozpoczniesz dwukrotnym kliknięciem ikony Ext2IFS (na naszym krążku znajduje się najnowsza w momencie opracowywania tego artykułu wersja o numerze 1.11, nowsze wersje mogą być do pobrania ze strony internetowej projektu www.fsriver.org/download.html).

Pojawi się okno powitalne instalatora sterownika. Kliknij Next, a następnie zaznacz pole wyboru I agree i kliknij Next.

W kolejnym etapie zobaczysz niezaznaczone pole wyboru Enable the read-only option. Jeżeli je zaznaczysz, będziesz miał dostęp do linuksowych dysków tylko w trybie do odczytu (nie będzie możliwy zapis danych). Pozostaw pole wyboru niezaznaczone i kliknij Next.

Zobaczysz teraz zaznaczone pole wyboru Enable UTF-8 encoding. Jeżeli chcesz, by były poprawnie wyświetlane polskie (i inne znaki narodowe) na dyskach linuksowych, pozostaw tę opcję zaznaczoną. Kliknij Next.

Następny etap to kolejne pole wyboru Enable the large file feature. Także i w tym przypadku nie zmieniaj domyślnych ustawień. Z jednym wyjątkiem – odznacz pole wyboru, gdy instalujesz sterownik, by uzyskać dostęp do dysków starszej dystrybucji Linuksa (z jądrem w wersji 2.2 lub starszej). Jeżeli korzystasz z nowej dystrybucji Linuksa (jak np. Linux Ubuntu 8.04), pozostaw zaznaczone pole wyboru i kliknij Next.

Zobaczysz okno Drive Letters. Zwiększ to okno, aby mieć łatwiejszy dostęp do widocznych w nim opcji. Zawartość okna przypomina nieco systemową konsolę zarządzania dyskami i odzwierciedla układ zainstalowanych bądź podłączonych do komputera dysków twardych. Zwróć uwagę, że przy każdym symbolu dysku widocznym po lewej stronie okna jest pokazany schemat partycji na danym dysku, a na każdym bloku określającym daną partycję znajduje się informacja o systemie plików na tej partycji. Przy partycjach linuksowych są dostępne przyciski, których kliknięcie rozwija listę wolnych liter dysku w systemie. Wybierz dla partycji linuksowych literki, pod którymi chcesz je mieć dostępne, i kliknij Next, a następnie jeszcze raz Next i na koniec kliknij Finish.

Dostęp do dysków linuksowych uzyskujesz natychmiast po zakończeniu instalacji – restart systemu nie jest konieczny. Przykładowo, jeżeli wywołasz okno Komputer i zobaczysz, że wśród ikon dysków pojawiły się dotychczas niedostępne ikony linuksowych partycji.

Jeżeli zechcesz zmienić ustawienia dostępu do dysków linuksowych (np. zmienić literę dla linuksowej partycji), wywołaj okno panelu sterowania, a następnie dwukrotnie kliknij ikonę apletu IFS Drives Control Panel Item. Zobaczysz okno praktycznie identyczne z tym, które widziałeś podczas instalacji sterownika. Zmiana litery dostępowej dla partycji linuksowych sprowadza się do rozwinięcia listy i kliknięcia wybranej litery.