Windows - napraw to sam

To jedna z najtrudniejszych awarii, bo zawieszanie się systemu może być spowodowane tysiącem różnych przyczyn.

Jedną z przyczyn zawieszania się systemu może być oprogramowanie – niekoniecznie złośliwe, ale może źle napisane, zapychające pamięć lub dysk aż do zawieszenia systemu. Warto usunąć zbędne programy, sprawdzić dysk programem antywirusowym, zwolnić trochę miejsca na dysku itd. W ostateczności należy zainstalować system od nowa.

Kolejna przyczyna leży w sprzęcie: usterkach płyty głównej (szczególnie kontrolera SATA) lub dysku twardego. Z czasem elementy chłodzące pokrywają się kurzem, który warto usunąć. Również kable się luzują albo pokrywają nalotem utrudniającym prawidłowy przepływ prądu, zatem rozłożenie, oczyszczenie i ponowne złożenie komputera wcale nie jest złym pomysłem.

W skrajnych przypadkach system zasygnalizuje awarię, wyświetlając „niebieski ekran”. Warto zapisać komunikat, a następnie poszukać w internecie, co on oznacza. Jeśli nie zdążysz zapisać wyświetlanego komunikatu, możesz posłużyć się programem BlueScreenView.

Jeśli masz podkręcony procesor, pamięć czy kartę graficzną, warto z tego zrezygnować, bo również okazuje się to częstą przyczyną niestabilnego zachowania komputera.

Trudno odróżnić powolną pracę sprzętu od powolnej pracy systemu. Jeśli jednak wyeliminowałeś wcześniej problemy sprzętowe, czas sprawdzić Windows.

Główną przyczyną jest oprogramowanie, które pożera część mocy obliczeniowej procesora albo alokuje za dużo pamięci. Zdarzają się również tzw. wycieki pamięci, gdy program nie zwalnia zajętej pamięci RAM. Tymczasowym rozwiązaniem jest zlokalizowanie takiego programu w Menedżerze zadań (za pomocą skrótu klawiszowego [Ctrl]+[Alt]+[Esc]), a następnie jego wyłączenie i ponowne uruchomienie. Trzeba jednak rozważyć instalację nowszej, poprawionej wersji.

Spowolnienie pracy może być spowodowane także działaniem wirusa w tle, jak również programu antywirusowego, który ma zaplanowane cykliczne skanowanie dysku. Przyczynę można zidentyfikować w sposób podany w poprzednim kroku.

Wszyscy wiedzą również, że Windows staje się ociężały z własnego powodu, po instalacji kolejnych dziesiątków czy setek poprawek. Jedynym sposobem przyspieszenia go jest reinstalacja systemu. Ze względu na bezpieczeństwo trzeba instalować wszystkie poprawki Windows Update, ale jeśli zależy ci na szybkości, lepiej wyłączyć automatyczne aktualizacje i instalować tylko główne pakiety poprawek (Service Pack).

Jeśli Windows wyświetli komunikat, że ma za mało pamięci, niekoniecznie trzeba ją kupować. Najprostszym rozwiązaniem jest zwiększenie pamięci wirtualnej. W Panelu sterowania kliknij System i zabezpieczenia, następnie Wyświetl ilość pamięci RAM i szybkość procesora, a później Zaawansowane ustawienia systemu. W nowym oknie, w sekcji Wydajność kliknij Ustawienia, następnie w kolejnym oknie, w zakładce Zaawansowane kliknij Zmień. W oknie Pamięć wirtualna odznacz opcję automatycznego zarządzania pamięcią wirtualną, zaznacz Rozmiar niestandardowy. W oba pola wpisz wartość 1,5–2 razy większą niż pojemność RAM. Powinno pomóc.

Takie awarie mogą mieć wiele różnych przyczyn. Ponieważ mówimy o sytuacjach, gdy komputer uruchamia się poprawnie (w pececie BIOS sygnalizuje to krótkim „pik”), przyczyny braku uruchamiania Windows zwykle mają podłoże software’owe.

Tuż po włączeniu komputera, ale jeszcze zanim system zacznie się uruchamiać, naciśnij klika razy klawisz [F8] (dotyczy to Windows 7), by otworzyć menu Zaawansowane opcje rozruchu.

Teraz możesz wykonać kilka czynności. Podstawowa opcja to Napraw komputer – Windows sprawdzi i spróbuje naprawić tablicę partycji, sektor rozruchowy, obecność podstawowych plików systemowych itd.

Jeśli system nie rozwiąże problemu, musisz zrobić to sam. Być może nieprawidłowe uruchamianie, a raczej jego brak, jest spowodowane ostatnio zainstalowanym sterownikiem lub aplikacją. W Windows 7 uruchom menu ratunkowe, wybierz z niego Tryb awaryjny. Następnie w Windows usuń instalowane ostatnio sterowniki lub programy.

Z poziomu trybu awaryjnego można także uruchomić Przywracanie systemu – tę funkcję znajdziesz w grupie Akcesoria, podgrupie Narzędzia systemowe. Usunie ona nie tylko ostatnio zainstalowane aplikacje, ale też np. aktualizacje Windows, które mogą uniemożliwiać prawidłowe uruchomienie systemu (takie wadliwe aktualizacje Microsoft wydał ostatnio kilka tygodni temu).

Oczywiście w tym przypadku nie można wykluczyć awarii sprzętowych: dysku, płyty głównej (kontrolera SATA) czy uszkodzenia kabelka SATA. O tych naprawach pisaliśmy na poprzednich stronach.