Tego nie ma w menu Start
Jeżeli po kilku latach korzystania z Windows XP uważasz, że system operacyjny nie oferuje już niczego interesującego, proponujemy wycieczkę po ukrytych programach i funkcjach tej wciąż najpopularniejszej wersji systemu Windows.
Klasyfikator treści przeglądanych witryn
Jeżeli korzystasz z Internet Explorera, może przyda ci się wbudowany, a stosunkowo rzadko wykorzystywany Klasyfikator treści, czyli mechanizm filtrujący przeglądane strony i – w razie napotkania nieodpowiednich treści – blokujący ich wyświetlanie. Pokażemy, jak z niego korzystać, a także jak dodać do niego systemy klasyfikacji treści, które choć są wbudowane w Windows, nie są domyślnie uaktywniane.
Krok 1
Uruchom Internet Explorera (zakładamy, że korzystasz z najnowszej, siódmej wersji tej przeglądarki). Wciśnij lewy klawisz [Alt], by wywołać menu główne programu. Rozwiń Narzędzia i wybierz Opcje internetowe. W oknie Opcje internetowe przejdź do zakładki Zawartość, pod którą w sekcji Klasyfikator treści kliknij przycisk Włącz.
Krok 2
W oknie Klasyfikator treści zacznij od dodania systemów klasyfikacji. W tym celu przejdź do zakładki Ogólne, pod którą w sekcji Systemy klasyfikacji kliknij Systemy klasyfikacji. Zobaczysz okno: Systemy klasyfikacji. Kliknij przycisk Dodaj, a w oknie Otwórz plik systemu klasyfikacji wskaż plik rasci i kliknij Otwórz. Powtórz procedurę dodawania, wskazując kolejnym razem plik ticrf. W ten sposób dodasz wszystkie trzy dostępne w Windows XP systemy klasyfikacji treści. W oknie: Systemy klasyfikacji powinieneś mieć widoczne na liście Systemy klasyfikacji trzy pozycje. Kliknij OK, by zatwierdzić dodane systemy klasyfikacji.
Krok 3
Powrócisz do okna Klasyfikator treści. Kliknij przycisk Utwórz hasło (znajduje się on w sekcji Hasło opiekuna). W oknie Tworzenie hasła opiekuna wprowadź hasło, którym będziesz chronił ustawienia klasyfikatora treści. Po wpisaniu hasła kliknij OK.
Krok 4
W oknie Klasyfikator treści przejdź do zakładki Klasyfikacje, wybierz system klasyfikacyjny, na przykład RSACi, i zaznacz kategorię klasyfikacyjną, np. Język.
Krok 5
Dla każdej kategorii klasyfikacyjnej regulujesz poziom restrykcji za pomocą suwaka. Jego skrajne położenie po lewej stronie oznacza najwyższy poziom ochrony przed niewłaściwymi treściami, natomiast przesunięcie na skrajne położenie po prawej stronie wyłącza ochronę. Po skonfigurowaniu poziomów klasyfikacji kliknij OK i zrestartuj przeglądarkę WWW.
Krok 6
Ponieważ wiele stron w sieci, np. nasza strona domowa (www.pcformat.pl), nie jest sklasyfikowanych, musisz ustawić zezwolenia na oglądanie danych witryn. Wpisz adres jakiejś strony WWW. Jeżeli pojawi się komunikat klasyfikatora treści informujący o tym, że strona nie jest skatalogowana, zaznacz opcję: Zawsze zezwalaj na wyświetlanie tej witryny sieci Web. Aby to ustawienie zaczęło obowiązywać, musisz jeszcze wpisać zdefiniowane wcześniej hasło opiekuna w polu Hasło. Kliknij OK.
Krok 7
Zamiast wchodzić na kolejne strony i akceptować ich klasyfikację, możesz od razu w ustawieniach klasyfikatora zdefiniować listę stron dozwolonych. W oknie Klasyfikator treści, w zakładce dodasz strony, które w pełni akceptujesz. W polu Zezwalaj na tę witrynę sieci Web wpisz adres nieszkodliwej strony i kliknij Zawsze.
Krok 8
W analogiczny sposób możesz dodać listę witryn zabronionych – będą one blokowane, nawet gdy nie będą sklasyfikowane w żadnym z dostępnych w systemie systemów klasyfikacji. W polu Zezwalaj na tę witrynę sieci Web wpisz adres niewłaściwego serwisu WWW i kliknij Nigdy. Po utworzeniu listy zamknij okno ustawień klasyfikatora treści, klikając OK.
Tester DirectX – by gry działały sprawnie
Pakiet DirectX to niezbędny komponent każdego systemu Windows XP, na którym użytkownik chce uruchomić grę. Niekiedy się zdarza, że jakaś gra nie chce się uruchomić albo zamiast spodziewanych wyników widzisz tylko niewiele mówiące komunikaty błędów. Skorzystaj wtedy z programu Narzędzie diagnostyczne DirectX.
Krok 1
Wciśnij skrót klawiszowy [Windows]+[R]. Wyświetli się okno Uruchamianie. W polu Otwórz wpisz polecenie dxdiag i kliknij klawisz OK.
Krok 2
Zobaczysz okno Narzędzie diagnostyczne DirectX. Poczekaj, aż pasek postępu widoczny pod zaznaczoną opcją Test podpisów cyfrowych (jeżeli nie jest zaznaczona, zaznacz ją) się wypełni. Aktywna domyślnie zakładka System zawiera informacje o systemie. Kliknij przycisk Następna strona.
Krok 3
Okno przełączy się na zakładkę Pliki DirectX. Są w niej wyświetlone wszystkie pliki będące składnikami pakietu DirectX. Zwróć uwagę na sekcję Uwagi – jeżeli widnieje w niej napis Nie znaleziono żadnych problemów, kliknij Następna strona.
Krok 4
Zobaczysz zawartość kolejnej zakładki – Ekran. Wyświetlone pod nią informacje dotyczą funkcji graficznych. W sekcji Urządzenie znajdziesz informacje o karcie graficznej zainstalowanej w komputerze. W sekcji Sterowniki – szczegółowe dane dotyczące sterowników graficznych. W sekcji Funkcje DirectX masz możliwość sprawdzenia, czy wyświetlanie grafiki 2D i 3D przez DirectX działa poprawnie. Kliknij opcję Testuj moduł DirectDraw i postępuj według zaleceń programu. Następnie kliknij opcję Testuj moduł Direct3D. Jeżeli wszystkie testy przebiegną prawidłowo, w sekcji Uwagi zobaczysz komunikat o braku problemów i pomyślnym wykonaniu testów.
Krok 5
Klikając jeszcze kilkakrotnie przycisk Następna strona, przechodzisz do kolejnych zakładek, w których możesz sprawdzić funkcje obsługi dźwięku, muzyki, sieci itp. W razie jakichkolwiek problemów zobaczysz odpowiedni komunikat. Wtedy pierwszą czynnością, jaką powinieneś wykonać, jest odnalezienie najnowszych sterowników do danego komponentu (karty graficznej, dźwiękowej, kontrolera gier czy karty sieciowej – w zależności od tego, gdzie problem wystąpił). Wszystkie informacje gromadzone przez Narzędzie diagnostyczne DirectX możesz zapisać w postaci pliku tekstowego – kliknij przycisk Zapisz wszystkie informacje. Taki plik może się przydać np. w serwisie. Aby zamknąć program, kliknij Zakończ.
Szybki dostęp do właściwości systemu
Standardowy sposób wywołania okna, czyli rozwinięcie menu Start, kliknięcie prawym klawiszem myszki ikony Mój komputer, a następnie wybranie z pojawiającego się menu kontekstowego pozycji Właściwości, to sposób trochę żmudny. Istnieją inne. Przedstawiamy dwa.
Krok 1
Wciśnij skrót klawiszowy [Windows]+[R]. Otworzy się okienko Uruchamianie. W polu Otwórz wpisz sysdm.cpl i kliknij OK.
Krok 2
Drugi sposób jest jeszcze łatwiejszy. Po prostu użyj skrótu klawiszowego [Windows]+[Break].
Edytor prywatnych znaków
Ten ukryty w folderze systemowym Windows program to doskonałe narzędzie dla każdego, kto chciałby dodać do zainstalowanego zestawu czcionek w systemie własne znaki, które potem może wstawiać do edytowanego dokumentu.
Krok 1
Wywołaj okno Uruchamianie (najlepiej skrótem klawiszowym [Windows]+[R]). Wpisz w nim polecenie eudcedit i kliknij OK.
Krok 2
Pojawi się okno programu oraz okno Wybieranie kodu. Pozostaw domyślnie zaznaczony kod – na przecięciu wiersza E000 oraz kolumny 0 i kliknij OK.
Krok 3
W oknie głównym pojawi się obszar roboczy – siatka pikseli edytowanego znaku. Za pomocą narzędzi graficznych widocznych na pionowym pasku narzędziowym umieszczonym po lewej stronie okna rysujesz własny znak.
Krok 4
Gdy znak jest gotowy, zamknij program. Pojawi się okienko dialogowe z pytaniem, czy zapisać narysowany znak. Kliknij Tak.
Krok 5
Aby wykorzystać utworzony znak w programach i edytowanych dokumentach, musisz uruchomić program Tablica znaków. Wywołaj go z menu Start, Wszystkie programy, Akcesoria, Narzędzia systemowe, Tablica znaków.
Krok 6
W oknie Tablica znaków, z listy Czcionka wybierz Wszystkie czcionki. W górnym lewym rogu tabeli znaków powinieneś zobaczyć znak utworzony w Edytorze znaków prywatnych. Zaznacz go myszką i kliknij przycisk Wybierz, a następnie Kopiuj.
Krok 7
Teraz możesz się przełączyć na aplikację, w której chcesz wstawić utworzony znak do edytowanego dokumentu. W celu wklejenia znaku użyj skrótu klawiszowego [Ctrl]+[V].
Dokumentacja, pliki o rozszerzeniu .chm
W folderze Windows, a także w folderach wielu aplikacji zainstalowanych w systemie z pewnością znajduje się sporo plików z rozszerzeniem .chm. Są to tzw. pliki pomocy – wbudowanej dokumentacji do systemu i zainstalowanych w nim programów. Co ciekawsze, nie wszystkie pliki pomocy są wywoływane przez funkcję wyświetlania pomocy w niektórych programach. Oto sposób na wirtualne zebranie wszystkich plików razem w celu ich ewentualnego przejrzenia.
Krok 1
Wciśnij klawisz [F3]. Otworzy się okno Wyniki wyszukiwania. Z dymku widocznego po lewej stronie okna wybierz Pliki i foldery.
Krok 2
W polu Cała nazwa pliku lub jej część wpisz *.chm. Domyślnie funkcja wyszukiwawcza będzie poszukiwała plików na wszystkich dyskach podłączonych do komputera. Pozostaw to ustawienie. Kliknij przycisk Wyszukaj.
Krok 3
Po chwili system poinformuje o liczbie znalezionych plików i zapyta, czy poszukiwany plik został znaleziony. Kliknij Tak, wyszukiwanie zakończone. W oknie powinieneś teraz mieć mnóstwo plików pomocy (na naszym redakcyjnym komputerze system odnalazł niemal 2 tysiące takich plików). Ponieważ zamknięcie okna z wynikami spowoduje utratę wyników wyszukiwania, warto je zachować.
Krok 4
Wybierz z menu Plik opcję Zapisz wyszukiwanie. Następnie w oknie Zapisywanie wyszukiwania, w polu Nazwa pliku wpisz np. pliki pomocy i kliknij przycisk Zapisz. Wynik wyszukiwania warto zapisać w łatwo dostępnym miejscu, na przykład na pulpicie systemu Windows. Po zastosowaniu tego sposobu masz bez potrzeby kopiowania czy przenoszenia plików pełny zestaw dokumentacji umieszczony w jednym miejscu.
Podgląd schowka systemowego
Z pewnością wiesz, że za pomocą klawiszy [Ctrl]+[C], [Ctrl]+[X] oraz [Ctrl]+[V] możesz odpowiednio kopiować, wycinać i wklejać różnego typu obiekty (pliki, fragmenty tekstu, obrazy itp.) ze schowka systemowego. Windows zawiera wbudowany program umożliwiający w każdej chwili podgląd zawartości tego schowka.
Krok 1
Wywołaj okno skrótem klawiszowym [Windows]+[R], a następnie wpisz polecenie clipbrd i kliknij OK.
Krok 2
Zobaczysz okno Podgląd Wieloschowka, w którym będzie wyświetlona aktualnie przechowywana w pamięci zawartość schowka systemowego.
Sprawdzanie uprawnień do pliku
Chcesz szybko sprawdzić, jakie są ustawione uprawnienia dostępu do danego pliku? Skorzystaj z polecenia cacls.
Krok 1
Wywołaj okno wiersza poleceń (skrótem [Windows]+[R] i poleceniem cmd) i wpisz: cacls nazwa_pliku. Oczywiście wpisz nazwę pliku, w którym chcesz sprawdzić ustawione do niego uprawnienia – w naszym przykładzie modulename.txt, i wciśnij [Enter].
Krok 2
Windows wyświetli w odpowiedzi coś podobnego do tego, co widać na ilustracji obok nazwy pliku wyświetlone są nazwy grup kont i konta, a za dwukropkiem przypisane danej grupie uprawnienie oznaczone jedną literą. Oto interpretacja poszczególnych liter:
R – odczyt
C – zmiana (zapis)
W – zapis
F – pełna kontrola (pełny dostęp)
Bez Blastera przy instalacji systemu
Windows XP SP2 wyposażono w niewielki program blastcln, którego jedynym zadaniem jest usunięcie z systemu złośliwego robaka internetowego o nazwie Blaster.
Krok 1
Wywołaj okno wiersza poleceń (najprościej za pomocą skrótu klawiszowego [Windows]+[R] oraz polecenia cmd), a następnie w tym oknie wpisz polecenie blastcln i wciśnij [Enter]. Na ekranie nic się nie pojawi, ale program wykona swoje działanie.
Krok 2
Możesz uruchomić blastcln w trybie z wyświetlaniem komunikatów. W tym celu wpisz polecenie blastcln /v i wciśnij klawisz [Enter].
Krok 3
Choć robak Blaster nie stanowi dla najnowszych Windows zagrożenia, program blastcln – po przeniesieniu np. na napęd flash USB – może się przydać do ochrony nowo zainstalowanego Windows XP SP1.
Dodatkowe narzędzia administracyjne – pakiet Support Tools
Na płycie instalacyjnej Windows XP znajduje się pakiet dodatkowych narzędzi administracyjnych do systemu Windows XP. Aby go zainstalować, postępuj wg następujących wskazówek.
Krok 1
Włóż instalacyjny krążek Windows XP do napędu i poczekaj, aż na ekranie pojawi się okno instalatora. Z listy dostępnych opcji wybierz wykonaj zadania dodatkowe.
Krok 2
Pojawi się kolejna lista zadań, wybierz z niej Przeglądaj ten dysk CD-ROM.
Krok 3
Otworzy się okno Eksploratora Windows ustawione na zawartość płyty CD. Przejdź do folderu SUPPORT, a następnie TOOLS.
Krok 4
Dwukrotnie kliknij SUPTOOLS. Gdy pojawi się okno Windows Support Tools Setup Wizard, kliknij Next, następnie zaznacz I Agree i kliknij Next jeszcze trzykrotnie i na koniec Install Now.
Krok 5
Gdy instalator przekopiuje pliki na dysk twardy, kliknij Finish.
Krok 6
Co prawda w menu pojawi się nowy element – grupa Windows Support Tools, ale nie znajdziesz w niej skrótów do programów, lecz jedynie skrót do okna wiersza polecenia oraz – bardzo przydatną (choć niestety anglojęzyczną) – dokumentację programów zawartych w pakiecie Support Tools. Aby ją wywołać, kliknij skrót Support Tools Help.
Krok 7
Zobaczysz okno: Centrum pomocy i obsługi technicznej, w którym zostanie otwarta dokumentacja dodatkowych narzędzi Support Tools, czyli Narzędzia Obsługi Systemu Windows.