Więcej i lepiej

• Sebastian Stolarczyk redaktor działu Hardware

Monitory o dużych przekątnych ekranu są świetnym wyborem dla wielu domowych użytkowników komputerów, szczególnie tych, którzy często grają lub oglądają filmy. W tych zastosowaniach najlepiej sprawdzają się modele panoramiczne, jednak nie oznacza to, że są one najlepsze pod każdym względem. Dowodem jest to, że najlepszą jakość obrazu wśród testowanych monitorów miał NEC o standardowych proporcjach krawędzi ekranu. Koniecznie trzeba sprawdzić, czy kupowany monitor ma cyfrowe wejście DVI lub HDMI, bo nawet dziś zdarzają się tanie modele tylko z interfejsami analogowymi.

W artykule znajdziesz:

• Informacje o rodzajach matryc ciekłokrystalicznych
• Cechy nowoczesnych monitorów
• Szczegóły, na które należy zwrócić uwagę przy zakupie
• Wrażenia z testu 16 modeli o przekątnej ekranu 19–22"

Kupując monitor kilkanaście miesięcy temu, można było się zdecydować na nowoczesny wyświetlacz LCD lub starszy monitor kineskopowy CRT. Dzisiaj rynek całkowicie zdominowały monitory LCD, co wynika z rozwoju technologii ciekłokrystalicznej, gwałtownie polepszających się parametrów płaskich monitorów i szybko spadających cen. Jakoś nie sprawdzają się zapowiedzi fachowców, przewidujących słabą wydolność fabryk i wzrost cen. Jest przeciwnie.

Przed dokonaniem zakupu warto wiedzieć, jakiego rodzaju panele LCD są dostępne na rynku i czym się charakteryzują. Najpopularniejszym rodzajem matrycy jest tzw. TN (ang. Twisted Nematic). Cechuje się niskim czasem reakcji i niską ceną. Jej wady to niepełne odwzorowanie palety barw (na ogół jest to 256 tys. kolorów, rozszerzone do 16,2 mln dzięki dodatkowym rozwiązaniom) i przeciętne kąty widzenia.

• JAKOŚĆ OBRAZU W zależności od zastosowań monitor powinien dobrze oddawać kolory i minimalizować efekt ditheringu, tj. mieszania kolorów w celu uzyskania brakujących odcieni. Wymagające osoby powinny się zainteresować monitorami z matrycami lepszymi od TN (np. S-PVA).
• KĄTY WIDZENIA Wysokie kąty widzenia pozwalają oglądać niezmieniony obraz z różnych miejsc, co sprawdza się w przypadku monitorów służących do oglądania filmów przez kilka osób.
• RÓŻNORODNOŚĆ INTERFEJSÓW Dobry monitor powinien mieć nie tylko analogowe gniazda D-Sub, ale również jedno z cyfrowych złączy przesyłania obrazu zapewniających lepszy obraz. Dobrze, jeśli jest to przynajmniej złącze DVI, ale można już spotkać monitory z jeszcze nowszym portem HDMI.

Z drugiej strony mamy różne rodzaje matryc typu VA (np. MVA – ang. Multi domain Vertical Alligment, PVA – ang. Patterned multiple domain Vertical Alignment itd.) i mniej popularne IPS (ang. In-Plane Switching), które są niejako przeciwieństwem matryc TN – znakomicie oddają kolory (pełna paleta 16,7 mln barw) i najczęściej mają równie dobre kąty widzenia – nawet do 178 stopni we wszystkich płaszczyznach. Warto wspomnieć, że jakiś czas temu tego typu matryce miały dużo gorszy czas reakcji piksela, co powodowało widoczny, szczególnie w przypadku dynamicznych obrazów, efekt smużenia (rozmycia) obrazu, ale w obecnych monitorach ten problem praktycznie nie występuje. Matryce VA i IPS w dalszym ciągu są jednak kosztowniejsze od matryc TN, dlatego cieszą się popularnością głównie u wymagających użytkowników.

Ponieważ większość użytkowników komputerów nie korzysta zawodowo z programów graficznych wymagających najwyższej jakości kolorów, nowy monitor z matrycą TN będzie odpowiedni, zwłaszcza że technologia ta stale się rozwija, a jej wady powoli zanikają.

Monitory LCD można również podzielić na panoramiczne (o stosunku krawędzi obrazu 16:10) i standardowe (4:3). Ostatnio dużą popularność zdobywają właśnie te pierwsze, ponieważ lepiej się na nich prezentują filmy czy gry. Praktycznie wszystkie nowe gry mają już specjalne „szerokie” rozdzielczości. Również na panoramicznym ekranie zmieszczą się obok siebie np. dwie strony A4 czy więcej kolumn w arkuszu kalkulacyjnym. Okazuje się również, że oko ludzkie lepiej odbiera obraz ustawiony poziomo niż pionowo, więc taki obszar pulpitu jest teoretycznie bardziej komfortowy niż pulpit o proporcjach 4:3. Wybór jednego z formatów ekranu nie ma jednak nic wspólnego z jakością obrazu i zależy jedynie od preferencji użytkownika oraz zastosowań.

Wiele oferowanych monitorów ma odblaskową powłokę matrycy (ang. glare), która sprawia wrażenie lepszego nasycenia kolorów. Barwy rzeczywiście wydają się być żywsze, ale ceną za to są liczne refleksy światła na powierzchni monitora, co może przeszkadzać w niektórych warunkach (np. gdy monitor jest ustawiony naprzeciwko okna).

Kupując monitor LCD, nie należy zwracać uwagi na takie rzeczy, jak czas reakcji piksela czy wysoki współczynnik kontrastu (np. 3000:1), obecnie bowiem każdy nowy monitor jest pozbawiony efektu smużenia, a duży kontrast to bardziej chwyt marketingowy niż praktyczna wartość. Również jasność rzędu 300 nitów (kandeli na metr kwadratowy) jest znacznie na wyrost, bo najlepiej pracuje się przy jasności równej połowie tej wartości. Również teoretyczny kąt widzenia nie zawsze odpowiada praktyce, bo istnieje wiele sposobów pomiaru tego kąta, dzięki czemu producenci dość dowolnie traktują ten parametr.

Warto się natomiast zainteresować zestawem interfejsów. Monitor musi mieć cyfrowe złącze DVI lub HDMI, dające w praktyce zauważalnie ostrzejszy i wyraźniejszy obraz niż w wypadku najtańszych modeli z analogowym gniazdem D-Sub. Dobrze, jeśli producent dostarcza niezbędne okablowanie już z monitorem – unikniemy konieczności ponoszenia dodatkowego kosztu kabla DVI.

Przed rokiem, w PC Formacie 4/2007 nasz test monitorów obejmował 20 modeli 19-calowych w cenie około 1000 zł. Dziś za taką kwotę można znaleźć model 22- -calowy, a więc obserwujemy wzrost przekątnych oraz spadek cen. Widać też dominację monitorów panoramicznych – wtedy stanowiły mniejszość, a obecnie trudno już znaleźć monitor o proporcjach ekranu 4:3. Dużą zmianą jest coraz lepsza jakość obrazu, w tym większy kontrast. Do interfejsów D-Sub i DVI dołącza obecnie cyfrowe HDMI. Zmianą na minus są słabsze konstrukcje mechaniczne – dawniej sporo monitorów miało obrotowy ekran czy oferowało możliwość regulacji wysokości ekranu, a dzisiejsze tanie konstrukcje są tego praktycznie pozbawione.

Przetestowaliśmy 16 monitorów LCD o przekątnych od 19 do 22 cali. Monitory podzieliliśmy na dwie kategorie; modele o niższych przekątnych 19–20" oraz droższe monitory 22-calowe.

Wszystkie zestawione modele korzystają z matryc wykonanych w technologii TN, a ponadto większość (z jednym wyjątkiem) zebranych monitorów ma już ekrany panoramiczne. W zależności od przekątnej mają one rozdzielczość 1440x900 lub 1680x1050. Warto zwrócić uwagę, że zarówno monitory 20-calowe, jak i 22-calowe mają 1680x1050 pikseli, więc obszar roboczy pomieści tyle samo szczegółów. Jednak we wszelkich zastosowaniach rozrywkowych większy ekran zapewnia lepszy komfort.

Współczesne monitory cechują się bardzo dobrym odwzorowaniem barw. Według testów błąd odwzorowania kolorów (tzw. delta E) jest rzędu kilkunastu punktów (nawet poniżej 15), gdy w starszych modelach dochodził do 30. Ponadto wiele modeli bez problemu osiąga kontrast rzędu 500:1 (w tym także obaj zwycięzcy testu), a możliwa do ustawienia jasność nawet przekracza nominalną wartość 300 nitów. W praktyce powinno się pracować przy jasności 120–150 nitów, jednak wykorzystanie monitora do oglądania filmów czy grania może wymagać wyższej wartości.

W monitorach można jednak trafić na defekty obrazu związane z ich konstrukcją. Jest to np. efekt ditheringu czy nierównomierne przejścia tonalne wynikające z niedoskonałości matryc. Nadal istnieje problem ograniczonego kąta widzenia, w niektórych monitorach wynosi on 40–50 stopni.

Pierwsze monitory LCD miały tylko jeden rodzaj gniazda – analogowe złącze D-Sub. Dzisiaj standardem stały się interfejsy cyfrowe. Wszystkie testowane monitory 22-calowe mają gniazdo DVI, a coraz częściej pojawia się też HDMI, umożliwiające również przesyłanie dźwięku (jeśli monitor ma głośniki). Oba rodzaje cyfrowych złączy zapewniają jednakową jakość obrazu. Co ciekawe, w monitorach o mniejszej przekątnej ekranu nadal dominuje gniazdo D-Sub, ale modele z tym gniazdem zajęły ostatnie miejsca testu.

Jeśli chodzi o inne elementy wyposażenia, koncepcja nie zmienia się od lat. Nadal niektóre monitory mają obrotowe ekrany (można je ustawić w pionie), inne mają głośniczki, nadal zdarzają się modele z zewnętrznymi zasilaczami. Nie ma także większych rewolucji, jeśli chodzi o menu ekranowe czy ciekawe funkcje służące do sterowania urządzeniami. Najciekawsze pomysły pojawiają się w monitorach o większych przekątnych (od 24 cali).

Zwycięzcą testu w kategorii monitorów 22-calowych został Fujitsu Siemens Scaleoview H22–1WS, który uzyskał jedną z najwyższych ocen jakości obrazu. Poza dobrym obrazem zalety monitora to duże możliwości i bogate wyposażenie. Jako jeden z nielicznych ma dwa cyfrowe złącza (DVI i HDMI), dużo predefiniowanych ustawień nasycenia kolorów i jasności, a ponadto bardzo interesujący wygląd.

Z kolei najlepszym monitorem 19-calowym okazał się NEC MultiSync LCD195VXM+. To jedyny model w teście, który cechuje się standardowymi proporcjami krawędzi obrazu (4:3). W swojej klasie monitor uzyskał najlepszą ocenę za jakość obrazu – ma świetny kontrast i odwzorowanie kolorów. Niektórzy użytkownicy docenią również matową matrycę i wygodne przyciski do nawigacji po menu ekranowym.

Monitory 19- i 20-calowe

Jedyny monitor o standardowych proporcjach obrazu (4:3) cechuje się najwyższym kontrastem i jakością kolorów, choć te ostatnie nie są zbyt żywe. Nóżka podstawy może służyć do podnoszenia monitora o kilka centymetrów, a pod estetycznie zaokrągloną ramką umieszczono bardzo wygodne przyciski.

Bardzo wysoki kontrast (jednak daleki od deklaracji producenta) i solidne kąty widzenia to największe zalety monitora LG. Z menu ekranowego nie korzysta się najwygodniej, ale przyciski umieszczono z dołu, dlatego sama ramka monitora wygląda elegancko. Minus tego modelu to najwyższy pobór mocy.

Monitor udostępnia wiele regulacji bezpośrednio z panelu przycisków (bez wchodzenia do menu) i wiele ustawień położenia ekranu, wraz z możliwością montażu na ścianie. Wyświetlany obraz ma dobrą jakość, ale relatywnie niski kontrast. Oprócz monitora LG model ten pobiera najwięcej prądu.

Wyświetlane kolory są nieco przejaskrawione (wskazana jest kalibracja), a obraz traci trochę na klarowności przez brak złącza DVI. W testach dostrzeżono problemy z wyśrodkowaniem obrazu przy rozdzielczości innej niż natywna. Zaletą tego modelu jest najniższy odnotowany pobór mocy.

Monitor o wysokim kontraście i wiernych kolorach, a także bardzo rozbudowanym (dodatkowe ustawienia, np. wyświetlanie obrazu w sepii) i funkcjonalnym menu OSD, które jednak w ciemnym pomieszczeniu obsługuje się trudno, bo przyciski są dotykowe (wbudowane w ramkę) i nie mają podświetlenia.

Mimo przeciętnego kontrastu obraz na monitorze MAG prezentuje się bardzo ładnie i żywo, a pod większym kątem się nie przebarwia. Obramowanie matrycy jest połyskujące (łatwo się brudzi), a menu ekranowe nieintuicyjne, połączone ponadto ze słabą nawigacją za pomocą twardych przycisków.

Acer P193W to jedyny monitor z błyszczącą powłoką matrycy, która podnosi nasycenie kolorów – prezentują się one ładnie, ale tylko wtedy, gdy patrzący siedzi na wprost ekranu. Model wyróżnia się nietypowym wzornictwem, elegancką podstawą i niskim poborem energii.

Jeden z nielicznych monitorów w białej obudowie i z ostrym (jak na sygnał analogowy) obrazem. Minusem jest słaba wierność prezentacji kolorów, niewielki kontrast oraz przeciętne kąty widzenia, ale podczas pracy na wyświetlanym obrazie nie widać poważniejszych defektów.

Monitory 22-calowe

Zwycięzca testu wyróżnia się dobrą jakością obrazu – wysokim kontrastem i bardzo dobrymi kolorami. Do jego zalet należy duża liczba interfejsów podłączeniowych, ciekawy projekt obudowy i dodawana w zestawie myszka z klawiaturą w podobnej kolorystyce. Monitor pobiera dość dużo mocy.

Zalety modelu to mnogość regulacji położenia ekranu i możliwość montażu monitora na ścianie. Menu ekranowe jest nazbyt udziwnione i nieintuicyjne, ale monitor rekompensuje to bardzo dobrą jakością obrazu, szczególnie kontrastem i odwzorowaniem barw. Nie imponuje jednak kątami widzenia.

Obok monitora HP, Asus MW221U wyróżnia się najlepszym wykonaniem i wzornictwem. Ponadto ma ładne kolory i wysoki kontrast we wszystkich trybach pracy, ale słabe kąty widzenia oraz angielskie menu. Uwagę zwraca najniższy pobór mocy ze wszystkich przetestowanych 22-calowych urządzeń.

Model wyróżnia się ciekawą konstrukcją i eleganckim wzornictwem. Ma bardzo wysoki fabryczny kontrast i bardzo dobrą równomierność podświetlenia. Za minus należy uznać stosunkowo wysoki pobór mocy i menu ekranowe dostępne wyłącznie w języku angielskim.

Atutami monitora jest m.in. dobre odwzorowanie barw oraz brak widocznych defektów obrazu. Ponadto ma gniazdo HDMI, ale w testowanym zestawie zabrakło odpowiedniego kabla. Monitor ma typowe cechy ekranów z matrycą TN, np. niewielkie kąty widzenia.

Monitor wyróżnia się niezłym wynikiem testu odwzorowania barw i bardzo wygodnym sterowaniem (przyciski są intuicyjne i wyraźnie opisane). W czasie testów odnotowaliśmy jednak przeciętny kontrast (duża jasność czerni). Monitor ma jedne z najlepszych kąty widzenia.

Monitor ma jeden z najlepszych fabrycznych współczynników kontrastu i jasności, a także wygodne przyciski do poruszania się po menu. Ma również praktycznie najniższy maksymalny pobór mocy. Wadą modelu jest niewielki zakres pochylenia ekranu i brak predefiniowanych trybów wyświetlania obrazu.

Największą wadą monitora Manty jest niewielka jasność maksymalna, a także słaby kontrast przy wskazanych ustawieniach jasności. Ma jednak niezłe kąty widzenia i względnie krótki czas reakcji matrycy. Dzięki solidnej, metalowej podstawie stabilnie stoi na biurku.