Rozbudowa pamięci

Oznaczenia pamięci, szczególnie w sklepach internetowych, są podawane w bardzo różny sposób. Niekiedy widzimy oznaczenie 800 MHz, innym razem DDR2 800, jeszcze innym PC-6400 itp. Mogą to być te same moduły pamięci o rzeczywistej częstotliwości 400 MHz. Ponieważ są pamięciami typu DDR (Double Data Rate), przyjmuje się, że pracują z dwukrotnie wyższą częstotliwością efektywną, czyli 800 MHz. Stąd oznaczenie DDR2 800. Kolejne oznaczenie wynika z tego, że magistrala pamięci ma szerokość 64 bity, czyli 8 bajtów. Mnożąc 800 MHz przez 8 bajtów otrzymujemy przepustowość 6400 MB/s – stąd też oznaczenie PC-6400. W taki sam sposób można przeliczyć oznaczenia starszych modułów DDR i najnowszych DDR3.

Wynika to między innymi z ich dużych możliwości, a także np. z coraz bardziej złożonych czynności wykonywanych na zwykłych pecetach. Przetwarzamy na nich zdjęcia o rozdzielczości wielu milionów pikseli, długie filmy, gramy w realistyczne gry 3D. Niestety, wymagania aplikacji co do pojemności RAM wynikają także w dużej mierze ze słabej optymalizacji kodu – przecież i tak użytkownik dokupi więcej pamięci, by program działał lepiej.

Na szczęście najpopularniejsza pamięć RAM, czyli moduły DDR2 , jest bardzo tania. Określenie „tanie gigabajty” pasuje dziś już nie tylko do dysków twardych, ale i do pamięci RAM, bo moduł 1 GB DDR2 800 można kupić za 40 złotych – wielu starszym komputerom da to znaczą poprawę wydajności. Niestety, za kilka miesięcy pamięć DDR2 prawdopodobnie zacznie powoli drożeć, a będą tanieć moduły nowszego standardu DDR3.

Czas na wybór dodatkowych modułów i ich instalację w komputerze.

Istnieje kilka zasad, według których należy rozbudowywać pamięć RAM.

Większość płyt głównych współpracuje tylko z jednym typem pamięci DDR, DDR2 albo DDR3. Jeśli więc masz stare moduły DDR, nie będziesz mógł zainstalować nowszych DDR2, mimo że są znacznie tańsze.

Postaraj się dokupić moduły jak najbardziej zbliżone do tych, które masz w komputerze. Dotyczy to głównie prędkości, np. pamięci DDR2 PC-5300 lepiej nie mieszać z szybszymi PC-6400. Najlepiej będzie, gdy moduły będą też pochodziły od tego samego producenta i należały do tej samej serii produktów (np. Corsair XMS2 DHX).

Jeśli wszystkie gniazda (sloty) pamięci w komputerze są zajęte, a ty musisz rozbudować pamięć, stare moduły będziesz musiał usunąć, by w ich miejsce zainstalować nowe. Wybierz te o najlepszym stosunku wydajności do ceny. W przypadku DDR są to moduły PC-3200, w przypadku DDR2 – moduły PC-6400.

Najlepiej, jeśli moduły są instalowane parami, co w większości komputerów pozwala wykorzystać tzw. dwukanałowy tryb pracy pamięci. Jeśli więc masz jeden moduł 512 MB, dokup drugi taki sam. Jeśli masz wolne trzy gniazda pamięci, możesz kupić 3 moduły po 512 MB każdy, by ich łączna liczba była parzysta.

Kupuj moduły znanych producentów: tanie i dobre pamięci to np. GoodRam, Kingston czy Kingmax. Dobre są też pamięci Corsair, GeIL, Mushkin, OCZ, Patriot itd., ale nie warto za nie przepłacać.

Kupuj przez internet i korzystaj z porównywarek cenowych, różnice cen pamięci między sklepami są nawet 2–3-krotne.

Ze względu na niskie ceny pamięci koszty jej rozbudowy albo w ogóle wymiany będą nieduże. Jeden moduł DDR2 800 o pojemności 1 GB kosztuje około 40 zł, za dwa zupełnie nowe moduły zapłacisz 80 złotych. Powinna to być pojemność wystarczająca do większości zadań. Jednak komputer do nowych gier czy zaawansowanych zastosowań multimedialnych (obróbka filmów, grafiki) może wymagać więcej – za 2 moduły DDR2 800, po 2 GB każdy, zapłacisz jedynie około 130 zł.

Niestety, inaczej jest w przypadku starszych pamięci DDR. Obecnie moduł 512 MB, 1 GB i 2 GB kosztuje odpowiednio 50, 90 i 180 zł. Pamięć taką można rozbudować do 1 czy 2 GB, ale już instalacja w starym komputerze 4 GB pamięci za niemal 400 zł mija się z celem. Niestety, z pamięci DDR korzysta wciąż wiele komputerów z procesorami AMD Athlon 64, bo firma AMD wytwarzała produkty zgodne z DDR dwa lata dłużej niż Intel.

Warto jeszcze wspomnieć o najnowszym typie pamięci, DDR3 – można je znaleźć w niektórych nowych komputerach. Są kosztowne, ich wykorzystanie na razie się nie opłaca, to samo dotyczy rozbudowy. Koszty są porównywalne do starych modułów DDR, bo pojedynczy moduł DDR3 o pojemności 1 GB kosztuje niemal 100 zł. Jednak pamięci te będą szybko taniały – warto się wstrzymać kilka miesięcy z zakupem.

W przypadku modułów DDR i DDR3, które są relatywnie drogie, jest jeszcze opcja zakupu używanych modułów w serwisach aukcyjnych. Z obserwacji wynika, że ceny używanych pamięci wcale nie są dużo niższe niż nowych. Można zaoszczędzić 10–20 zł.

Rozbudowa pamięci albo całkowita wymiana modułów starszych na nowsze jest bardzo łatwa, odbywa się bez użycia jakichkolwiek narzędzi. Śrubokręt może się przydać jedynie do rozkręcenia obudowy komputera.

Pamięci RAM, włącznie ze szczegółowymi parametrami dotyczącymi ich prędkości, są automatycznie wykrywane przez BIOS płyty głównej, co umożliwia m.in. mechanizm SPD. Jednak za pomocą odpowiedniej konfiguracji BIOS-u wszystkie parametry można ustawić według własnego uznania, co np. w przypadku podkręcania jest niezbędne, ale podczas wymiany modułów może przeszkadzać. Dlatego na początek warto przywrócić domyślne ustawienia BIOS-u.

Podczas uruchamiania komputera po pojawieniu się pierwszego ekranu powitalnego naciśnij klawisz, który powoduje wejście do BIOS-u płyty głównej. Zwykle jest to klawisz [Del], [F2] lub [Esc].

W przypadku BIOS-ów typu Award (z niebieskim tłem) wybierz z głównego menu polecenie Load Fail-Safe Defaults lub Load Optimized Defaults i naciśnij [Enter]. Pojawi się okno z pytaniem, czy na pewno zmienić ustawienia, naciśnij klawisz [Y]. Następnie wybierz polecenie Save & Exit Setup, co pozwoli wyjść z BIOS-u.

W przypadku BIOS-ów typu Phoenix (z szarym tłem) strzałką w prawo przejdź do sekcji Exit. Następnie strzałką w dół przejdź do polecenia Load Setup Default i naciśnij [Enter]. Pojawi się okno z pytaniem, czy na pewno zmienić ustawienia. Naciśnij klawisz [Y]. Następnie wybierz polecenie Exit & Save Changes, co pozwoli wyjść z BIOS-u.

Jest to najprostszy sposób przywrócenia domyślnych, automatycznych ustawień dla pamięci RAM, ale jednocześnie wszystkie inne ustawienia także są przywracane do wszystkich pierwotnych ustawień. Jeśli z różnych powodów chcesz tego uniknąć, zamiast przywracania domyślnych ustawień musisz odnaleźć w swoim BIOS-ie ustawienia dotyczące pamięci i w miarę możliwości ustawić ich domyślne, automatyczne wartości.

Wszystkie komponenty komputera, a szczególnie pamięć RAM, są wrażliwe na minimalne wyładowania elektrostatyczne. Jeśli masz naelektryzowane ciało lub ubranie i włożysz rękę do komputera, między ręką a komputerem przeskoczy iskra, która prawdopodobnie na trwałe uszkodzi jakiś element. Dlatego wcześniej koniecznie trzeba dotknąć obudowy komputera, by wyrównać różnicę potencjałów.

Moduły pamięci trzeba wyjąć z gniazd przede wszystkim wtedy, gdy planujesz w ich miejsce zamontować zupełnie nowe pamięci, np. zamiast jednego modułu 512 MB chcesz zainstalować 2 moduły po 1 GB każdy. Stare pamięci warto wyjąć na chwilę z komputera również po to, by oczyścić je z kurzu, co zminimalizuje ryzyko ich awarii w przyszłości.

Wyłącz komputer, a następnie odłącz od niego kabel zasilający. Dla wygody możesz również odłączyć wszystkie pozostałe kable.

Z tyłu obudowy komputera odkręć śruby mocujące jego boczną, lewą pokrywę. Następnie przesuń pokrywę o centymetr do tyłu, by jej zaczepy wysunęły się z otworów obudowy. Pokazany sposób demontażu obudowy należy do najczęściej spotykanych, ale niektóre obudowy otwiera się nieco inaczej.

Zlokalizuj moduł lub moduły pamięci RAM. Są one bardzo charakterystyczne – płaskie i długie, w naszym przykładzie wyposażone w pomarańczowe radiatory.

W celu wyjęcia jednego z modułów naciśnij dwa zatrzaski znajdujące się na dwóch końcach gniazda. Moduł sam wysunie się z gniazda. Będziesz mógł go chwycić palcami i wyjąć z komputera. Podobnie postąp z pozostałymi modułami zainstalowanymi w komputerze.

Jeżeli planujesz powtórne wykorzystanie modułów, oczyść je z kurzu pędzelkiem lub sprężonym powietrzem. To samo zrób z gniazdami pamięci.

Obecnie pamięć RAM można instalować w komputerze w niemal dowolny sposób – kilka modułów możesz umieścić w różnych gniazdach w dowolnej kolejności – zostaną one prawidłowo rozpoznane i uruchomione. Gdy są to pamięci o różnych prędkościach, częstotliwość pracy zostanie dobrana tak, by wszystkie mogły działać. Jednak w sytuacji, gdy płyta główna obsługuje tryb dwukanałowy, warto instalować moduły w określony sposób.

Przed instalacją pamięci rozchyl zatrzaski na krawędziach gniazda pamięci.

Wsuń pamięć do gniazda, zwracając uwagę na to, czy wycięcie w module pamięci pokrywa się z wypustką w gnieździe.

Dociśnij moduł, by boczne zatrzaski gniazda same się zamknęły. Dla pewności dociśnij jeszcze raz z boku zatrzaski.

Jeżeli instalujesz dwa moduły RAM, a twoja płyta główna ma tylko dwa gniazda, nie ma problemu z instalacją modułów – w obu gniazdach należy zainstalować dwie takie same pamięci.

Jeżeli masz do dyspozycji cztery gniazda w dwóch różnych kolorach, trzeba sprawdzić w instrukcji płyty głównej, w jaki sposób zainstalować pamięci. Niestety, nie ma żadnej reguły na to, czy pamięci powinny być instalowane w gniazdach o jednakowym czy różnym kolorze albo w gniazdach sąsiadujących ze sobą lub z przeplotem. Jeśli nie masz instrukcji płyty głównej, dwa moduły zainstaluj w pierwszym i trzecim gnieździe:

Po zamontowaniu wszystkich modułów włącz komputer (bez zamykania obudowy) i sprawdź poprawność jego działania. Przede wszystkim wykonaj czynności z artykułu na 38, z warsztatu „Jaki RAM masz w komputerze”. Sprawdź, czy komputer wykrył wszystkie moduły pamięci, a także czy pracuje ona w trybie dwukanałowym. Jeśli nie, przełóż jeden z modułów do innego gniazda – zamiast gniazd 1 i 3 wykorzystaj np. 1 i 2:

Powinno to umożliwić pracę w trybie dwukanałowym, bo nawet wiele starszych płyt głównych stwarza taką możliwość.

Gdy po powtórnym uruchomieniu komputera i sprawdzeniu pamięci okaże się, że wszystko jest w porządku, zamknij obudowę.