Uprzedź awarię dysku

Oprócz programów współpracujących ze S.M.A.R.T. są również takie, które potrafią dokładnie sprawdzić całą powierzchnię dysku i ocenić jej stan. Do takich narzędzi należy m.in. HD Tune 2.55. Na naszej płycie DVD zamieszczamy program w wersji podstawowej, która oferuje kilka funkcji. Osoby, które chciałyby wykorzystać pełne możliwości programu, mogą zakupić HD Tune Pro 3.50 (kosztuje 35 dolarów). Wersja płatna ma dodatkowe funkcje, jak monitorowanie i wyciszanie dysku, wskazania użycia folderów, oczyszczanie wolnej powierzchni, rejestrowanie błędów oraz dodatkowe benchmarki. Działa 14 dni bez konieczności kupowania jej.

Wszystkie dyski są wyposażone w mechanizm monitorowania, który ostrzega o nadchodzących problemach – S.M.A.R.T. (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Techno- logy). Korzystając ze specjalnego oprogramowania, możesz łatwo poznać aktualną kondycję swojego magazynu danych. Najlepsze takie programy zamieszczamy na naszej płycie DVD, a jeden z nich dokładnie opisujemy poniżej.

Informacje gromadzone przez system S.M.A.R.T. sa przechowywane na dysku twardym. By je odczytać, musisz wykorzystać dodatkowe oprogramowanie, np. CrystalDiskInfo, który znajdziesz na dołączonej do tego wydania płycie DVD.

Jedną z informacji jest temperatura pracy dysku – im niższa, tym lepiej. Nie ma jednej granicznej temperatury, powyżej której możesz uznać dysk za przegrzewający się, bo zależy to od jego konstrukcji. Większość programów do diagnostyki dysków, jak opisywany w dalszej części CrystalDiskInfo, reaguje odpowiednim komunikatem, gdy uzna odczytaną wartość za niebezpieczną.

Oprócz temperatury, S.M.A.R.T. prezentuje także mnóstwo informacji o pracy dysku. W szczególności: czy i jak często dochodziło do tzw. realokacji sektorów. Operacja ta jest wykonywana automatycznie w wypadku znalezienia uszkodzonych sektorów. Każdy napęd ma niewielkie zapasowe miejsce, które jest wykorzystywane, gdy na przestrzeni zajętej przez partycje pojawią się uszkodzenia. Każde użycie takiego zapasowego sektora jest rejestrowane.

Jeśli program diagnostyczny wykaże jakąkolwiek inną niż zero liczbę relokacji, to znaczy, że na dysku są uszkodzone sektory. Jeśli ich liczba będzie na tyle duża, że wyświetli się przy tym ostrzeżenie, to sygnał, że z dyskiem dzieje się źle. Sprawdzaj codziennie, czy liczba ta nie rośnie. Gdy liczba uszkodzeń raptownie wzrośnie, rozważ szybką wymianę. Kiedy skończy się rezerwa na relokację, to kolejne uszkodzone sektory mogą spowodować zniszczenie.

Monitoring parametrów dysku twardego to tylko czynność kontrolna. Co zrobić, by przedłużyć żywot dysku, zmniejszając ryzyko awarii?

• Jeśli w obudowie PC masz więcej niż dwa dyski, nie montuj ich jeden nad drugim, lecz pozostaw między nimi jedną wnękę wolną. Poprawi to warunki chłodzenia, a także zminimalizuje ryzyko nakładania się wibracji z obu napędów na siebie, a więc poprawi komfort pracy głowic.
• Staraj się umieszczać dyski w obudowie najniżej, jak to możliwe. Jeśli masz tzw. koszyk na napędy 3,5”, użyj najniższych wnęk. Najlepiej zamontuj dysk tuż przy podstawie – im bliżej podstawy, tym chłodniej, więc lepiej dla dysku.
• Jeśli dysk ma temperaturę znacznie wyższą od pokojowej, rozważ montaż cichego, wolnoobrotowego wentylatora z przodu obudowy, a w razie braku otworów do jego montażu – specjalnych modułów chłodzących dyski.

Żadna z wersji systemu Windows nie ma wbudowanego narzędzia do badania stanu dysku raportowanego przez system S.M.A.R.T. Do tego celu możesz jednak użyć jednego z kilku darmowych programów. Jednym z nich jest popularny CrystalDiskInfo.

Programu nie trzeba instalować. Uruchom go, wypakowując zawartość archiwum ZIP do nowego folderu i klikając dwukrotnie jego ikonę. Nie musisz wykonywać żadnych czynności – program automatycznie pobierze z dysku wszystkie informacje.

W oknie programu CrystalDiskInfo zwróć uwagę na pole Status. To podsumowanie informacji o dysku. Program posługuje się prostym kodem kolorystycznym: niebieski – poprawna praca, żółty – ostrzeżenie, czerwony – alarm. Pole to powinno więc być niebieskie i prezentować informację, taką jak na ekranie powyżej. Każda inna informacja sugeruje, że z dyskiem coś jest nie w porządku.

Jeśli pole Status nie jest niebieskie, sprawdź kolejne parametry dostarczane przez S.M.A.R.T., np. temperaturę dysku. Jest pokazana poniżej głównego statusu Temperatura. Generalnie nie powinna przekraczać 55°C, ale program również podświetli ją na żółto lub czerwono, jeśli jest za wysoka.

Sprawdź też, czy na prezentowanej liście parametrów S.M.A.R.T. któraś z pozycji nie ma żółtego oznaczenia (zamiast niebieskiego). Byłoby to sygnałem, że został dla niej przekroczony stan alarmowy. Jeśli dotyczy to pozycji Ilość realokowanych sektorów, na dysku pojawiają się uszkodzone sektory, co może prowadzić do utraty danych.

Z kolei żółty wskaźnik przy pozycjach: Czas potrzebny do "rozkręcenia" tale..., czy też Częstotliwość błędów podczas pozycj..., sugeruje, że bliska awarii jest mechanika dysku i w krótkim czasie może on zupełnie „paść” ze względu np. na zatarte łożyska głowic.