Windows Vista dzieli dysk

System Windows jest najczęściej instalowany w ten sposób, że partycja systemowa zajmuje faktycznie pojemność całego dysku twardego. Chcąc zainstalować np. inny system operacyjny, musisz albo dodać inny dysk, albo zmniejszyć bieżącą partycję systemową i utworzyć nową. Do wykonania tego w XP i wcześniejszych wersjach systemu Windows było przeznaczone komercyjne narzędzie o nazwie Partition Magic. Jednak program Partition Magic nie działa w Windows Vista. Alternatywą jest darmowy program o nazwie Gparted, uruchamiany z płyty startowej. Jeżeli jednak korzystasz z Windows Vista, proponujemy inne rozwiązanie – narzędzia do zarządzania partycjami, wbudowane w sam system operacyjny. Dodatkowo na naszym krążku umieściliśmy program Gparted, a także archiwalny artykuł opisujący, w jaki sposób korzystać z tego narzędzia.

Pierwszym etapem dzielenia dysku na partycje jest odzyskanie wolnej przestrzeni na nowe partycje. Jest to konieczne, gdyż najczęściej system operacyjny na nowym komputerze jest tak instalowany, że partycja systemowa zajmuje całą dostępną przestrzeń dysku. Zamieszczamy wskazówki, jak za pomocą wyłącznie funkcji systemowych Windows Vista odzyskać miejsce na nowe partycje w wyniku zmiany wielkości partycji systemowej.

Do przeprowadzania działań na partycjach w systemie Windows Vista jest przeznaczona konsola administracyjna o nazwie Zarządzanie dyskami. Aby ją wywołać, rozwiń menu Start. Kliknij prawym klawiszem myszy pozycję Komputer i z menu kontekstowego wybierz Zarządzaj.

Ponieważ w celu korzystania z konsoli są wymagane uprawnienia administracyjne, najprawdopodobniej zobaczysz okno Kontrola konta użytkownika. Kliknij w nim przycisk Kontynuuj.

Pojawi się okno konsoli Zarządzanie komputerem. Na drzewie konsoli widocznym po lewej stronie okna rozwiń kategorię Magazyn, a następnie wybierz pozycję Zarządzanie dyskami.

W centralnej części okna Zarządzanie komputerem wyświetlą się – w formie listy (na górze) dyski oraz schematu podziału (w dolnej części) – informacje o dyskach i znajdujących się na nich partycjach. Wspomnieliśmy już, że partycja systemowa najczęściej zajmuje całą powierzchnię dysku twardego. Jeśli tak jest, powinieneś zobaczyć w dolnej części panel dysku pierwszego Dysk 0, na którym będzie widoczny obszar dysku zajęty w całości przez partycję oznaczoną (zwykle) literą C:.

Kliknij prawym klawiszem myszki pasek partycji C: i z menu kontekstowego, które się pojawi, wybierz pozycję Zmniejsz wolumin.

Może się na chwilę wyświetlić okno dialogowe Badanie miejsca zmniejszania. Poczekaj – system sprawdza, o ile można zmniejszyć wolumin (czyli partycję; w naszym przykładzie oznaczoną literką C:) bez ryzyka utraty danych. Po chwili pojawi się okno dialogowe Zmniejsz C: (w przypadku manipulacji partycją oznaczoną inną literą okno będzie zawierało inną literę – pamiętaj, że w tytule okna wyświetlona jest zawsze litera aktualnie modyfikowanej partycji lub woluminu).

Wielkość, jaką możesz „odzyskać” z zajętej partycji systemowej, jest podana (w megabajtach) w polu tekstowym Rozmiar dostępnego miejsca zmniejszenia (w MB). Taka sama wartość jest też automatycznie wprowadzana w pole tekstowe Wprowadź ilość miejsca do zmniejszenia (w MB). Jeżeli zależy ci na odzyskaniu jak największej ilości wolnego miejsca na nowe partycje, pozostaw domyślny wpis. Natomiast w przypadku, gdy chcesz pozostawić jeszcze trochę wolnego miejsca na dane, wpisz w pole Wprowadź ilość miejsca do zmniejszenia (w MB) mniejszą wartość od domyślnej. Ważna informacja: możesz zauważyć, że ilość miejsca do odzyskania na dysku sugerowana w widocznym oknie dialogowym może być znacznie mniejsza od ilości wolnego miejsca wskazywanej dla danego dysku przez Eksplorator Windows. To objaw normalny, gdyż procedura zmniejszania dysku musi uwzględniać widoczne na dysku pliki i dane ukryte, takie jak np. plik wymiany, plik hibernacji, dane przywracania systemu i inne informacje, które choć nie są uwzględniane przez Eksplorator Windows, to na dysku się znajdują. Wracamy do ustawień. Po wpisaniu wartości, o jaką partycja C: ma być zmniejszona, lub pozostawieniu domyślnej wartości kliknij przycisk Zmniejsz.

Operacja zmniejszenia partycji może trochę potrwać (nawet kilkanaście minut) – w zależności od ilości danych znajdujących się aktualnie na dysku i stopnia ich fragmentacji. Zachowaj cierpliwość. Gdy proces zmiany wielkości partycji się zakończy, w centralnej części okna Zarządzanie komputerem, na pasku obrazującym podział dysku powinieneś zobaczyć obszar zaznaczony czarnym paskiem i opisany jako Nieprzydzielone. To właśnie odzyskana wolna przestrzeń, którą możesz wykorzystać do założenia nowych partycji. Czas zatem na kolejny etap – zakładanie nowej partycji.

Jeżeli zamierzasz w odzyskanym z partycji systemowej miejscu na dysku zainstalować inny system operacyjny jako drugi, obok zainstalowanego już systemu Windows Vista, nie zakładaj partycji według wskazówek z tego warsztatu. Postępuj zgodnie ze wskazaniami instalatora danego systemu i na etapie przydziału miejsca na dysku wskaż wolne miejsce. Na dołączonej do tego wydania płycie DVD znajdziesz przykładowy archiwalny artykuł opisujący proces instalacji systemu Ubuntu Linux. Pokazujemy, jak wygląda tworzenie nowych partycji w Windows Vista.

Jeżeli nie masz w tej chwili otwartej konsoli Zarządzanie komputerem i aktywnego w niej modułu Zarządzanie dyskami, uruchom ją, posługując się informacjami z poprzedniego warsztatu. Następnie kliknij prawym klawiszem myszy obszar dysku oznaczony jako Nieprzydzielone i z menu kontekstowego, które się wyświetli, wybierz pozycję Nowy wolumin prosty.

Uruchomi się Kreator nowych woluminów prostych. Na pierwszym etapie jego działania kliknij przycisk Dalej.

Teraz kreator umożliwi ci przypisanie nowej partycji lub woluminowi rozmiaru. Domyślnie, w polu Rozmiar woluminu prostego w MB jest wprowadzana maksymalna możliwa wartość. Jeżeli chcesz utworzyć tylko jedną partycję lub wolumin o maksymalnej dostępnej pojemności, nic nie zmieniaj, tylko kliknij Dalej. Natomiast, gdy będziesz chciał utworzyć jeszcze jeden wolumin, pamiętaj o wprowadzeniu takiej wartości, by pozostała jeszcze odpowiadająca ci ilość miejsca na następny wolumin.

Kolejny etap to przypisanie literki, pod jaką tworzona partycja (lub wolumin) będzie dostępna w systemie. Domyślnie kreator wybiera następną wolną literę z dostępnej puli, ale rozwijając listę Przypisz następująca literę dysku, możesz wybrać inną literę. Alternatywnie, zaznaczając opcję Zainstaluj w następującym pustym folderze systemu plików NTFS, możesz nowy wolumin przypisać do jakiegokolwiek pustego folderu już znajdującego się na istniejącej partycji (taki folder musisz wskazać po kliknięciu przycisku Przeglądaj). Ta druga metoda jest przydatna, gdy np. nie chcesz, by kupiony kolejny dysk był widoczny pod postacią litery w Eksploratorze, lecz był – poprzez wskazany folder – niejako rozszerzeniem pojemności istniejącego dysku. Po wybraniu odpowiadającej ci opcji kliknij Dalej.

Kolejny etap to wybór systemu plików i formatowanie woluminu. Domyślnie jest zaznaczona opcja: Formatuj wolumin z następującymi ustawieniami. Nie zmieniaj jej. Zalecamy pozostawienie na liście System plików domyślnie aktywnej pozycji NTFS – jest to domyślny system plików dla systemu Windows Vista. Nie zmieniaj także wartości Domyślny na liście Rozmiar jednostki alokacji. W polu tekstowym Etykieta woluminu możesz wpisać dowolną nazwę, która będzie wyświetlana obok litery woluminu w Eksploratorze Windows. Zalecamy zaznaczenie pola wyboru Wykonaj szybkie formatowanie. Dzięki temu formatowanie nowego woluminu przebiegnie znacznie szybciej. Ponadto, jeżeli chcesz, by na tworzonym woluminie zmieściło się nieco więcej danych, niż wynika z jego faktycznej pojemności, możesz zaznaczyć pole Włącz kompresję plików i folderów. Pamiętaj jednak, że wtedy na takim woluminie nie będziesz mógł szyfrować plików za pomocą wbudowanego w Windows systemu EFS. Kliknij Dalej.

W ostatnim etapie kreator wyświetli podsumowanie dotychczasowych ustawień. Jeżeli chcesz coś zmienić, cofnij się do właściwego etapu, klikając przycisk Wstecz. Jeżeli wszystko jest w porządku, kliknij Zakończ. Rozpocznie się formatowanie nowego woluminu, a po chwili będzie on już dostępny w systemie operacyjnym.

Jeżeli będziesz chciał utworzyć jeszcze jedną partycję lub wolumin (oczywiście pod warunkiem, że już utworzony wolumin nie zajmuje całej wolnej przestrzeni), po prostu powtórz opisaną procedurę.