Wirujące talerze

• Sebastian Stolarczyk redaktor działu Hardware

W naszym teście znalazło się kilka modeli 1 TB, w tym dwa z talerzami o pojemności 320 GB każdy – zajęły one czołowe pozycje. Użytkownikom domowym polecam modele z tych serii, niekoniecznie najbardziej pojemne – mogą to być wersje 320 lub 640 GB. Niezależnie od pojemności, wszystkie dyski oferują dużą wydajność przy niskiej cenie (model 640 GB można znaleźć za niewiele ponad 200 zł). Do notebooków polecam dyski podobne do zwycięzcy testu (chodzi o prędkość 7200 obr./min), bo zmorą większości komputerów przenośnych jest właśnie powolny napęd. Na razie nie warto kupować drogich i mało pojemnych dysków SSD, przynajmniej do czasu, kiedy model 128 GB będzie kosztował poniżej 500 zł.

W artykule znajdziesz:

• Czynniki wpływające na wydajność dysków twardych
• Porady dla kupujących
• Cechy dobrego dysku twardego
• Wyniki testu 24 pojemnych dysków 2,5” oraz 3,5”
• Opisy najciekawszych produktów

Dysk twardy to jeden z najwolniejszych elementów komputera, a od niego przecież zależy szybkość uruchamiania systemu i aplikacji, kopiowania plików itd. Decydując się na jego zakup, trzeba pamiętać o kilku prostych zasadach.

O wydajności dysku decyduje m.in. prędkość obrotowa talerzy (im wyższa, tym szybszy dysk). Obecnie w komputerach stacjonarnych dominują dyski o prędkości 7200 obrotów na minutę, a w notebookach 5400 obr./min. Dyski 5400 obr./min przeznaczone do pecetów od kilku lat nie są sprzedawane, choć nowe modele wracają na rynek w postaci energooszczędnych, ale nieco powolnych dysków.

Drugim istotnym czynnikiem wpływającym na wydajność jest gęstość upakowania danych. Dysk z jednym talerzem o pojemności 320 GB będzie szybszy od napędu z dwoma talerzami po 160 GB każdy. Dlatego niektóre pojemniejsze modele uzyskują gorsze wyniki od mniej pojemnych. Ponadto, im więcej talerzy, tym głośniejsza praca.
Obecnie najlepsze są dyski z talerzami 320 GB. Takie są montowane w napędach o pojemności 320, 640 GB oraz 1 TB (1, 2 lub 3 talerze). Dyski te powinny być szybsze niż modele 500 i 750 GB, które mają mniejszą gęstość zapisu danych. Oprócz różnicy w wydajności można się też spodziewać różnicy w głośności pracy.

Ogólna wydajność dysku twardego w dużej mierze zależy od szybkości odczytu i zapisu danych, a ta z kolei od prędkości obrotowej oraz gęstości upakowania informacji. W przypadku prędkości sprawa jest prosta – obecnie w niemal wszystkich desktopowych napędach SATA jest to 7200 obr./min, z wyjątkiem WD Caviar Green (5400 obr./min) oraz WD Raptor (10 000 obr./min, dysk nieujęty w teście). Jednak zróżnicowanie technologiczne powoduje, że napędy starsze, sprzed kilku czy kilkunastu miesięcy, mają mniejszą gęstość upakowania danych. Zatem głowica w jednostce czasu może odczytać z nośnika mniej danych. Modele najnowsze, o największej gęstości zapisu (dwa od góry) wyraźnie wyróżniają się spośród innych.

Jeżeli wydajność tradycyjnych dysków twardych 7200 obr./min nie jest wystarczająca do planowanych zastosowań, to bardziej wymagający użytkownicy mogą się zdecydować na inne rozwiązanie. Dobrym pomysłem jest zakup dwóch identycznych dysków twardych i utworzenie na ich bazie macierzy RAID 0. Dane są przechowywane częściowo na obu napędach, co w praktyce gwarantuje wydajność wyższą o 50–100 procent. Najbardziej jednak interesujące jest to, że tworząc macierz dyskową RAID 0 z dwóch dysków 500 GB, w systemie będziemy widzieli jeden dysk 1 TB.

Jeszcze kilka lat temu macierze RAID były dość kosztowne. Dzisiaj dwa dyski 640 GB i zbudowanie z nich macierzy kosztuje 400–450 zł. Trzeba jednak mieć na uwadze, że RAID 0 zwiększa ryzyko utraty danych. Wystarczy, że jeden z dysków ulegnie uszkodzeniu, a nie odzyskamy już danych powszechnie stosowanymi metodami.

Poza złożeniem macierzy RAID dobrym pomysłem jest zakup pojedynczego dysku SATA o prędkości większej niż 7200 obrotów na minutę, obecnie takie modele oferuje tylko Western Digital. Dyski z serii Raptor pracują z prędkością 10 000 obr./min, jednak koszt dysku (800 zł) i mała pojemność (do 300 GB) powodują, że macierz RAID jest lepszym rozwiązaniem.

W ostatnim czasie na rynku pojawiło się sporo dysków SSD (z ang. Solid State Drive). Nie mają one nośnika magnetycznego (talerzy), silnika ani głowic. Brak jakichkolwiek ruchomych części, które z reguły są najbardziej podatne na uszkodzenia, hałasują i niepotrzebnie zużywają prąd, to podstawowa zaleta SSD. Zamiast nich dysk tego typu do magazynowania danych wykorzystuje kilka modułów pamięci flash. Oprócz niewielkiego poboru mocy i odporności na wstrząsy zapewnia ona rewelacyjny czas dostępu do danych (ok. 0,5–1 ms w porównaniu z 10–15 ms normalnych dysków).

Technologia SSD szybko się rozwija, a ceny pamięci flash spadają, więc może już w przyszłym roku będziemy powszechnie kupować właśnie takie modele, szczególnie do notebooków. Na razie ich wadą jest niewielka pojemność: do 128–250 GB, typowo 64 GB. Jednocześnie ceny są bardzo wysokie (obecnie ok. 800 zł za model 64 GB, systematycznie spadają), więc zakup jest zupełnie nieopłacalny.

• POJEMNOŚĆ Obecnie najlepszymi parametrami technicznymi oraz optymalnym stosunkiem pojemności do ceny cechują się dyski z talerzami 320 GB, a więc głównie modele 320 i 640 GB. Mniejszych nie opłaca się już kupować.
• WYDAJNOŚĆ Dysk powinien zapewniać szybki zapis i odczyt danych, a także krótki czas dostępu do nich. Odpowiednie parametry oferują przede wszystkim napędy o prędkości obrotowej 7200 obr./min (również wśród dysków 2,5”).
• EKSPLOATACJA Napęd powinien pracować jak najciszej, pobierać niewiele prądu i jak najmniej się nagrzewać (ważne w przypadku dysków do notebooków). Stopień głośności i pobór mocy można znaleźć w danych technicznych każdego dysku.

Przetestowaliśmy 24 dyski twarde, które podzieliliśmy na dwie kategorie – dyski 3,5-calowe, stosowane w komputerach stacjonarnych, oraz napędy 2,5-calowe, które najczęściej spotyka się w notebookach.

W kategorii dysków twardych do komputerów stacjonarnych zwyciężył model Western Digital Caviar Black 1 TB. Bardzo dobrą ocenę uzyskał z powodu rewelacyjnej wydajności. Model ten ma trzy talerze 320 GB, bufor danych o pojemności 32 GB, a także podwójny procesor przetwarzania danych. Możemy go polecić osobom, którym zależy na wydajności i dużej pojemności.

W skład rodziny Caviar Black wchodzą ponadto modele 320 i 640 GB (różnią się tylko liczbą talerzy), które również będą atrakcyjne, a przy tym tańsze.
Na dalszych miejscach znalazły się dyski o pojemności 1 TB firm Hitachi i Seagate. Oba modele ustępowały wydajnością zwycięzcy testu, ale są też tańsze. Interesujący jest napęd Seagate Barracuda 7200.11, który kosztuje niecałe 400 zł i jest to jedna z najniższych cen za 1 GB pojemności. Niestety, wydajność ma jednak już tylko przeciętną.

Od ostatniego testu dysków, opublikowanego w PC Formacie 8/2007, zmieniła się przede wszystkim pojemność i wydajność napędów. Wynika to tylko z jednego czynnika – rosnącego upakowania danych. Obecnie talerze dysków 3,5-calowych mieszczą już 320 GB danych, co pozwala konstruować bardzo pojemne napędy o dużej wydajności. Ponadto niewielka liczba talerzy używanych w dysku pozwala stale obniżać koszty ich wytwarzania. Dlatego teraz dyski 1 TB kosztują już ok. 400 złotych.

Ciekawym modelem w zestawieniu jest napęd Western Digital Caviar Green 1 TB. Wprawdzie nie należy do najszybszych, ale powinien zainteresować osoby, które dużą wagę przykładają do cichej i energooszczędnej pracy. Dysk działa bowiem z prędkością 5400 obrotów na minutę, dzięki czemu nie pobiera aż tyle energii, ile większość typowych modeli. Pobór mocy wynosi do 8,6 W, ale już po kilku sekundach spoczynku napędu wartość ta spada poniżej 4 W, mimo że talerze nadal wirują.
Najgorzej wypadły dyski o niższej pojemności (500 GB). Wynika to po części z ich konstrukcji. Niektóre mają dwa talerze o pojemności 250 GB lub jeszcze mniejszej.

Dyski twarde do komputerów przenośnych także są coraz szybsze i pojemniejsze. W ubiegłym roku najlepsze modele miały pojemność 160 GB. Dysk, który w poprzednim zestawieniu zdobył pierwsze miejsce, dziś znajduje się w drugiej połowie tabeli (na 6. pozycji).

Bezkonkurencyjnym zwycięzcą okazał się obecnie dysk Western Digital Scorpio Black 320 GB. Napęd jest wyposażony w dwa talerze wirujące z prędkością 7200 obrotów na minutę, co jest większą wartością niż typowa dla 2,5-calowych dysków prędkość 5400 obr./min. Wyśrubowane parametry pozwoliły uzyskać doskonałe wyniki w testach wydajnościowych. Minusem jest cena, ponadto dyski 7200 obr./min wydzielają dużo ciepła i pobierają sporo prądu, dlatego nie każdy chętnie wykorzysta taki napęd – wciąż dominują wolniejsze modele.

Kolejne miejsca również zajmują napędy 320 GB o prędkości 7200 obr./min, ale wyraźnie ustępują zwycięzcy testu pod względem wydajności. Ciekawym modelem dla użytkowników komputerów przenośnych, którym zależy na składowaniu dużych ilości danych, jest Hitachi 5K500, jedyny o pojemności 500 GB. Niestety, ma mniejszą prędkość obrotową od modeli z pierwszych miejsc.

Najszybszy z przetestowanych dysków, przeznaczony dla wymagających użytkowników przechowujących duże ilości danych (np. plików wideo). Duża wydajność jest nie tylko wynikiem zastosowania pojemnych talerzy, ale bufora 32 MB i podwójnego procesora przetwarzania danych. Napęd wyróżnia się cichą pracą i długim okresem gwarancyjnym.

Dysk ten wykorzystuje podobną konfigurację talerzy jak zwycięzca testu (trzy talerze po 320 GB), ale uzyskuje wyraźnie niższe od niego wyniki w testach wydajnościowych. Po części jest to spowodowane mniej pojemną pamięcią podręczną. W porównaniu do dysku WD Caviar Black napęd Hitachi mniej się nagrzewa i pobiera mniej prądu.

Dyski Samsunga z serii F1 uchodzą za najszybsze na rynku, ale testowany model nie należał do czołówki (wykorzystuje mniej pojemne 250-gigabajtowe talerze). Mimo to wyprzedził kilka modeli 1-terabajtowych i uległ jedynie zwycięzcy testu. Napęd cicho pracuje i nie nagrzewa się do wyskich temperatur. Minusem jest dwuletni okres gwarancji.

Napęd nietypowy. Jako jedyny w teście pracuje z prędkością 5400 obr./minutę, ale dobre wyniki w testach wydajności osiąga dzięki pojemnym talerzom, po 320 GB każdy. Pobiera do 8 W energii, ale w spoczynku pobór spada do zaledwie połowy tej wartości. To model dla tych, którym zależy na niskim zużyciu prądu przez komputer.

Kolejny dysk Hitachi również dysponuje dużą pojemnością 1 TB, ale w swojej konstrukcji wykorzystuje aż pięć talerzy do przechowywania danych. To wpływa ujemnie na pobór mocy i wydajność, stąd nie najlepsze wyniki tego modelu. Obecnie raczej nie warto się nim interesować, ponieważ są dostępne nowocześniejsze wersje.

Barracuda ES.2 to seria przeznaczona do pracy 24 godziny na dobę. Oprogramowanie dysku (firmware) jest przystosowane do pracy w konfiguracjach wielodyskowych, dlatego model cechuje się większą tolerancją na drgania i lepszym współczynnikiem pracy ciągłej. Niestety jest sporo droższy do zwykłych modeli i ma tylko dobrą wydajność.

Seria Barracuda 7200.11 ustępuje najlepszym dyskom twardym. Dobrze sprawdzi się w komputerach, gdzie ważna jest duża pojemność, a niekoniecznie wydajność. Na uwagę zasługuje jednak przyzwoity czas odpowiedzi i bardzo atrakcyjna cena za 1 GB pojemności. W efekcie model 500 GB ma najlepszą relację jakości do ceny.

Dysk WD5000YS nie imponuje dziś swoją pojemnością, ale stanowi kolejny przykład napędu przeznaczonego do stosowania w domowych konfiguracjach wielodyskowych. Oferuje kilka technologii, które gwarantują poprawną pracę ciągłą (24 godz. na dobę) i całkiem przyzwoitą wydajność. Minusem jest wysoka temperatura pracy dysku.

Najszybszy spośród testowanych dysków, którego rewelacyjna wydajność jest wynikiem wysokiej prędkości obrotowej (7200 obr./min) oraz zastosowania dwóch pojemnych talerzy. Napęd pracuje ponadto bardzo cicho, jednak pobiera sporo energii, czego skutkiem będzie krótszy czas pracy notebooka na akumulatorze.

Napęd pod względem fizycznym podobny do zwycięzcy testu – również ma dwa talerze i cechuje się wysoką prędkością obrotową. W testach ustępuje jednak modelowi WD Scorpio Black, zarówno pod względem wydajności, jak i temperatury. Ale pobiera mniej mocy od konkurenta i ma lepszy ciągły transfer danych.

Kolejny w zestawieniu dysk 320 GB zbudowany z wykorzystaniem dwóch talerzy wirujących z prędkością 7200 obr./min. W testach wydajnościowych wyprzedza dysk Seagate z 2. miejsca, ustępując jedynie Scorpio Black. Ostatecznie przegrywa z tym pierwszym z powodu wyższej temperatury, głośniejszej pracy i większego zużycia prądu.

Pierwszy 2,5-calowy dysk twardy o pojemności 500 GB. Zbudowany z trzech talerzy, co jest okupione większą wysokością dysku, który z tego powodu może nie zmieścić się w niektórych notebookach. Zaletą urządzenia jest dobra wydajność i przede wszystkim ogromna przestrzeń na magazynowanie danych, wadą zaś – cena.

Najszybszy z dysków pracujących z prędkością 5400 obr./min w zestawieniu. Bardzo dobre wyniki zapewniają głównie pojemne talerze, obsługa interfejsu SATA II i technologia NCQ. Ponadto wyróżnia się jednym z najlepszych czasów dostępu. Niestety, wydajnością ustępuje konkurencyjnym napędom z nowszych serii.

To przedstawiciel poprzedniej generacji dysków 7200 obr./minutę, który wykorzystuje mniej pojemne talerze. Nie powinien dziwić więc fakt jedynie średniej wydajności napędu. Dysk ma jednak najkrótszy czas dostępu do danych i niską temperaturę pracy jak na konstrukcję tego typu. Minusem jest bardzo wysoki pobór mocy.

Dysk z najnowszej serii, jest bardzo podobny do napędów, które wygrały w teście. Podobnie jak one udostępnia dwa talerze o wysokiej pojemności, które jednak kręcą się z mniejszą prędkością – 5400 obr./min. Dzięki temu dysk bardzo dobrze wypada pod względem poboru mocy i kosztuje znacznie mniej niż modele z pierwszych pozycji.

Momentus 5400.3 to niedrogi, popularny przedstawiciel jednej z poprzednich serii dysków firmy Seagate. Napęd ma dość standardowe parametry i talerze poprzedniej generacji, stąd jego osiągi nie są rewelacyjne. Interesujące jest, że dysk pobiera prawie tyle samo mocy co dwukrotnie szybszy zwycięzca testu.