Wspólne zasoby

By mechanizm ten sprawnie działał, konieczna jest niewielka konfiguracja ustawień sieciowych wszystkich systemów (lub kontrola tej konfiguracji).

W celu wspólnego korzystania z zasobów dyskowych i drukarek można też użyć bardziej wyspecjalizowanych urządzeń. W sprzedaży są oferowane dyski sieciowe, które można podłączyć bezpośrednio do routera. Po krótkiej konfiguracji są one dostępne ze wszystkich komputerów w sieci lokalnej, a nawet w internecie. Ważne jest to, że żaden z komputerów nie musi być cały czas włączony, ponieważ wszystkie wspólne pliki użytkowników mogą znajdować się na dysku sieciowym.

Zresztą podobnie jest z drukarkami. Ich udostępnianie nie musi być zadaniem systemu Windows. Może to robić specjalizowany serwer druku (tzw. printserwer). Pokażemy kilka przykładów korzystania z takich wspólnych zasobów.

System Windows posługuje się kilkoma mechanizmami, które mają ułatwić wspólne użytkowanie zasobów w małych sieciach lokalnych. Jest to m.in. protokół NetBEUI , który właściwie nie wymaga żadnej konfiguracji kart sieciowych, nawet nadawania im adresów IP (choć we współczesnych systemach i tak odbywa się to automatycznie). Zamiast adresów protokół ten posługuje się nazwami komputerów, a w celu utrzymania porządku w sieci dodatkowo komputery mogą należeć do różnych grup roboczych.

Jednak oprócz ułatwień pojawiają się także utrudnienia. Należy do nich np. zapora ogniowa wbudowana w Windows, czy też ograniczenia dostępu do danych na poziomie użytkownika. Oto kilka kroków do wykonania, by sieć działała sprawnie.

Nasze komputery domowe będą się bez przeszkód „widziały” w sieci, jeśli się znajdą w tej samej tzw. grupie roboczej. Oczywiście najlepiej, jeśli również znajdą się w tej samej podsieci (będą miały ustawione podobne adresy IP i wspólną tzw. maskę podsieci), ale o to już zadba router, który każdemu komputerowi automatycznie przydzieli odpowiedni adres.

Kliknij Start. Prawym klawiszem myszy kliknij Mój komputer, a następnie z menu kontekstowego wybierz opcję Właściwości.

W oknie Właściwości systemu przejdź do zakładki Nazwa komputera i kliknij przycisk Zmień.

W kolejnym oknie Zmiana nazwy komputera wpisz dla każdego komputera czytelną, niepowtarzalną nazwę (np. imię użytkownika, do którego urządzenie należy), a w polu Grupa robocza wpisz wspólną nazwę dla wszystkich komputerów (w naszym przykładzie PCFORMAT).

Zatwierdź zmiany, klikając OK w obu oknach. By komputer znalazł się w nowej grupie roboczej, konieczny jest restart systemu.

Nie zawsze jest wskazane, by wszyscy użytkownicy sieci mieli dostęp do wszystkich jej zasobów, a tym bardziej mogli modyfikować, czy nawet usuwać, pliki lub całe katalogi. Można więc posłużyć się mechanizmami kontroli dostępu: założyć w każdym systemie konta wszystkim domownikom, by później nadać im odpowiednie uprawnienia. Przyda się to np. podczas korzystania z dysków sieciowych, o którym piszemy w dalszej części artykułu.

Kliknij Start i otwórz Panel sterowania. Dwukrotnie kliknij Konta użytkowników.

W oknie Konta użytkowników kliknij opcję Utwórz nowe konto.

W kolejnym oknie wpisz nową nazwę użytkownika (najlepiej po prostu imię), następnie kliknij Dalej.

W następnym oknie wybierz Ograniczone i kliknij przycisk Utwórz konto. Ograniczenie uprawnień dla konta wynika z bezpieczeństwa – generalnie korzystanie z konta administratora nie jest zalecane.

Po utworzeniu konta wrócisz do głównego okna Konta użytkowników. Kliknij w nim utworzone na nowo konto, a następnie wybierz opcję Utwórz hasło.

Wymyśl hasło dla użytkownika i wpisz je w dwóch polach tekstowych. Następnie kliknij przycisk Utwórz hasło.

Tworzenie kont powtórz dla wszystkich osób, a także wszystkich komputerów w domu, by każda osoba miała na każdym komputerze swoje konto. To najlepszy i najprostszy sposób, by zapewnić jakąkolwiek kontrolę dostępu do zasobów sieciowych.

Windows XP z pakietem poprawek Service Pack 2 ma automatycznie włączaną zaporę ogniową, która może uniemożliwić swobodną wymianę danych w sieci domowej. Można ją jednak wyłączyć, bo sam router stanowi dobrą ochronę przed zagrożeniami z internetu.

Kliknij Start. Otwórz Panel sterowania i dwukrotnie kliknij Połączenia sieciowe.

W zależności od tego, z jakiej sieci korzysta dany komputer, kliknij prawym klawiszem Połączenie lokalne lub Połączenie sieci bezprzewodowej i z menu wy bierz opcję Właściwości.

Przejdź do zakładki Zaawansowane i w sekcji Zapora systemu Windows kliknij Ustawienia.

W oknie Zapora systemu Windows zaznacz opcję Wyłącz (mimo że nie jest to zalecane przez producenta systemu), a następnie zatwierdź, klikając OK.

Jeżeli zdecydowanie nie chcesz wyłączać zapory, pomiń ostatni krok. Zamiast tego przejdź do zakładki Wyjątki i zaznacz opcję Udostępnianie plików i drukarek. Kliknij OK, by zatwierdzić zmiany. Teraz wymiana plików między komputerami powinna się odbywać bez problemu.

Możliwości udostępniania danych w sieciach lokalnych są bardzo duże. Zapewniają to już nie tylko mechanizmy wbudowane w Windows, ale także sieciowe pamięci masowe określane mianem Network Attached Storage, które jeszcze kilka lat temu były zarezerwowane tylko dla firm. Pomysłowość producentów sprzętu sieciowego nie zna granic, bo nawet niedrogie routery mogą udostępniać zasoby dyskowe, jeżeli do ich portu USB podłączy się dysk przenośny lub pamięć flash. Oto kilka przykładów wykorzystania takich ciekawych urządzeń.

Oczywiście najprostszym przypadkiem wspólnego korzystania z plików jest udostępnienie własnych zasobów dyskowych innym użytkownikom sieci. Dzięki temu, że komputery domowe są w tej samej grupie roboczej, korzystanie z nich jest niezwykle łatwe.

Prawym klawiszem myszy kliknij folder, który chcesz udostępnić. Z menu kontekstowego wybierz Udostępnianie i zabezpieczenia.

Windows XP uniemożliwia udostępnienie zasobów niedoświadczonym użytkownikom, więc kliknij odnośnik zaznaczony na poniższym obrazku.

W kolejnym oknie, które ma ostrzec użytkownika przed niebezpieczeństwem, kliknij Po prostu włącz udostępnianie plików.

Teraz wrócisz do okna Właściwości dla folderu, który chcesz udostępnić innym użytkownikom. Zaznacz opcję Udostępnij ten folder w sieci i w polu Nazwa udziału wpisz nazwę, pod jaką dany folder ma być widziany z innych komputerów, np. Wspolne.

Jeśli chcesz, by inni mieli możliwość modyfikowania twoich zasobów (np. dodawania nowych plików), zaznacz opcję: Zezwalaj użytkownikom sieciowym na zmianę moich plików. Następnie kliknij OK, by zatwierdzić wszystkie zmiany. Od tej pory z udostępnionego folderu mogą korzystać inni użytkownicy sieci lokalnej. Informuje o tym nowa ikona udostępnianego folderu.

Ponad 20 lat temu powstała idea Network Attached Storage (w skrócie NAS) – dysków podłączanych bezpośrednio do sieci lokalnej, z których użytkownicy mogliby korzystać bez ograniczeń, przechowując na nich swoje pliki. Dopiero teraz ceny dysków i technologii sieciowych tak spadły (od 500 zł za urządzenie 320 GB), że każdy może mieć w domu taką pamięć. Idea NAS polega na tym, że każdy dysk twardy (lub macierz) dysponuje swoim serwerem plików i jest niezależnym urządzeniem. Jest widziany przez komputery w sieci jak kolejny pecet udostępniający zasoby, tyle że nie jest to pecet, a praktycznie dysk twardy z odpowiednim oprogramowaniem. Część jego możliwości pokażemy na przykładzie WD Caviar External My Book World Edition.

Dyski sieciowe z założenia są urządzeniami typu „podłącz i pracuj”. Wystarczy więc połączyć takie urządzenie kablem Ethernet z domowym routerem, a następnie włączyć zasilanie.

Dysk sieciowy jest gotowy do pracy po kilkunastu lub kilkudziesięciu sekundach. Warto jednak poprawić nieco jego konfigurację, co można zrobić przez dowolną przeglądarkę internetową. By to wykonać, trzeba „dotrzeć” do programu konfiguracyjnego dysku, a wcześniej poznać jego adres IP. Jeśli w instrukcji obsługi nie ma informacji, jak to zrobić, warto skorzystać z możliwości routera. Przykładowo, w routerze Asus wystarczy przejść do sekcji Device Info, a następnie kliknąć DHCP. W ten sposób natychmiast sprawdzisz, jaki adres IP ma dysk sieciowy.

W pasku adresowym przeglądarki internetowej wpisz adres IP dysku sieciowego. Powinien się pojawić jego interfejs konfiguracyjny:

Kliknij zakładkę General setup, by zmienić podstawowe ustawienia dysku. W przypadku dysków Western Digital w tym momencie pojawia się okno logowania, w którym należy wprowadzić fabryczną nazwę użytkownika oraz hasło (według instrukcji obsługi dysku jest to odpowiednio admin oraz 123 456).

Po zalogowaniu pojawi się okno z różnymi ustawieniami, w którym przede wszystkim należy kliknąć Update device/workgroup name. W kolejnym otwartym oknie, w polu New Workgroup wpisz taką samą nazwę grupy roboczej, do jakiej należą wszystkie twoje komputery domowe (patrz krok 3 warsztatu „Komputery i grupy robocze”). W naszym przypadku jest to PCFORMAT. Kliknij Update, by zatwierdzić tę zmianę. Od tej pory urządzenie powinno być widoczne w sieci w naszej grupie roboczej. Ponieważ w konfiguracji fabrycznej udostępnia jeden folder, w dodatku wspólny dla wszystkich użytkowników, można pokusić się o jego krótką konfigurację.

W programie konfiguracyjnym dysku My Book przejdź do zakładki File Sharing, a następnie kliknij User Management. Funkcja ta pozwala stworzyć różne konta użytkowników, którym można przypisywać różne uprawnienia do zasobów sieciowych (analogicznie jak w Windows).

By dodać pierwsze konto użytkownika, kliknij przycisk Create User.

W kolejnym oknie, w polu New User Name wpisz jego nazwę, a w polach New Password oraz Confirm Password podaj hasło (oczywiście najlepiej, jeśli jest ono takie samo, jakie podałeś w kontach stworzonych w Windows – patrz krok 6 warsztatu „Konta użytkowników”). W tym samym oknie możesz określić, jakie uprawnienia do istniejących zasobów będzie miał nowy użytkownik (to pełny dostęp, możliwość odczytu poszczególnych zasobów lub całkowity brak dostępu). Kliknij Create User – konto zostanie utworzone. W taki sam sposób możesz stworzyć konta dla kilku osób, nadając im różne uprawnienia.

Jeden dysk sieciowy może zawierać różne zasoby, do których poszczególne osoby będą miały różne uprawnienia. By stworzyć nowy folder, ponownie kliknij zakładkę File Sharing, a w niej Add a Share Folder.

W nowo otwartym oknie kliknij przycisk Begin wizard.

W kolejnym oknie kreatora, w polu New Shared Folder Name wpisz nazwę foldera, następnie kliknij Next. Również w dwóch następnych oknach kliknij Next.

W następnym oknie dotyczącym zabezpieczeń będziesz miał możliwość ustawienia uprawnień do nowo tworzonego foldera. W tym przypadku tylko użytkownik andrzej ma możliwość odczytu danych oraz ich zapisu do foldera, a wszyscy pozostali mają uprawnienia tylko do odczytu. Kliknij Next.

W ostatnim oknie kreatora kliknij przycisk Create Share Folder, by utworzyć folder sieciowy.

Niektóre routery mają na tyle bogaty zestaw funkcji, że w sieci nie jest potrzebny żaden dysk sieciowy. Wystarczy choćby dysk USB lub pamięć USB flash, którą można podłączyć bezpośrednio do portu USB routera. W ten sposób pliki stają się łatwo dostępne dla wszystkich domowników. Jednym z routerów o takich funkcjach jest Asus WL-500 W.

Niektóre routery mają na tyle bogaty zestaw funkcji, że w sieci nie jest potrzebny żaden dysk sieciowy. Wystarczy choćby dysk USB lub pamięć USB flash, którą można podłączyć bezpośrednio do portu USB routera. W ten sposób pliki stają się łatwo dostępne dla wszystkich domowników. Jednym z routerów o takich funkcjach jest Asus WL-500 W.

Po zalogowaniu się do programu konfiguracyjnego routera kliknij USB Application, a następnie Share Nodes.

Wpisz nazwę grupy roboczej wspólną dla wszystkich komputerów w polu Work Group. Możesz również w polu Device Name wpisać nową nazwę urządzenia. Następnie kliknij przycisk Finish.

W kolejnym oknie pojawi się jeszcze jeden przycisk Save&Restart. Jego kliknięcie spowoduje zapisanie zmian i uruchomienie routera z nowymi ustawieniami. Po chwili możliwe będzie korzystanie z udostępnionych przez niego zasobów.

Wiemy już, że pliki mogą być udostępnianie przez komputer z systemem Windows, dysk sieciowy lub nawet router. Do danych można się dostać na kilka sposobów, znając nazwę urządzenia je udostępniającego lub jego adres IP.

Kliknij menu Start, a następnie opcję Moje miejsca sieciowe.

Jeśli wszystkie urządzenia są w tej samej grupie roboczej, w oknie Eksploratora Windows pojawi się lista wszystkich udostępnionych folderów.

Gdy klikniesz Wyświetl komputery grupy roboczej, pojawi się lista wszystkich komputerów i innych urządzeń udostępniających pliki. Możesz dwukrotnie kliknąć każdy z nich, by zobaczyć udostępnione zasoby.

W dowolnym momencie, w pasku adresowym Eksploratora Windows lub Internet Explorera, możesz wpisać adres w postaci UNC , na przykład \\MyBook World. Pojawi się lista zasobów udostępnianych przez komputer (u nas dysk sieciowy) o takiej nazwie.

W nieco większych sieciach (np. osiedlowych, w których panuje pewien bałagan) mogą wystąpić problemy z rozpoznaniem urządzeń po ich nazwach. Wtedy można się dostać do udostępnionych zasobów przez adres IP, na przykład \\192.168.1.3.

Warto zamapować sobie folder sieciowy, by przez system był widoczny jako dysk lokalny. W tym celu w oknie Moje miejsca sieciowe kliknij prawym klawiszem myszy wybrany folder, a następnie z menu kontekstowego wybierz Mapuj dysk sieciowy.

W oknie, które się pojawi, z listy wybierz literę dysku, pod którą w twoim systemie ma być dostępny folder sieciowy. Jeżeli ma być dostępny nawet po wyłączeniu i ponownym włączeniu systemu, zaznacz pole Połącz ponownie przy logowaniu. Kliknij Zapisz, by zatwierdzić mapowanie dysku. Warto przy tym dodać, że każdy użytkownik będzie miał taki dostęp do plików, jaki został ustawiony podczas udostępniania wszystkich zasobów. Na przykład, jeśli jesteś zalogowany jako użytkownik o nazwie andrzej, a wszystkie zasoby były ustawione dla tego użytkownika jedynie do odczytu, będziesz miał możliwość przeglądania zasobów, ale nie ich usuwania czy modyfikowania.

Udostępnianie i wspólne korzystanie z drukarek przez użytkowników w sieci zależy od tych samych mechanizmów, które służą do udostępniania plików. Sposób postępowania jest więc bardzo podobny.

Jeśli masz drukarkę podłączoną do swojego komputera, wystarczy kilka kliknięć, by mogli z niej korzystać inni domownicy.

Kliknij menu Start, a następnie opcję Drukarki i faksy.

W oknie Drukarki i faksy kliknij prawym klawiszem myszy drukarkę, którą chcesz udostępnić innym, a następnie z menu kontekstowego wybierz polecenie Udostępnianie.

W oknie, które się otworzy, zaznacz opcję Udostępnij tę drukarkę. W polu Nazwa udziału wpisz nazwę (lub ewentualnie pozostaw nazwę domyślną). Kliknij OK.

Na drugim komputerze, w pasku adresowym Eksploratora Windows wpisz nazwę komputera (w formacie UNC), który udostępnia drukarkę (np. \\Benq-R53EG).

Na liście udostępnionych zasobów oprócz folderów powinna się pojawić także udostępniona drukarka. Kliknij na niej prawym klawiszem myszy i z menu kontekstowego wybierz Połącz. Jeśli na twoim komputerze jest taki sam system jak na tym, który udostępnia drukarkę (prawie pewne, że to Windows XP), nie będziesz musiał instalować żadnych sterowników – zostaną automatycznie pobrane z drugiego komputera.

Wiele routerów ma porty USB i może pełnić funkcję serwera druku (czyli inaczej printserwera). Do gniazda USB można podłączyć niemal dowolną drukarkę i udostępnić ją wszystkim domownikom. Jednak proces jest nieco inny niż w przypadku udostępniania drukarki w Windows. Pokażemy to na przykładzie routera Asus WL-600g.

Podłącz drukarkę do portu USB routera, włącz też jej zasilanie. Drukarka jest automatycznie udostępniana, o czym świadczy informacja w programie konfiguracyjnym routera:

W systemie, w którym chcesz korzystać z drukarki, kliknij Start, a następnie opcję Drukarki i faksy.

W nowo otwartym oknie kliknij polecenie Dodaj drukarkę.

W kreatorze dodawania drukarki kliknij Dalej, a w następnym oknie wyłącz opcję Automatycznie wykryj i zainstaluj moją drukarkę typu Plug and Play i ponownie kliknij Dalej.

W kolejnym oknie kreatora wybierz opcję Utwórz nowy port i z listy wybierz Standard TCP/IP Port. Kliknij przycisk Dalej.

Teraz pojawi się kreator dodawania portu dla drukarki. W pierwszym oknie kreatora kliknij Dalej. W drugim, w polu Nazwa drukarki lub adres IP wpisz adres IP twojego routera, np. 192.168.1.1 i ponownie kliknij Dalej.

W kolejnym oknie dodawania wybierz opcję Niestandardowy, a następnie kliknij przycisk Ustawienia. Gdy pojawi się okno Konfiguruj monitor standardowego portu TCP/IP, zmień ustawienia zgodnie z instrukcją obsługi routera. W naszym przykładzie protokół RAW oraz nazwa kolejki LPRServer. Zatwierdź zmiany, klikając OK.

Pracę kreatora zakończysz, klikając w kolejnych oknach przycisk Dalej, a następnie przycisk Zakończ. Niestety, na razie jest zainstalowany tylko port drukarki, a nie sama drukarka. Gdy ponownie pojawi się okno Kreator dodawania drukarki wybierz sterownik do drukarki z listy Drukarki albo kliknij przycisk Z dysku i zainstaluj sterowniki do drukarki z płyty CD przygotowanej przez producenta.

W kolejnych trzech oknach kreatora kliknij Dalej, a w ostatnim Zakończ. Drukarka podłączona do routera powinna już być dostępna w systemie.