Uniwersalny pendrive

Pamięci USB flash są bardzo tanie i pojemne, nośnik 8 GB można nabyć już za zaledwie 30–50 zł. Służą zazwyczaj do przenoszenia danych, a pojemność 8, 16, czy nawet 32 GB pozwala pomieścić wiele zdjęć, filmów i utworów muzycznych. Oczywiście nie wyklucza to innych zastosowań pamięci tego typu. Należy do nich m.in. wykorzystanie pendrive’a do uruchamiania systemu w sytuacjach awaryjnych, kiedy trzeba na przykład zaktualizować BIOS. Producenci płyt głównych proponują inne metody, ale pamięć USB flash jest jednak zdecydowanie najwygodniejsza. Odpowiednie przygotowania i formatowanie pamięci najlepiej wykonać, gdy pendrive jest nowy i niezapisany, bo robienie tego później będzie się wiązało z utratą danych.

Pamięć USB flash jest tak powszechnie stosowana, że stała się nośnikiem, na którym jest przenoszone złośliwe oprogramowanie między komputerami. Ułatwia to automatyczne uruchamianie aplikacji poprzez plik konfiguracyjny autorun.inf. Niektóre wirusy automatycznie uruchamiają się w systemie właśnie przez ten plik, dlatego warto się przed tym zabezpieczyć.

W tym celu można utworzyć pusty plik o nazwie autorun.inf, a następnie ustawić mu atrybuty tylko do odczytu. Jeszcze lepiej, gdy pendrive jest sformatowany w systemie plików NTFS. Istnieje wtedy możliwość skutecznego zablokowania dostępu do pliku startowego, więc wirusy wykorzystujące mechanizm automatycznego uruchamiania nie mają szansy rozprzestrzeniać się w ten sposób.

Ponieważ w większości komputerów działa Windows XP, w tym właśnie systemie wykonamy formatowanie. Niestety, XP nie potrafi umieścić na pamięci flash plików startowych, więc posłużymy się znanym programem HP USB Disk Storage Format Tool. Formatowanie składa się z kilku etapów.

Przed przystąpieniem do formatowania pamięci USB za pomocą wspomnianego programu trzeba utworzyć dyskietkę startową. Jeśli jej nie masz, od razu przejdź do następnego warsztatu.

Otwórz Mój komputer. Następnie prawym klawiszem myszy kliknij Stacja dyskietek 3,5 (A:) i z menu kontekstowego wybierz Formatuj....

W oknie Formatuj Stacja dyskietek zaznacz opcję Utwórz dysk startowy systemu MS-DOS i kliknij przycisk Rozpocznij. Pojawi się ostrzeżenie o usunięciu wszystkich danych. Kliknij przycisk OK.

Pasek postępu informuje o stanie formatowania, a po chwili zobaczysz komunikat o zakończeniu formatowania. Kliknij OK, a w głównym oknie programu – Zamknij. Dyskietka jest gotowa. Nie wyjmuj jej ze stacji.

Nowe komputery, a zwłaszcza notebooki, nie mają już instalowanych stacji dyskietek, ale problem braku stacji można rozwiązać, instalując specjalny sterownik – Virtual Floppy Driver.

Rozpakuj archiwum vfd21–080 206.zip do dowolnego katalogu na dysku. Następnie wejdź do tego katalogu i uruchom program ikoną vfdwin.exe.

W głównym oknie programu kliknij przycisk Install. Następnie kliknij Start, by uruchomić sterownik. W polu poniżej pojawią się stosowne komunikaty.

Przejdź do zakładki Drive0 i kliknij przycisk Change. W no wym oknie wybierz z listy Drive Letter dowolną literę napędu dla stacji dyskietek (niekoniecznie A lub B) i kliknij OK. Stacja zostanie utworzona.

W tej samej zakładce Drive0 kliknij przycisk Open/Create.... Następnie w oknie Open Virtual Floppy Image kliknij przycisk Create (bez podawania ścieżki do obrazu dyskietki) – do wirtualnej stacji dyskietek zostanie „włożona” czysta, wirtualna dyskietka.

Teraz możesz wykonać kroki 1 – 3 z poprzedniego warsztatu. Zwróć tylko uwagę, że napęd wirtualny będzie widoczny jako dysk wymienny (nie będzie miał ikony stacji dyskietek). Jego formatowanie będzie oczywiście błyskawiczne. Bez porównania szybsze niż dyskietki.

Skoro masz już dyskietkę systemową, możesz wykorzystać program, który przeniesie z niej pliki na pendrive.

Zainstaluj program HP USB Disk Storage Format Tool, a następnie uruchom, dwukrotnie klikając na hpusbfw.exe.

Pierwsza lista pozwala wybrać pendrive, który ma być formatowany. Druga – system plików (najlepiej pozostawić FAT32). W trzecim polu możesz wpisać dowolną etykietę twojego pendrive’a. Jednak najważniejsze to włączyć opcję Create a DOS startup disk, a także w polu poniżej wpisać literę, pod którą widoczna jest prawdziwa lub wirtualna dyskietka (utworzona w poprzednich krokach).

Po wpisaniu odpowiednich wartości kliknij przycisk Start. Pojawi się ostrzeżenie o usunięciu wszystkich danych – kliknij Tak. Pasek postępu będzie informował o formatowaniu – trwa ono zazwyczaj nie dłużej niż kilkanaście sekund. Po zakończeniu pojawi się podsumowanie. Po wykonaniu tych czynności możesz nagrać na pamięć USB flash takie programy, jakie są ci potrzebne: do aktualizacji BIOS-u, odzyskiwania haseł BIOS-u czy systemu lub podobne. Dotyczy to wszystkich programów, które wymagają środowiska DOS, bo w Windows XP z różnych powodów nie mogą działać.

Masz już pamięć USB flash, z której możesz uruchomić komputer. Pora dostosować komputer, by mógł się z tej pamięci uruchomić. Zazwyczaj konieczna jest do tego konfiguracja BIOS-u, bo pendrive jest traktowany jako dysk twardy, jednak o niższym priorytecie niż dysk twardy wbudowany w komputer. Dlatego też w domyślnej konfiguracji BIOS-u system nawet nie próbuje się z niego uruchomić. Ważne jest, by pendrive podłączyć do komputera przed jego włączeniem. W przeciwnym wypadku BIOS może nie wykryć urządzenia.

Niektóre BIOS-y Award odróżniają pamięci USB flash od dysków twardych, stosując dla nich oznaczenie USB-HDD. Inne traktują je jak normalny dysk twardy.

Podczas uruchamiania komputera naciśnij klawisz [F2] albo [Del], by wejść do programu konfiguracyjnego BIOS-u.

Przejdź do sekcji Advanced BIOS Features i naciśnij [Enter].

Przejdź do pozycji: First Boot Device [Floopy] i naciśnij [Enter].

Na rozwiniętej liście poszukaj pozycji USB-HDD. Jeśli jest dostępna, wybierz ją i zatwierdź klawiszem [Enter]. Możesz pominąć dalsze kroki – po zapisaniu zmian i resecie komputer będzie się uruchamiał z pamięci USB.

Jeśli BIOS nie daje do wyboru opcji USB-HDD, wybierz Hard Disk.

W samej sekcji Advanced BIOS Features odszukaj funkcję Hard Disk Boot Priority i naciśnij [Enter]. Pojawi się lista dysków, jakie wykrył BIOS. Na pierwszej pozycji prawdopodobnie znajdzie się dysk twardy:

Za pomocą klawisza [Page Down] przesuń dysk twardy poniżej dysku USB. W ten sposób pamięć USB flash stanie się pierwszym nośnikiem, z którego będzie uruchamiany system:

Klawiszem [Esc] wyjdź do głównego okna. Następnie przejdź do opcji Save & Exit Setup i naciśnij [Enter]. Spowoduje to zapisanie zmian w BIOS-ie i ponowne uruchomienie komputera – tym razem już z dysku USB.

W BIOS-ach typu Phoenix pamięć USB praktycznie zawsze jest rozpoznawana jako dysk twardy.

Podczas uruchamiania komputera naciśnij klawisz [F2] albo [Del], by wejść do programu konfiguracyjnego BIOS-u.

Przejdź do sekcji Boot, a następnie: Boot Device Priority i naciśnij [Enter].

Jako 1st Boot Device ustaw Hard Disk.

Klawiszem [Esc] wyjdź do głównego okna sekcji Boot, a następnie przejdź do pozycji Hard Disk Drives i naciśnij [Enter].

Zazwyczaj na pierwszej pozycji listy znajdzie się dysk twardy, dopiero za nim pamięć USB flash:

Klawiszem [Page Down] przesuń dysk twardy na drugą pozycję, by pamięć USB znalazła się na pierwszej:

Klawiszem [Esc] wyjdź do głównego okna, następnie przejdź do sekcji Exit i wybierz z niej Exit & Save Changes. Spowoduje to zapisanie zmian w BIOS-ie i ponowne uruchomienie komputera z pamięci USB flash.

Po zapisaniu zmian i ponownym włączeniu komputera system będzie uruchamiany z pamięci USB. Ponieważ nie jest to system Windows, lecz DOS, pojawi się jedynie linia poleceń, w której będziesz mógł wykonać np. aktualizację BIOS-u poprzez wpisanie z klawiatury odpowiednich poleceń.

Często zdarza się jednak, że po wyjęciu i ponownym włożeniu pendrive’a jest on znowu rozpoznawany przez BIOS i trafia gdzieś na koniec listy, z której ma być uruchamiany system. Tak więc znów będzie uruchamiany Windows z dysku twardego – trzeba wykonać ponownie czynności przedstawione w tym rozdziale.

Dużym ułatwieniem może być menu startowe niektórych płyt głównych (pojawia się zwykle po wciśnięciu [F8]), które wyświetla listę dostępnych nośników i pozwala wybrać m.in. pendrive bez konieczności wchodzenia do BIOS-u.