Wymiana procesora

W sklepach nowe procesory są zazwyczaj sprzedawane w komplecie (tzw. wersja box) z zestawem chłodzącym. Nowy zestaw chłodzący ma naniesioną warstwę pasty termoprzewodzącej, która ułatwia odprowadzanie ciepła z procesora. Jeśli kupujesz procesor używany albo nowy bez zestawu chłodzącego, będzie ci dodatkowo potrzebna tubka pasty termoprzewodzącej – zwykle kosztuje kilkanaście złotych. Podczas instalacji procesora zużyjesz odrobinę tej pasty. Reszta przyda się do późniejszej konserwacji zestawu chłodzącego.

Do korzystania z internetu, aplikacji biurowych, a nawet oglądania filmów DivX potrzeba niewielkiej wydajności procesora. Proponujemy dwurdzeniowe modele za około 200 złotych.

Jest też spora grupa programów o większych wymaganiach. Należą do nich przede wszystkim gry, programy do opracowywania zdjęć, muzyki i filmów, do tworzenia grafiki trójwymiarowej. W tych zastosowaniach sprawdzają się układy czterordzeniowe za 500–700 zł. Jednak by wymiana procesora dała dobre efekty, powinna być połączona przynajmniej z rozbudową pamięci RAM – sam wydajny procesor nic nie zdziała.

Konkurujące ze sobą firmy AMD i Intel od lat wykorzystują różny sposób montażu procesorów w tzw. podstawkach czy gniazdach (ang. socket). Dlatego, jeśli masz komputer z procesorem jednej z tych firm, w trakcie rozbudowy również masz możliwości ograniczone do procesorów tej samej firmy.

Nie każdy procesor pasujący do gniazda LGA775 będzie w nim poprawnie pracował. W praktyce ograniczeniem są układy sterujące i zasilające płyty głównej. Na względnie nowych płytach można instalować m.in. dwurdzeniowe procesory Core 2 Duo czy Pentium Dual-Core. Do komputera z wydajną kartą graficzną najlepiej pasują układy Core 2 Duo z serii E8000 czy E7000. Do słabszego, starszego komputera dobrym wyborem będzie jeden z szybszych modeli z tej serii, np. E5200 za około 300 złotych. Oczywiście, zanim kupisz jeden z wymienionych procesorów, koniecznie się upewnij, czy będzie działał na twojej płycie głównej.

Starsze płyty główne z gniazdem LGA775 ograniczają się do obsługi Pentium 4 i dwurdzeniowych Pentium D. Jeśli więc na stronie WWW producenta nie znajdziesz informacji, że działa ona również z Core 2 Duo czy Pentium Dual-Core, pozostają ci tylko stare układy Intela. Największy przyrost wydajności zauważysz, gdy wymienisz procesor Celeron na dwurdzeniowy Pentium D 820 (są jeszcze dostępne za około 250 zł) albo Pentium 4 z jednym rdzeniem (cena 300–400 zł).

Jeżeli płyta główna wykorzystuje podstawkę inną niż LGA775, roz budowa jest nieopłacalna. Niezależnie od tego, jaki procesor umieścisz w podstawce Socket 478 czy Socket 370, wciąż będzie to bardzo przestarzały sprzęt.

W przypadku produktów firmy AMD podstawki zmieniały się kilkakrotnie w ciągu ostatnich kilku lat, zatem rozbudowa może być nieco bardziej skomplikowana. Na szczęście dwie ostatnie podstawki, czyli obecnie stosowana AM2+ i starsza AM2, są ze sobą zgodne.

Jeżeli w komputerze masz płytę z podstawką AM2+, możesz wykorzystać czterordzeniowy układ AMD Phenom X4, za który zapłacisz około 600 zł. Zaletą będzie wykorzystanie pamięci DDR2 1066. Jednak za 300 złotych kupisz najnowszy dwurdzeniowy procesor Athlon X2 7750, który w większości zastosowań będzie tak samo wydajny.

Jeżeli płyta główna ma gniazdo AM2, również polecamy wydajny i niedrogi Athlon X2 7750 albo najnowszy tańszy model 5050e (cena od ok. 250 złotych). Teoretycznie Phenom X3 i X4 też na takiej płycie powinien działać, ale różnie z tym bywa w praktyce.

Jeśli płyta główna ma gniazdo Socket 939, można się pokusić o znalezienie najbardziej wydajnego Athlona 64 X2 pasującego do tej podstawki, np. modelu 4200+ czy 4600+. Problem w tym, że procesory warte najwyżej 200 złotych osiągają na aukcjach kwoty 400–500 zł, a w sklepach nie można ich już kupić.

Komputery ze starszymi typami gniazd AMD, np. Socket 754 czy Socket A, już nie podlegają modernizacji. Nawet najszybsze dostępne do nich procesory nie dadzą satysfakcjonującego wzrostu wydajności.

Bardzo uważaj na delikatne metalowe styki w gnieździe LGA775. Jeśli wygniesz choćby jeden, możesz zniszczyć płytę główną. Podczas montażu procesora w nowej płycie ryzyko jest mniejsze, bo gniazdo jest chronione specjalną plastikową osłonką. Przy montażu procesora AMD niebezpieczeństwo uszkodzenia gniazda jest niewielkie. Zdarza się ułamać plastikowe zaczepy zestawu chłodzącego. Delikatniejszym elementem są metalowe nóżki procesora, choć lekko wygięte można jeszcze wyprostować.

Zanim wymienisz procesor na nowszy, powinieneś zaktualizować BIOS komputera. W artykule na stronie 38 pokazaliśmy, jak znaleźć BIOS odpowiedni do twojej płyty. Dopiero później, gdy płyta zostanie przygotowana do współpracy z nowym procesorem, należy zdemontować zestaw chłodzący, procesor, a potem zamontować wszystko w odwrotnej kolejności.

Najbardziej klasyczna metoda aktualizacji BIOS-u to uruchomienie komputera z dyskietki startowej, a następnie uruchomienie programu aktualizującego w systemie DOS. Inną metodą jest uruchomienie komputera z płyty startowej lub pamięci USB flash. Można także przeprowadzać aktualizację bezpośrednio w systemie Windows. Różne firmy udostępniają różne sposoby aktualizacji BIOS-u. Warto też dodać, że przed aktualizacją oraz po niej trzeba przywrócić domyślne ustawienia BIOS-u, by wykluczyć ewentualny overclocking.

Porady dotyczące tego tematu są zazwyczaj bardzo rozbudowane. Na naszej płycie CD zamieszczamy artykuły dotyczące dwóch sposobów aktualizacji BIOS-u, a także sposób postępowania w razie ewentualnych problemów.

W tym przypadku zestaw chłodzący jest mocowany za pomocą czterech kołków w otworach płyty głównej.

Aby poluzować kołki, śrubokrętem lub ręką obróć każdy o 90 stopni w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara –wskazywanym przez wytłoczoną na nim strzałkę. Gdy już to zrobisz, wyciągnij każdy z kołków kilka milimetrów do góry.

Odłącz zasilanie zestawu chłodzącego od płyty głównej. Teraz bez przeszkód możesz zdjąć zestaw z procesora.

Odciągnij metalową dźwignię od gniazda procesora, by zeszła z zaczepu.

Następnie unieś dźwignię do góry, a z drugiej strony unieś metalową ramkę dociskającą procesor. Możesz już wyjąć procesor z gniazda.

W przypadku platform AMD zestaw chłodzący jest mocowany za pomocą metalowej sprężyny z dwoma zaczepami.

Gdy zestaw chłodzący jest zamocowany na procesorze, dźwignia pozostaje z prawej strony. Niektóre zestawy chłodzące mają także dodatkową blokadę, by dźwignia przypadkowo nie zmieniła pozycji.

Aby poluzować sprężynę mocującą zestaw chłodzący, musisz zdecydowanym ruchem przestawić dźwignię do przeciwnej pozycji.

Zdejmij jedno ucho metalowej sprężyny z plastikowego zaczepu podstawki procesora. Pomóż sobie płaskim śrubokrętem. W taki sam sposób postąp z drugim uchem sprężyny.

Odłącz zasilanie zestawu chłodzącego od płyty głównej. Teraz możesz zdjąć zestaw z procesora. Jeśli masz z tym problemy, nie ciągnij na siłę, bo możesz uszkodzić procesor. Lepiej pokręć radiatorem lekko w prawo i w lewo, by „ukręcić” starą, zaschniętą pastę termoprzewodzącą, która znajduje się między procesorem a radiatorem.

Odciągnij dźwignię od gniazda procesora, by zeszła z plastikowej zapadki gniazda. Następnie unieś ją do góry. Możesz już wyjąć procesor z gniazda.

Każdy procesor powinien być oczyszczony ze starej pasty termoprzewodzącej – najpierw na sucho, później np. uniwersalnym płynem WD-40. To samo dotyczy zestawu chłodzącego, jeśli był wcześniej używany. Jeżeli natomiast kupiłeś nowy procesor w zestawie z nowym radiatorem, powinien mieć naniesioną warstwę pasty – oczywiście nie należy jej usuwać.

Procesory AMD mają setki delikatnych nóżek. Dlatego podczas ich instalacji nie wolno robić niczego na siłę, by ich nie powyginać.

Połóż procesor delikatnie na podstawce, by sam pod własnym ciężarem w nią wpadł. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy znacznik na procesorze i podstawce do siebie pasują.

Dociśnij jeszcze procesor i zamknij plastikową lub metalową dźwignię gniazda.

Jeżeli używasz swojego starego zestawu chłodzącego, nałóż na procesor odrobinę pasty termoprzewodzącej i ją rozsmaruj. Jeśli zestaw chłodzący ma fabrycznie nałożoną pastę, to wystarczy.

Połóż delikatnie radiator na procesorze. Następnie załóż ucho metalowej sprężyny na plastikowy zaczep gniazda procesora. To samo zrób z drugim uchem sprężyny, z drugiej strony gniazda procesora.

Obróć dźwignię w prawo, by docisnąć radiator do procesora. W przypadku niektórych zestawów chłodzących trzeba użyć do tego sporej siły.

Podłącz zasilanie zestawu chłodzącego do tego samego złącza płyty głównej, do którego było podłączone wcześniej.

Najwięcej trudności w tym przypadku może sprawić montaż zestawu chłodzącego procesora.

Połóż procesor na podstawce, uważając, by wycięcia w obudowie podstawki trafiły na wypustki podstawki.

Zamknij ramkę dociskową, a następnie dźwignię. Pierwsza zamyka się bardzo lekko, druga nieco trudniej – musi wejść z powrotem pod metalowy zaczep gniazda procesora.

Jeżeli używasz swojego starego zestawu chłodzącego, nałóż na procesor odrobinę pasty termoprzewodzącej i ją rozsmaruj. Jeśli zestaw chłodzący ma fabrycznie nałożoną pastę, będzie ona wystarczająca.

Połóż lekko radiator na procesorze, następnie obróć wszystkie cztery kołki mocujące o 90 stopni w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara (odwrotnie niż podczas demontażu).

Mocno wciśnij dwa przeciwległe kołki montażowe, aż przejdą przez otwory w płycie głównej i zostaną w nich zablokowane – usłyszysz ciche pstryknięcie. To samo zrób z pozostałymi dwoma kołkami.

Pociągnij zestaw chłodzący, sprawdzając w ten sposób, czy mocno i pewnie przylega do procesora. Podłącz zasilanie zestawu chłodzącego do tego samego złącza płyty głównej, do którego było podłączone wcześniej.

Teraz można już włączyć komputer i sprawdzić, czy procesor został poprawnie wykryty przez płytę główną.